Willem Witsen: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
aanvulling, fotografie
Regel 46:
:'' 'Hij [Willem Witsen] is dan ook volkomen vertrouwd met al de moeilijkheden die het vak [etsen] oplevert. Terwijl een aantal etsers zich alleen toeleggen op het eenvoudige teekenen op de te bijten koperen of zinken etsplaat, heeft Witsen zich geoefend in het gebruiken van aqua-tint, vernis-mou, drooge-naald en zwavel-tint en wendt meestal meer dan een deezer procedés in dezelfde ets aan. Een voorbeeld hiervan in zijn "Oude huizen" te Amsterdam. Het vogelkooitje, en een stuk van den muur naast de deur is in aqua-tint, het water zelf in zwaveltint bewerkt. Door deze wijze van werken verstaat hij het zooals geen andere etser in ons land op voortreffelijke wijze niet alleen de stof maar ook de kleur uit te drukken. Bovendien drukt hij zijn etsen allen zelf.. .Maar ook het drukken is Witsen nog niet genoeg. Hij onderzoekt alles waardoor zijn werk nog degelijker, nog spontaner, nog frisscher zou kunnen worden. Zoo heeft hij zijn Brabantsche etsen niet alleen geheel naar de natuur geëtst, maar ook op de plaats zelf geheel gebeten, waardoor hij een uiterst reine zuiverheid en frischheid van toon bereikt.' ''<ref>RKD-archief,[https://rkd.nl/explore/excerpts/592 tekst van Aeg. W. Timmerman, 1989-99]</ref>
 
===foto'sfotografie===
Witsen schilderde niet alleen buiten, maar ook in zijn atelier. Schilderijen die hij in zijn atelier maakte, baseerde hij dikwijls op foto's die hij eerder van locaties in Amsterdam had genomen, zoals ook toentertijd Breitner zijn fotografie gebruikte. Hierdoor zijn in Witsens zijn fotografie veel gebouwen maar ten dele in beeld gebracht en vaak afgesneden, waardoor de compositie van de schilderijen ook echt aanvoelt als een foto.<ref>Sarah Remmerts de Vries,[http://www.ijzereneeuw.nl/stad/willem-witsen-moderne-schilder-en-fotograaf/ 'Willem Witsen, moderne schilder en fotograaf' op ijzereneeuw.nl]</ref> Maar bovendien fotografeerde Witsen ook vaak zijn kunstenaarsvrienden in allerlei gemoedstoestanden, en creëerde zo een indrukwekkend oeuvre van karakterportretten. Behalve zijn vrienden fotografeerde hij zijn familieleden, zijn opgroeiende kinderen en talloze steden en landschappen, op zijn reizen door Europa.
Zijn oorspronkelijk fotowerk verraadt de etser, die met grote aandacht voor uitsnede en gezichtspunt werkt in alle nuances van zwart-wit en ook in de techniek van het [[medium (communicatiewetenschappen)|medium]] is geïnteresseerd.
 
Witsen was weliswaar niet professioneel geschoold als fotograaf, maar hij had veel oog voor de specifieke beeldende mogelijkheden van dit medium. Hij zocht geen flatterende poses en retoucheerde niet; hij liet zich niet leiden door de fotografische tradities van zijn tijd, maar koos een eigen benadering. Licht was voor hem als impressionistisch schilder het belangrijkste beeldmiddel. Met sterke licht-donker contrasten 'beeldhouwde' hij zijn onderwerpen. Plasticiteit en dieptewerking zijn daardoor in ruime mate in Witsens foto's aanwezig. Ook selectieve scherpte gebruikte hij om diepte te verkrijgen. Bij voorkeur fotografeerde hij buiten bij daglicht; in zijn atelier gebruikte hij kunstlicht, meestal van één enkele lichtbron. In zijn schilderkunstige toepassing van licht stond Witsen niet alleen. Een vergelijkbare plastiek, ontstaan door sterke lichtcontrasten, is te zien in foto's van enkele tijdgenoten als Breitner en Thomas Eakins. Dit modellerend gebruik van licht was in de Nederlandse beroepsfotografie van de jaren negentig nog niet gebruikelijk. Witsen was ook onorthodox in de wijze waarop hij beeldvullend durfde te werken. Portretten liet hij door het kader oversnijden, wanneer hij meende daarmee karakteristieken naar voren te kunnen halen. Hij componeerde en regisseerde weloverwogen bij het maken van een portret, maar wanneer de situatie daar aanleiding toe gaf, hanteerde hij zijn camera snel en spontaan; 'snapshots' komen dan ook regelmatig voor. Door zijn vrije omgang met de camera leerde Witsen een specifiek fotografische vormentaal beheersen: close-ups, beeld-oversnijdingen, selectieve scherpte en dubbeldrukken gebruikte hij als beeldmiddelen, enkele decennia voordat zijn vakbroeders in de fotografie deze hanteerden.<ref>Pia Amade & Ingeborg Th. Leijerzapf,[http://journal.depthoffield.eu/vol05/nr08/f02nl/en 'Willem Witsen - Abstract', in Fotolexicon, 5e jaargang, nr. 8 (maart 1988)]</ref>
 
==Brieven==
Regel 57 ⟶ 59:
Arthur van Schendel, dubbelportret.jpg|Dubbelportret van [[Arthur van Schendel (schrijver)|Arthur van Schendel]] (1899)
</gallery>
 
==Witsenhuis==
[[Bestand:Witsen-toorop.jpg|thumb|[[Jan Toorop|Toorop]] in Witsens atelier]]
{{zie hoofdartikel|Witsenhuis}}
Het Witsenhuis is het voormalige [[atelier]] van Willem Witsen in Amsterdam. Daar werkten ook [[Isaac Israëls]], Breitner en de beeldhouwster [[Saar de Swart]]. Witsen huurde een atelier vanaf 1891. Op 7 tot 11 november 1892 kwam [[Paul Verlaine]] op bezoek en schonk niet Witsen, maar Israels een dichtbundel.<ref>[http://www.onsamsterdam.nl/tijdschrift/jaargang-2017/55-tijdschrift/tijdschrift-jaargang-2017/3606-nummer-8-september-2017?showall=&start=2 Paul Verlaine in Amsterdam door Jessica Voeten]</ref> Kloos en Boeken betrokken een verdieping in het pand tot de eerste ondergebracht werd in een inrichting in Velp (1895). Vervolgens huurde Witsen het hele pand; zijn echtgenote in spé en haar nichtje, werden onderhuurster. Vanaf 1906 bewoonde hij het pand permanent. In het hoge atelier liet Witsen een tussenverdieping aanbrengen. In december 1924 kocht Maria Schorr, de weduwe, Oosterpark 82. Schorr stelde zich op als schatbewaarder van haar overleden echtgenoot; haar huis werd een kluis, vermeldt [[Jessica Voeten]], die als kind in het pand opgroeide als dochter van de dichter-vertaler [[Bert Voeten]] en de schrijfster [[Marga Minco]]. In 1934 is de weduwe acht maanden lang opgenomen geweest in de [[Valeriuskliniek]]. In 1936 bracht zij opnieuw een bezoek aan haar broer op Oost-Java. In 1940 schonk zij het pand aan de Nederlandse staat, bestemd als onderkomen van armlastige schrijvers. Aan de inrichting van de eerste verdieping is weinig veranderd en beperkt voor het publiek toegankelijk.
 
==Familie==
[[File:Overzicht achterzijde - Den Dolder - 20221701 - RCE.jpg|thumb|right|Achterzijde [[Ewijckshoeve]]]]
 
 
Regel 70 ⟶ 67:
 
==Galerij van werken==
<gallery heightswidths="200px215" modeheights="packed200">
Bestand:Witsen Londen embankment.jpg|[[Regen, Thames Embankment, London]], ets, 1890
Bestand:Witsen Waterloo Bridge, London.jpg|Waterloo Bridge, London, 1890
Bestand:Witsen.jpg|Prins Hendrikkade te Amsterdam, 1891, aquarel
Bestand:Willem+Witsen-The Thames Near London.jpg|[[Riviergezicht te Londen (Witsen)|Riviergezicht te Londen]], circa 1900
Bestand:Witsen, Amsterdam.jpg|[[Huizen aan een gracht te Amsterdam]], 1907
Bestand:Willem_Witsen_-_Pakhuizen_aan_een_Amsterdamse_gracht_op_Uilenburg.jpg|[[Pakhuizen aan een Amsterdamse gracht op Uilenburg]], 1911
</gallery>
 
==Het Witsenhuis==
[[Bestand:Witsen-toorop.jpg|thumb|[[Jan Toorop|Toorop]] in Witsens atelier]]
{{zie hoofdartikel|Witsenhuis}}
Het Witsenhuis is het voormalige [[atelier]] van Willem Witsen in Amsterdam. Daar werkten ook [[Isaac Israëls]], Breitner en de beeldhouwster [[Saar de Swart]]. Witsen huurde een atelier vanaf 1891. Op 7 tot 11 november 1892 kwam [[Paul Verlaine]] op bezoek en schonk niet Witsen, maar Israels een dichtbundel.<ref>[http://www.onsamsterdam.nl/tijdschrift/jaargang-2017/55-tijdschrift/tijdschrift-jaargang-2017/3606-nummer-8-september-2017?showall=&start=2 Paul Verlaine in Amsterdam door Jessica Voeten]</ref> Kloos en Boeken betrokken een verdieping in het pand tot de eerste ondergebracht werd in een inrichting in Velp (1895). Vervolgens huurde Witsen het hele pand; zijn echtgenote in spé en haar nichtje, werden onderhuurster. Vanaf 1906 bewoonde hij het pand permanent. In het hoge atelier liet Witsen een tussenverdieping aanbrengen. In december 1924 kocht Maria Schorr, de weduwe, Oosterpark 82. Schorr stelde zich op als schatbewaarder van haar overleden echtgenoot; haar huis werd een kluis, vermeldt [[Jessica Voeten]], die als kind in het pand opgroeide als dochter van de dichter-vertaler [[Bert Voeten]] en de schrijfster [[Marga Minco]]. In 1934 is de weduwe acht maanden lang opgenomen geweest in de [[Valeriuskliniek]]. In 1936 bracht zij opnieuw een bezoek aan haar broer op Oost-Java. In 1940 schonk zij het pand aan de Nederlandse staat, bestemd als onderkomen van armlastige schrijvers. Aan de inrichting van de eerste verdieping is weinig veranderd en beperkt voor het publiek toegankelijk.
 
==Werk in openbare collecties (selectie)==
Regel 88 ⟶ 90:
* {{nl}} {{Aut|Voeten, J}} (2003) Het Witsenhuis. Uitg. Atlas. ISBN 90 450 09080
 
{{Appendix||2=
== Externe links ==
* {{Citeer web|url=http://www.inghist.nl/Onderzoek/Projecten/BWN/lemmata/bwn3/lemmata/bwn3/witsen| titel=Biografisch Woordenboek}}
Regel 96 ⟶ 97:
* [http://brieven-correspondenten-1900.huygens.knaw.nl/ Brieven van Albert Verwey en Willem Witsen, Huygens ING]
 
== Noten ==
{{References||2}}
}}
{{Commonscat|Willem Witsen}}
 
{{Appendix||2=}}
 
{{DEFAULTSORT:Witsen, Willem}}