Kerkdienst: verschil tussen versies

Een '''kerkdienst''' is een [[religieuze bijeenkomst]] waar volgens [[protestantisme|protestanten]] het [[woord van God]] wordt verkondigd. Een kerkdienst (of: eredienst) vindt meestal plaats in een [[kerkgebouw|kerk]]. Sommige kerkdiensten worden via de [[kerkradio|radio]] of (gedeeltelijk) via de tv uitgezonden, bijvoorbeeld op [[Nederland 2]] door de [[Interkerkelijke Omroep Nederland|IKON]]. enZulke isuitzendingen zijn bedoeld voor onder andereanderen zieken, ouderen en mensen die om een of andere reden niet in staat zijn hun eigen kerkdienst bij te wonen. Kerken laten doorgaans voordat een dienst begint hun klokken luiden om de mensen buiten hierop attent te maken.

Een kerkdienst wordt doorgaans op [[zondag]] georganiseerd. Per gemeente kan het aantal diensten en de tijdstippen van aanvang verschillen. Het meest gebruikelijkgebruikelijkst is een ochtenddienst. In de bevindelijk gereformeerde kringen is het gebruikelijk ook een avonddienst te beleggen. In enkele gemeenten (met name Zeeuwse en Rijssense) gemeenten) zijn drie diensten per zondag gebruikelijk. Een kerkdienst kan tussen een uur en anderhalf uur duren.

Verschillende gemeenten bieden ook doordeweeks gelegenheid een kerkdienst te bezoeken. De invulling en liturgie is vrijwel gelijk aan de zondagse invulling van de dienst. Dergelijke diensten worden vaak belegd op dinsdag- of donderdagavonden. In enkele gemeenten is het gebruikelijk wekelijks een doordeweekse dienst te beleggen. Dit komt voort uit verschillende gebruiken. Dit heeft bijvoorbeeld te maken met dat er te weinig predikanten zijn om op zondag in de betreffende gemeente voor te kunnen gaan. Een andere reden komt uit het verleden (begin en halverwege twintigste eeuw), toen het onder bevindelijk gereformeerden gebruikelijk was op zondag niet anders te reizen dan te voet. Onder kerkenraden werd zelfs een verbod ingesteld anders dan te voet naar de kerk te komen, om gemeenteleden niet tegen het hoofd te stoten. Omdat de afstand naar de kerk voor sommige gemeenteleden te ver was om te lopen, werd er een doordeweekse dienst belegd. Dan konden de betreffende gemeenteleden wel naar de kerk komen, want dan mocht men ook per andere modaliteit reizen. Dit gebruik leeft nog altijd voort in bijvoorbeeld de Oud Gereformeerde Gemeente in Nederland te Geldermalsen.

In een kerkdienst wordt [[zang|gezongen]]. Dit kan zonder begeleiding zijn, maar meestal is dit met begeleiding van [[muziek]]. In de traditionele protestantse kerken bestaat deze begeleiding meestal uit [[orgel]]muziek, gespeeld door een organist. Ook andere soorten instrumenten kunnen dienstdoen als begeleiding van zang. In sommige kerken speelt er ter begeleiding naast een organist ook een [[pianist]], soms aangevuld met [[koperblazer]]s. Een enkele keer speelt er een hele [[Muziekgroep|band]] of zingt er een [[koor (zang)|koor]]. In de traditionele protestantse kerk worden er meestal [[Geneefse psalmen|psalmen]] en [[kerklied|gezangen]] gezongen, binnen de [[Charisma (karakter)|charismatische]] protestantse kerken zingt men over het algemeen [[opwekkingslied]]eren, begeleid door een [[praiseband]].

De kerkdienst in deeen traditionele kerk wordt normaliterdoorgaans geleid door een [[predikant]] of [[voorganger]]. Vanouds zijn alle ambtsdragers mannelijk, maar tegenwoordig zijn vrouwen ook tot het ambt van predikant toegelaten. In de bevindelijke kerken is hier echterhiervan geen sprake van en zijn alle ambtsdragers man. In sommige gevallen wordt de kerkdienst geleid door een lerend ouderling of een student of kandidaat aan wie preekbevoegdheid is verleend. De laatsten worden nog opgeleid en staan daarmee nog niet geheel in het ambt. Daarom bedienen ze nog geen sacramenten en spreken ze geen zegen uit over de gemeente.

In de traditionele kerken dragen veel predikanten een [[toga (kledingstuk)|toga]] over hun kleding. Oorspronkelijk is de betekenis dat de drager geleerd is, maar heden ten dage maakt het duidelijk wie tijdens de kerkdienst de [[Bijbel (christendom)|Bijbel]] uitlegt. In behoudende kerken dragen de meeste predikanten een zwart pak. Die keus kanmaakt elke predikant voor zichzelf maken. Bij sommige kerken hebben de voorgang(st)ers een wit gewaad aan met verschillende kleuren [[sjerp]]en erbij. Welke kleur gedragen wordt, heeft met de periode van het [[kerkelijk jaar]] te maken.

Een predikant is [[Kerkelijk ambt|ambtsdrager]]. Dat betekent dat hij officieel is aangesteld voor zijn werk. Hij is echter niet de enige die een taak heeft binnen de kerkdienst. De [[diaken]]en halen geld op (en zijn er verantwoordelijk voor dat mensen financieel worden geholpen, binnen en buiten de kerk) en de. [[ouderlingOuderling]]en (ook wel "[[ouderling|oudsten]]" genoemd) zijn eigenlijk verantwoordelijk voor de zorg voor alle gemeenteleden. Voor die taak zijn zij door de gemeente gekozen. Dan zijn er in de kerken van hervormde oorsprong nog de kerkrentmeesters. Zij regelen de financiën rond de kerk, behalve het helpen van mensen, want dat doen de diakenen.

Internationaal en tussen verschillende kerkverbanden is er veel variatie in de indeling van een kerkdienst. Vaste elementen zijn een [[Votum en groet|groet]] of [[zegen]] voor en na de dienst, [[schriftlezing]], [[gebed]] voor en na de prediking, een [[preek]], meermalen [[samenzang]] en [[collecte|inzameling van gaven]]. Enkele malen op een jaar zijn er diensten met de bediening van de [[sacrament]]en ([[Heilig Avondmaal]] en [[doop (sacrament)|doop]]).

# '''Stil gebed'''. De gemeente krijgt een moment van stilte om in zichzelf tot God te keren.

# '''[[Votum en groet]]''', waarmee de dienst officieel wordt begonnen. Bij de aanvang van de dienst spreekt de voorganger als eerste het [[Votum en groet|votum]] en de groet uit. Hiermee spreekt hij een eenvoudige [[geloofsbelijdenis]] uit en groet de [[gemeente (kerk)|gemeenteleden]] namens God.

# '''Voorlezing van de [[tien geboden]]''', óf, veelal in de tweede dienst, de voorlezing van een (oecumenische) geloofsbelijdenis, vaak het Apostolicum, waarbij de gemeente bij monde van de voorlezer belijdenis doet van het algemeen en onbetwijfelbaar christelijk geloof.

# '''Voorbede en dankzegging'''. Bekendmaking van zorgen en noden onder gemeenteleden, waar in het gebed voorbede dan wel dankzegging voor zal worden gedaan. In sommige gemeenten is het gebruikelijk dit voor aanvang van de dienst al te doen.