Algen: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Fotosynthese was als eerste gelinkt met de tekst "energie halen uit zonlicht", dus opnieuw linken lijkt me wel goed |
Taal- en linkpoets. Bij noodzaak kunnen dubbels teruggezet, maar kort na elkaar is 1 x genoeg |
||
Regel 27:
:'''Anderen;<br>classificatie varieert'''
}}
'''Algen''' of '''wieren''' (oude [[Binomiale nomenclatuur|wetenschappelijke naam]]: ''Algae'') is een informele verzamelnaam voor een grote, diverse groep [[organisme]]n. Algensoorten hebben gemeenschappelijk dat ze, net als [[plantenrijk|planten]], hun [[Fotosynthese|energie halen uit zonlicht]] waarbij ze tegelijkertijd [[Dizuurstof|zuurstof]] produceren. De diverse groepen van algen zijn [[evolutie (biologie)|evolutionair]] onderling weinig verwant.<ref>{{Citeer boek|auteur = Raven, P. Evert, R|datum = 2013|titel =Biology of Plants, 8th edition |uitgever =W.H. Freeman Publishers|pages=243-245|ISBN = 9781464113512 |chapter=Protists: algae and heterotrophic protists|taal =en}}</ref> Een voorgestelde definitie stelt dat algen "het groene [[biologisch pigment|pigment]] [[chlorofyl]] bevatten voor [[fotosynthese]], en geen steriele (afgestorven) laag cellen hebben die om hun [[gameet|gameten]] is gelegen".<ref>{{citeer boek |auteur=Lee, R. E. |year=2008 |title=Phycology |publisher=Cambridge University Press|taal=en}}</ref> Deze definitie is
De meeste algensoorten leven in [[Aquatisch|waterige milieus]] en hebben een [[Fotoautotroof|fotoautotrofe]] levenswijze, dat wil zeggen dat ze middels fotosynthese in hun eigen energiebehoefte voorzien. Wel op het land voorkomende algensoorten zijn bijvoorbeeld te vinden op [[gesteente|steenachtig]] substraat (ondergrond), op boomschors en in [[Mutualisme|mutualistische symbiose]] met [[schimmels]]: de zogenaamde [[korstmos]]sen. Vrijwel alle algen betrekken hun energie uit zonlicht (ze zijn
Algen, in het bijzonder de prokaryotische [[Cyanobacteria]] (blauwalgen), behoren tot de oudste organismen op aarde. Vermoedelijk zijn gedurende de latere evolutie de eerste planten uit zoetwateralgen geëvolueerd.<ref>{{citeer boek|taal=en|auteur=Stewart, W.N. & Rothwell, G.W. |date=1993 |title=Paleobotany and the evolution of plants |edition=2 |publisher=Cambridge University Press | isbn=978-0-521-23315-6 }}</ref> Fossielen van algen uit het [[Vindhyagebergte]] zijn gedateerd op een ouderdom van 1,6 tot 1,7 miljard jaar.<ref>{{citeer journal |pmid=19416859 |year=2009 |auteur=Bengtson S, Belivanova V, Rasmussen B Whitehouse M.|title=The controversial "Cambrian" fossils of the Vindhyan are real but more than a billion years older |volume=106 |issue=19 |pages=7729–7734 |doi=10.1073/pnas.0812460106 |taal=en| |journal=Proceedings of the National Academy of Sciences of the United States of America}}</ref> Over de vraag of blauwwieren wel<ref>{{citeer boek |auteur=Lee, R. E. |year=2008 |title=Phycology |publisher=Cambridge University Press|taal=en}}</ref> of niet<ref name="IntroBot">{{citeer boek |auteur=Murray W, Nabors |title=Introduction to Botany |taal=en|year=2004 |publisher=Pearson Education, Inc |location=San Francisco, CA |isbn=978-0-8053-4416-5}}</ref><ref name="Allaby 92">{{citeer boek |auteur=Allaby M.|year=1992 |titel=The Concise Dictionary of Botany|chapter=Algae|publisher=Oxford University Press|taal=en |location=Oxford}}</ref> tot de algen moeten worden gerekend, lopen de meningen uiteen.
Regel 35:
== Morfologie en fysiologie ==
[[Bestand:RIMG 4595p.jpg|{{largethumb}}|Closterium is een eencellig groenwier en is een van de honderden soorten algen waaruit [[fytoplankton]] bestaat.]]
De verschillende algensoorten vertonen onderling een grote [[morfologie (biologie)|morfologische]] diversiteit. Ze variëren in grootte van eencellige [[microalgen]] zoals ''[[Chlorella]]'' en de [[diatomeeën]], tot reusachtige meercellige soorten als de [[reuzenkelp]], een [[zeewier]]
De grootste en meest complexe algensoorten behoren tot de zeewieren (in oceanen) en de [[kranswieren|charofyten]] (in [[zoet water|zoete wateren]]). Algen kenmerken zich door hun relatief eenvoudige bouw, ze hebben geen [[celdifferentiatie|structuren]] die de echte planten typeren ([[Wortel (plant)|wortels]], [[stengel]]s en [[blad]]eren), maar meercellige algen hebben vaak een bouw die daar op lijkt. De zogeheten [[thallus]] van bijvoorbeeld bruinwieren bestaat uit op bladen en wortels gelijkende structuren.
Algen vertonen in hun [[levenscyclus]] een breed scala aan
== Evolutie ==
De algen hebben [[Polyfyletisch|geen directe gemeenschappelijke voorouder]],<ref name="IntroBot"/> maar kunnen op basis van bepaalde kenmerken toch als één groep worden gezien. Volgens de [[endosymbiontentheorie]] hebben algensoorten in de loop van de evolutie hun [[plastide]]n op verschillende manieren door middel van [[endosymbiose]] verkregen.<ref name="keeling">{{citeer journal |title=Diversity and evolutionary history of plastids and their hosts |auteur=Keeling, P.J.|journal=American Journal of Botany |year=2004 |volume=91 |taal=en|pages=1481–1493 |doi=10.3732/ajb.91.10.1481 |issue=10 |pmid=21652304 |doi-access=free }} [https://bsapubs.onlinelibrary.wiley.com/doi/pdf/10.3732/ajb.91.10.1481 Vrije toegang]</ref> Bij de [[groenwieren]] en [[Roodalgen|roodwieren]] waren de chloroplasten oorspronkelijk afkomstig van
Het proces van
{|align="center"
Regel 146 ⟶ 147:
== Levenscycli en generatiewisseling ==
Dat de groep algen zeer divers is, uit zich er onder meer in dat algensoorten een zeer verschillende [[levenscyclus]] kunnen hebben. Bij veel algensoorten is er sprake van [[generatiewisseling]]. Opeenvolgende generaties zijn morfologisch of
== Algen en symbiose ==
| |||