Zwartepietendebat: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 15:
== Geschiedenis ==
=== Voorgeschiedenis ===
De vroegste individuele kritiek op het figuur Zwarte Piet die in geschreven bronnen is terug te vinden stamt uit 1927. Dit betrof een geval waarbij een gedaagde na het plegen van een geweldsdelict voor de Rotterdamse politierechter moest verschijnen en in zijn verweer aangaf voortdurend uitgescholden te worden voor Zwarte Piet. Gedurende de daaropvolgende decennia zijn vergelijkbare incidenten gerapporteerd.<ref name="Historiek">{{Citeer web| url = https://historiek.net/geschiedenis-van-de-zwarte-piet-kritiek/84395/| titel = Geschiedenis van de Zwarte Piet-kritiek| bezochtdatum = 8 mei 2019| achternaam = Euwijk| voornaam = Jop| medeauteurs = Rensen, Frank| datum = | werk = historiek.net}}</ref>
De eerste maatschappelijke kritiek op Zwarte Piet verscheen in 1930 met de uitgave van het zogenoemde "neger-nummer" van ''[[De Groene Amsterdammer]]''. In dit nummer werd er door, maar vooral over, donkere mensen en cultuur geschreven. [[Herman Salomonson]] schreef onder zijn pseudoniem Melis Stoke onder andere over Zwarte Piet en het sinterklaasfeest. Salomonson stelde voor om Sinterklaas te laten spelen door een donker persoon, en de knechten door blanke mensen. Het artikel leidde niet tot een maatschappelijk debat.<ref name="Historiek"/>
In 1945 verschenen er in ''[[Vrij Nederland]]'' en ''[[BN DeStem|De Stem]]'' artikelen over een voorval tijdens de sinterklaasviering van 1944. Donkere Amerikaanse soldaten die waren gelegerd in Limburg en meehielpen met de [[Bevrijding van de Duitse bezetting in Nederland|bevrijding van Nederland]] protesteerden tegen het figuur Zwarte Piet en noemden het een belediging. Hen werd beloofd dat zolang er buitenlandse soldaten met een negroïde achtergrond gelegerd zouden zijn, er geen Zwarte Piet zou zijn.<ref name="Historiek"/><ref>{{Citeer web| url = https://joop.bnnvara.nl/nieuws/zwarte-piet-kwetste-bevrijders-in-wo-ii| titel = Zwarte Piet kwetste bevrijders in WO II| bezochtdatum = 8 mei 2019| achternaam = | voornaam = | datum = 2 oktober 2015| werk = [[Joop.nl]]}}</ref><ref>{{Citeer web| url = https://www.bndestem.nl/breda/uit-de-archieven-amerikaansche-soldaten-protesteren-tegen-zwarte-piet-in-1944~a4dbae22/| titel = Uit de archieven: 'Amerikaansche soldaten' protesteren tegen Zwarte Piet in 1944| bezochtdatum = 8 mei 2019| achternaam = Snoeijs| voornaam = Thomas| datum = 2 oktober 2015| werk = [[BN DeStem]]}}</ref>
=== Begin ===
Bezwaren tegen Zwarte Piet ontstonden voor het eerst in de jaren zestig van de 20e eeuw. M.C. Grünbauer presenteerde in 1968 in [[Panorama (Nederlands tijdschrift)|Panorama]] het idee van een "Witte Pietenplan".<ref>Hoving, I. e.a. (2005) [http://www.dbnl.org/tekst/hovi002cult01_01/hovi002cult01_01_0011.php ''Cultuur en migratie in Nederland. Veranderingen van het alledaagse 1950-2000'' - De strijd om Zwarte Piet] Den Haag: Sdu Uitgevers p.253</ref> In 1964 maakte Sinterklaas in een televisie-uitzending bekend dat Zwarte Piet normaal moest gaan praten en vrolijk in plaats van overdreven dom moest acteren.<ref>''Trouw'', 22 november 1986, http://www.dbnl.org/tekst/hovi002cult01_01/hovi002cult01_01_0011.php</ref>
Regel 21 ⟶ 29:
In 1996 wilde het actiecomité 'Zwarte Piet = Zwart Verdriet' Piet een andere kleur geven, maar dat is niet aangeslagen. Wel werden de [[goud]]en [[oorring]]en soms weggelaten en werd het [[kroeshaar]] vervangen door zwarte krullen.<ref name="multiculturelesamenleving">Rouw, S. (2010) [https://web.archive.org/web/20131011025639/http://igitur-archive.library.uu.nl/student-theses/2011-0124-200251/UUindex.html ''Het discours rond Zwarte Piet als illustratie van de Multiculturele Samenleving''] Universiteit Utrecht, Theater-, film- en televisiewetenschap</ref> Een poging om in 1997 bij de intocht in de Bijlmermeer alleen Bonte Pieten mee te laten lopen leidde echter tot veel negatieve reacties. Er ontstond weer meer steun voor het behoud in plaats van afschaffing van Zwarte Piet en uit een onderzoek in 1998 bleek dat 96% van de bevolking Sinterklaas als een traditie zag, die niets met discriminatie te maken had.<ref name="multiculturelesamenleving" /> Het experiment kreeg geen vervolg.
=== Heropleving ===
In 2013 begon de discussie opnieuw, naar aanleiding van een brief van de [[Verenigde Naties]] in januari 2013, waarin de Nederlandse regering om opheldering werd gevraagd over het Sinterklaasfeest en het stereotiepe beeld van zwarte piet. Later verduidelijkte de VN dat het hier ging om 'vrijwilligers die niet betaald worden door de VN en in eigen naam spreken'<ref>[https://www.volkskrant.nl/nieuws-achtergrond/-verenigde-naties-vrijwilliger-shepherd-sprak-niet-namens-vn-over-zwarte-piet~b8b13d08/ Verenigde Naties: vrijwilliger Shepherd sprak niet namens VN over Zwarte Piet], Volksktrant, 24 oktober 2013. Geraadpleegd 25 november 2018.</ref>. In 2017 is het debat veranderd in een [[Polarisatie (conflict)|gepolariseerd conflict]] dat vooral draait om de kwestie in hoeverre een Nederlandse traditie die door een deel als kwetsend wordt ervaren dient te worden aangepast of gehandhaafd.
| |||