|
De '''Egyptische kronen''' bestaan uit een aantal hoofddeksels die exclusief door koningen en koninginnen werden gedragen. Enkele specifieke hoofddeksels werden aan goden toegeschreven, zeen zijn dan ook veelvuldig te vinden op wanden van tempels, standbeelden of andere objecten van het Oude Egypte.
In het Oude Egypte waren kronen al een belangrijk middel om (politieke) macht en status aan te tonen. Deze macht ontleenden ze rechtstreeks vanaan de goden. Ze toonden ook de eigenschappen van de heerser.<ref name="Heike Owusu">Heike Owusu, ''Egyptische symbolen''</ref>
== Koningskronen ==
=== De rode kroon ===
[[Bestand:Sesostris I-chapelle blanche-1.JPG|150px|miniatuur|rechts|Farao Sesostris I met de rode kroon]]
De rode kroon was het symbool van (Neder-Egypte]. HetZij werd door de Oude Egyptenaren ook al ''rode kroon'' of ''desjret'' genoemd. In hetde [[hiërogliefenlijst van Gardiner]] krijgt het teken de code S3. Vanaf het Nieuwe Rijk werd het teken gelezen als ''nt'' en werd het vaak gebruikt om de letter ''n'' te symboliseren.<ref name="Maria Carmela Betrò">Maria Carmela Betrò, ''Hiërogliefen, de beeldtaal van het Oude Egypte''.</ref>
De kroon heeft een opvallende vorm: hetze bestaat uit een rode mijter die doorloopt aan de achterkant,. aanAan de voorkant springt er een strook schuin omhoog endie eindigt in een krul. Doordat de kroon het symbool was van Beneden-Egypte, werd de kroon beschermd door [[Wadjet]]. Wadjet was een slangengodin, en zij tooit de kroon als [[uraeus]]. De godin [[Neith (godin)|Neith]] werd ook met zo'n kroon afgebeeld.
De rode kroon werd al eeuwen voor de vereniging van de Egyptische staat gebruikt. Op de archeologische site [[Naqadacultuur|Naqada]] is er ook een potscherf gevonden, daterend uit het midden van de [[4e millennium v.Chr.]]<ref name="Toby Wilkinson, Genesis of the Pharaohs">Toby Wilkinson, ''Genesis of the Pharaohs''</ref> Op de beschadigde potscherf is de rode kroon te zien. Het is nog niet zeker of het een schriftteken symboliseert of een afbeelding is.<ref name="Maria Carmela Betrò" />
[[Herman Winkler]] ontdekte petrogliefen in de [[Arabische Woestijn (Egypte)|Oostelijke woestijn]], bij de plaats [[Wadi Qash]] petrogliefen. Bij site 18 staan o.a. twee afbeeldingen van heersers, afgebeeld met een kromstaf, een stierenstaart en een de rode kroon.<ref name="Toby Wilkinson, ''Genesis of the Pharaohs''" />
=== De witte kroon ===
[[Bestand:StatueHeadOfSenusretIII-Louvre.jpg|150px|miniatuur|rechts|Farao Senoeseret III met de witte kroon]]
De witte kroon was het symbool van [[Opper-Egypte]]. HetZij werd door de Egyptenaren ook al ''witte kroon genoemd'' of ''hadjet'' of ''hedjet'' genoemd. Als hiëroglief wordt het genummerd S1ze in het systeem van Gardiner S1 genummerd.<ref name="Maria Carmela Betrò" />
De kroon had de vorm van een langwerpige muts, met aan het einde een knobbel of een knop. De kroon stond onder bescherming van de godin [[Nechbet]], de gierengodin. Op de witte kroon prijkte de uraeus.
Net zoals de rode kroon werd de witte kroon lang voor de vereniging in Egypte gebruikt. De oudste afbeelding is op een wierookbrander gevonden bij de [[A-groep-cultuur]] van [[Neder-Nubië]] rond de [[Naqada II]] -periode (3500 tot 3200 v. Chr.)<ref>[http://www.homestead.com/wysinger/crown.html Book review of Timonthy Kendall, ''Genesis of the 'Ka' and Crowns?'', Thames & Hudson, 2003]</ref>
=== De dubbele kroon ===
[[Bestand:Psammetique Ier T Pabasa.jpg|150px|miniatuur|rechts|Farao Psamtik I met de dubbele kroon.]]
De dubbele kroon was het symbool van een verenigd Egypte. HetZij werd door de Egyptenaren “de''de kroon van beide machten”machten'' of ''pa-sechemty'' genoemd,. deDe Grieken verbasterden dit naar ''Pschentpschent''. In het systeem van Gardiner krijgt ditdeze hiëroglief de code S5.<ref name="Maria Carmela Betrò" />
Er bestaan twee varianten van deze kroon. De rode kroon zit aan de buitenkant en de witte kroon daarbinnendaar inbinnenin of een witte kroon met een strook die schuin omhoog springt en eindigt met een krul.
De kroon werd voor het eerst gedragen nadat de beide landen werden verenigd door koning [[Narmer]], [[Hor-Aha]] of [[Menes]]. Vanaf toen sierde ook de uraeus-slanguraeusslang de voorkant van de kroon als beschermende vlam.<ref name="Heike Owusu" /> De goden [[Atoem]] en [[Horus]] werden ook veelvuldig met de kroon afgebeeld.
=== De blauwe kroon ===
[[Bestand:II. Ramszesz.jpg|150px|miniatuur|rechts|Farao Ramses II met de blauwe kroon.]]
De blauwe kroon of blauw gehelmdeblauwgehelmde kroon was een kroon die werd gedragen door de Ramsessiden. HetZij werd door de Egyptenaren genoemd''blauwe “Blauwe kroon”kroon'' of ''Chepresjchepresj'' genoemd. In het systeem van Gardiner krijgt ditdeze hiëroglief de code S7.<ref name="Maria Carmela Betrò" />
De chepresj is een blauwe helm die lijkt op een oorlogshelm die militairen droegen. De blauwe helm is een mijter die voorzien is van een gouden rand en gouden rondjes of belletjes. De kroon raakte in de mode in het [[Nieuwe Rijk]].
=== De hemhem kroon ===
Een kroon die de atef-kroonatefkroon (zie veder) combineert met heilige symbolen zoals zonnen en ramshorens. Onderaan begonnen de ramshorens en dan kwamen er drie atef-kronenatefkronen waar tussenin de zonnen stonden. De kroon werd gedragen door godheden en koningen. De hemhem kwam in de mode rond de [[Late periode]] en de [[ptolemaeenPtolemaeën]].
== Koninginnekroon of gierenkap ==
[[Bestand:Néfertari.png|150px|miniatuur|rechts|Koningin Nefertari met de gierenkroongierenkap]]
Egyptische koninginnen, gemalinnen of [[godin]]nen droegen vaak een gierenkap. Koningin [[Tetisheri]] was de eerste van de [[18e Dynastie van Egypte]] die er een droeg. Deze dynastie greep terug naar de oudste traditie. De gierenkap duikt voor het eerst op bij de moeder van [[Menkaura]], en vormt reeds een iconografisch element voor de [[Koninklijke moeder|Egyptische koningin -moeder]] in de [[4e Dynastie van Egypte|4e]] tot de [[6e Dynastie van Egypte]].<ref>Roth, (2001), pp. 57-58</ref> Het is een kap in de vorm van de gier, die aan het voorhoofd kon worden opgezet, het haar kon naast de vleugels van de gierenkap worden gedrapeerd langs de oren. Bij de staart kwamen de overige haren eruit en vielen langs de schouders.
Onder [[Pepi II]] duikt ook de met gierenkap verbonden [[uraeuscobra]] in verschillende voorstellingen van zijn gemalinnen op. Roth besluit daaruit dat deze combinatie vanaf dan een typisch attribuut van de [[Koninklijkekoninklijke vrouwe]] wordt.<ref>Roth, Silke, (2001):, ''Die Königsmütter des Alten Ägypten von der Frühzeit bis zum Ende der 12. Dynastie.'', Wiesbaden , p. 280</ref>
De gier was het patroondier van verschillende godinnen, maar zeker [[Nechbet]] die de koningin, gemalin of godin beschermde.
== Kronen der goden ==
De meeste goden droegen hoofdtooien of herkenningstekens zoals de troon van godin Isis of de veer van de godin Maät. Er zijnis ook een aantal goden die specifieke kronen droegen.
=== De Atef kroonAtefkroon===
{{hiero|1=Atef kroonAtefkroon|2=<hiero>S8</hiero>|align=right}}
De god [[Osiris (mythologie)|Osiris]] had zijn eigen kroon, de atef-kroonatefkroon. Vanaf het [[Middenrijk (Egypte)|Middenrijk]] werd de god afgebeeld met deze kroon. Eerder werd de kroon toegeschreven aan [[Andjeti]], maar door een samenvoeging van de mythologie droeg ook Osiris deze kroon.<ref name="Richard H. Wilkinson">Richard H. Wilkinson, ''The Complete Gods and Goddesses of Ancient Egypt''</ref>
De kroon bestaat uit een witte mijter, datdie eindigt in een knop. Aan beide kanten zijn ook nog veren toegevoegd.<ref name= "Heike Owusu" /> Als variant worden ook ramshoorns en een zon toegevoegd.
De kroon komt ook als hiëroglief voor. HetZij krijgt de code S8 mee in het systeem van Gardiner.<ref name="Maria Carmela Betrò" />
=== Dubbele verenkroon ===
{{hiero|1=Kroon met de twee veren|2=<hiero>S9</hiero>|align=right}}
De dubbele verenkroon is de kroon van een aantal goden. HetZij is kenmerkend voor de god [[Amon-Ra]],. erEr werd daarmee een connectie mee gelegd tussen de zonnegoden, waaronder Horus. Ook de goden: [[Sjoe]], [[Min (mythologie)|Min]], [[Bes (godheid)|Bes]] en [[Onuris]] droegen de kroon.
De dubbele verenkroon werd in het Oud-EgyptischOudegyptisch ''sjoeti'' genoemd of "Kroon''kroon met de twee veren"''. In het hiërogliefensysteem van Gardiner krijgt deze de code S9 mee.<ref name="Maria Carmela Betrò" />
De kroon bestaat uit een kap met daarop twee struisvogelveren.
De eerste verschijning van de dubbele verenkroon gaat terug voortot vóór de unificatie van Egypte (3000 v. Chr.). In de oostelijke woestijn van Egypte zijn verschillende petrogliefen herontdekt,ontdekt waarin mannen of goden pluimen van struisvogelveren dragen.<ref name="Toby Wilkinson, ''Genesis of the Pharaohs''" />
=== Witte kroon met antilopenhoorns ===
=== Kroon met gestileerde ramshoorns ===
De god [[Chnoem]] werd afgebeeld met gestileerde ramshoorns., Ditdit omdat het dier van de god een ram was.
<gallery mode="packed-hover" heights="200">
| 