Liberalisme: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
1 (onbereikbare) link(s) aangepast en 0 gemarkeerd als onbereikbaar #IABot (v2.0beta14) |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 48:
=== Nederland ===
{{Zie hoofdartikel|Liberalisme in Nederland}}
in [[Nederland]] kregen de liberalen pas in [[1848]] hun macht, toen onder [[Willem II der Nederlanden|Willem II]] het [[Parlementair systeem|parlementaire stelsel]] ingevoerd werd. De nieuwe, liberale grondwet werd geschreven door [[Johan Rudolph Thorbecke|Johan Thorbecke]]. Een andere bekende Nederlandse (links-)liberaal uit die tijd, is [[Samuel van Houten]]. In de tweede helft van de 19e eeuw zijn de liberalen de dominante factor in de Nederlandse politiek. De liberalen zijn echter verdeeld in twee kampen. De liberalen zijn verenigd in de [[Liberale Unie (Nederland)|Liberale Unie]], later voortgezet door de [[Liberale Staatspartij]], de [[Partij van de Vrijheid]] en uiteindelijk de [[Volkspartij voor Vrijheid en Democratie|VVD]]. De [[progressief liberalisme|progressieve liberalen]] of [[radicalisme|radicalen]] zijn verenigd in de [[Radicale Bond]], die wordt voortgezet vanaf 1901 in de [[Vrijzinnig Democratische Bond]]. Overigens duidt de VDB zichzelf vanwege de negatieve connotatie niet aan met de term liberaal.
In de negentiende eeuw hebben de liberalen een stempel gezet op de vaderlandse politiek. Vrijwel deze hele eeuw zijn de liberale standpunten dominant geweest in de politieke cultuur. De liberalen waren in staat veel aanhang te mobiliseren omdat zowel vrijzinnig hervormden als met name ook rooms-katholieken - in het kader van de [[katholieke emancipatie in Nederland|katholieke emancipatie]] - op de liberalen stemden. Met de komst van [[Abraham Kuyper]] in de samenleving en de politiek wordt de macht van de liberalen gebroken. Kuyper smeedt de zogenoemde [[Rechtse Coalitie]] (een samenbundeling van confessionele partijen) waardoor de confessionelen rond de eeuwwisseling de macht in het politiek krachtenveld konden overnemen. Ook de rooms-Katholieken komen tot eigen partijvorming onder leiding van [[Herman Schaepman]]. De liberale dominantie eindigt. De laatste liberale regering wordt in 1913, onder leiding van Mr. P.W.A. [[Pieter Cort van der Linden|Cort van der Linden]], gevormd. Het was overigens ook deze regering die een einde maakte aan de zogenoemde [[schoolstrijd (Nederland)|schoolstrijd]], door de confessionelen gelijke rechten op onderwijs te geven en de [[financiële gelijkstelling]] tussen [[openbaar onderwijs|openbaar]] en [[bijzonder onderwijs (Nederland)|bijzonder onderwijs]] wettelijk in de grondwet vast te leggen. In 1916 leverde een [[Staatscommissie-Bos (1913)|Staatscommissie-Bos]] hiertoe een tekstvoorstel op. Deze onderwijspacificatie werd breed gedragen in de toenmalige samenleving. Het tekstvoorstel is in 1917 door het kabinet overgenomen in een aanpassing van de [[Grondwet]], door artikel 192 op te nemen.<ref>{{Citeer web|url=https://www.denederlandsegrondwet.nl/9353000/1/j9vvihlf299q0sr/vi9fk3zv7nq4#p3|titel=Vrijheid van onderwijs in de Grondwet - Nederlandse grondwet|bezochtdatum=2017-03-21|werk=www.denederlandsegrondwet.nl|taal=nl}}</ref>
| |||