Evolutie van de mens: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Toelichting waarom de heupen niet breder kunnen zijn.
Regel 50:
Ongeveer 1,6 miljoen jaar geleden verdroogde Afrika door de klimaatveranderingen en ontstond veel open [[Savanne (landschap)|savanne]]terrein. Onze voorouders gingen veel meer vlees eten en de jacht en het open terrein vereiste dat er grote afstanden afgelegd werden en hard gerend werd om voldoende voedsel te vergaren. Er zijn twee grote aanpassingen:
* [[Huid (mens)|Menselijke huid]]: Om oververhitting te vermijden verloor de vroege mens zijn beharing en kreeg hij veel [[Zweten#Exocrien|eccriene zweetklier]]en die waterig zweet afgeven direct op de opperhuid en niet via de haren ([[Zweten#Apocrien|apocriene zweetklier]]en en [[talgklier]]en). Sommige zoogdieren met een vacht, zoals paarden, zweten ook, maar dit is veel minder efficiënt omdat het koeleffect van de verdamping aan het uiteinde van de haren niet in direct contact is met het lichaam. Als gevolg van het verlies van haar moet de huid veel steviger worden (de huid heeft geen bescherming meer en moet tegen ruwe behandeling kunnen) en moet de huid worden beschermd tegen uv-straling door pigmentatie. Er is geen rechtstreeks bewijs voor het naakt zijn daar alleen beenderen overblijven. Uit DNA-studies van de genen van de menselijke huid blijkt dat veel veranderingen omstreeks 1,6 miljoen jaar geleden hebben plaatsgevonden. Een efficiënt koelsysteem liet de verdere groei van de hittegevoelige hersenen toe.<ref>The Naked Truth, Nina G. Jablonski, Scientific American, speciale herfst 2016 uitgave: The story of us.</ref> Het dragen van kleren zou pas veel later gebeuren. Uit DNA-studies zou blijken dat de [[kleerluis]] mogelijk pas 170.000 jaar geleden ontwikkelde wanneer kleding werd gedragen.<ref>[https://scifeeds.com/journal-article/origin-of-clothing-lice-indicates-early-clothing-use-by-anatomically-modern-humans-in-africa/ Origin of clothing lice indicates early clothing use by anatomically modern humans in Africa]</ref><ref>Er wordt ervan uitgegaan dat de neanderthaler in het koude Europese ijstijdklimaat wel kleren droeg.</ref> Haar ter bescherming van het hoofd tegen de hitte is wel gebleven. Dit was kroeshaar, vlak haar is pas een zeer late ontwikkeling bij de moderne mens.
* Slanker lichaam met langere benen om snel en efficiënt lange afstanden te kunnen afleggen (en hardlopen). De grotere oppervlakte-volumeratio helpt ook om oververhitting te vermijden. Het [[Bipedie|rechtoplopen]](bipedie) kwam al veel eerder in de evolutie van de mens voor (zie ''[[Australopithecus]]''), maar het lichaam was nog gedeeltelijk aangepast voor het leven in de bomen.
 
=== Evolutie schedelgrootte, bevalling en vroege kindertijd ===
[[Bestand:A Visual Comparison of the Pelvis and Bony Birth Canal Vs. the Size of Infant Skull in Primate Species.png|thumb|Evolutie geboortekanaal]]
De overgang naar het rechtop lopen[[bipedie]] heeft gevolgen voor het geboortekanaal. Een groot geboortekanaal en het efficiënt rechtop lopen gaat niet goed samen.<ref>[https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4305164/ The evolution of the human pelvis: changing adaptations to bipedalism, obstetrics and thermoregulation, 5 maart 2015, door Laura Tobias Gruss1 en Daniel Schmitt]</ref> Bij een chimpansee zijn de benen verder van elkaar en gaan de dijbenen loodrecht naar beneden, terwijl bij mensen rijdens het wandelen lichtjes naar binnen gaan. De voetstappen moeten immers zo dicht mogelijk bij elkaar liggen om links/rechts schommelingen te vermijden tijdens het wandelen.<ref>zie [[:Bestand:Bipedalism.jpg]]</ref> Vrouwen hebben bredere heupen dan de man om de baby te dragen en toch een aanvaardbare efficiëntie bij het rechtop lopen. Anderhalf miljoen jaar geleden begon de steeds grotere hoofdgrootte van baby's evolutionair een probleem te worden.<ref>[https://obgyn.onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1046/j.1471-0528.2002.00010.x Birth, obstetrics and human evolution, BJOG, Volume 109, issue 11, november 2002]</ref> Nog steeds is de [[bevalling]] bij mensen moeilijk en zonder medische assistentie (bijvoorbeeld o.a. keizersnede) sterven veel vrouwen bij de geboorte van hun kind. Er kwamen diverse aanpassingen:
* Het kinderhoofd draait een kwartslag tijdens de bevalling voor een betere doorgang. De schouders van de baby zijn eveneens een obstakel. Die moeten los van elkaar draaien.
[[Bestand:Gray197.png|thumb|Schedelnaden en fontanelen van een pasgeborene]]