Val van het communisme: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Versie 53474454 van 213.125.250.202 (overleg) ongedaan gemaakt. Geklieder Label: Ongedaan maken |
|||
Regel 15:
* [[Duitse Democratische Republiek]]: 9 november 1989. Na nog een maand tevoren het 40-jarig bestaan van de republiek in het bijzijn van Sovjetleider Gorbatsjov groots te hebben gevierd, ging op 9 november de grens tussen Oost- en West-Berlijn open. De Berlijnse muur "valt". Kort daarna werd ook de oostgrens opengesteld. Wat bijna niemand voor mogelijk hield: binnen een jaar, in oktober 1990, werden Oost- en West-Duitsland herenigd tot één republiek.
* [[Bulgarije]]: 10 november 1989. [[Todor Zjivkov]] werd afgezet als partijleider en op 16 november volgde zijn ontslag als staatshoofd. In beide functies werd hij opgevolgd door de toenmalige minister van Buitenlandse Zaken, [[Petar Mladenov]]. Zjivkov werd vervolgens in staat van beschuldiging gesteld wegens wanbeleid en schending van de mensenrechten. Het Politbureau, de regering en andere machtsorganen werden eind 1989 gezuiverd van aanhangers van Zjivkov. Begin 1990 begon de [[Bulgaarse Communistische Partij]] na massale protestdemonstraties van de bevolking een rondetafeldialoog met de oppositie. Die gesprekken resulteerden in het toelaten van nieuwe politieke partijen, vrije verkiezingen in juni 1990 en het schrappen van de leidende rol van de communistische partij uit de grondwet.
* [[Tsjecho-Slowakije]]: 17 november 1989. Na het zien van de gebeurtenissen in de rest van het Oostblok, beginnen de Tsjecho-Slowaken met massale demonstraties. Op 28 november geeft de [[Communistische Partij van Tsjecho-Slowakije]] haar [[monopolie]]-positie op en op 29 december wordt [[Václav Havel]], lid van de dissidentenbeweging [[Charta 77]], tot president gekozen. Het succesvolle einde van de vreedzame [[Fluwelen Revolutie (Tsjecho-Slowakije)|Fluwelen Revolutie]].
* [[Roemenië]]: 21 december 1989. Op 16 december 1989 leidde de poging om dominee [[László Tőkés]], een etnische Hongaar, te deporteren tot onrust in Timişoara. Steeds meer mensen voegden zich bij de mensenmassa en samen met het leger bevrijdden ze de stad. De veiligheidsdienst [[Securitate]] leverde dagenlang strijd met de bevolking. Een paar dagen later braken grote protesten uit in de hoofdstad [[Boekarest]]. Meer dan 100.000 mensen verzamelden zich voor het hoofdkwartier van de [[Roemeense Communistische Partij|communistische partij]]. Het leger weigert het vuur te openen op de massa, en werkt uiteindelijk zelfs samen met het volk. Ceauşescu's laatste toespraak op 22 december, vanaf het paleisbalkon, liep uit op een volksopstand tegen hem. De president [[Nicolae Ceauşescu]] en zijn vrouw [[Elena Ceaușescu|Elena]] moeten vluchten. Ze ontsnappen uit hun paleis met een helikopter, maar worden al na enkele uren gearresteerd. Na een schijnproces op kerstdag 1989 worden ze beiden geëxecuteerd. Deze revolutie was de enige bloedige val van het communisme in een Oost-Europees land, en heeft vermoedelijk meer dan 1200 mensen het leven gekost.▼
▲dagenlang strijd met de bevolking. Een paar dagen later braken grote protesten uit in de hoofdstad [[Boekarest]]. Meer dan 100.000 mensen verzamelden zich voor het hoofdkwartier van de [[Roemeense Communistische Partij|communistische partij]]. Het leger weigert het vuur te openen op de massa, en werkt uiteindelijk zelfs samen met het volk. Ceauşescu's laatste toespraak op 22 december, vanaf het paleisbalkon, liep uit op een volksopstand tegen hem. De president [[Nicolae Ceauşescu]] en zijn vrouw [[Elena Ceaușescu|Elena]] moeten vluchten. Ze ontsnappen uit hun paleis met een helikopter, maar worden al na enkele uren gearresteerd. Na een schijnproces op kerstdag 1989 worden ze beiden geëxecuteerd. Deze revolutie was de enige bloedige val van het communisme in een Oost-Europees land, en heeft vermoedelijk meer dan 1200 mensen het leven gekost.
* [[Joegoslavië]]: januari 1990. Na de dood van de Joegoslavische leider [[Josip Broz Tito|Josip Tito]] in mei 1980 stak het nationaliteitenprobleem in de Balkan, dat Tito jarenlang probeerde te onderdrukken, weer de kop op. Op het congres van de [[Joegoslavische Communistenbond|Joegoslavische communistische partij]] in januari 1990 wilden de [[Slovenië|Sloveense]] communisten een meerpartijenstelsel en daarnaast meer autonomie voor de communistische partijen van de diverse republieken. De [[Servische Communistenbond|Servische communisten]] vreesden opsplitsing van Joegoslavië (en aantasting van hun macht). Uiteindelijk gaf de Joegoslavische communistische partij haar leidende rol op. Voor de Slovenen was dit niet genoeg. [[Slovenië]] en [[Kroatië]], de welvarendste deelstaten van Joegoslavië wilden echter hun onafhankelijkheid. De [[Bond van Communisten van Slovenië|Sloveense communistische partij]] besloot op haar eigen congres in februari tot ontwerp van een nieuw sociaaldemocratisch verkiezingsprogramma. Zij veranderde haar naam in Partij van Democratische Vernieuwing. In april 1990 werden in Slovenië en Kroatië de eerste vrije verkiezingen gehouden, uitmondend in een overwinning voor de anticommunistische coalities. De onvrede tussen de Joegoslavische staten en nationaliteiten mondde in 1991 uit in de [[Joegoslavische Burgeroorlog]], die tot 1999 zou duren.
* [[Albanië]]: juni 1991. In Albanië werden in december 1989 en januari 1990 demonstraties voor democratische hervormingen met geweld uiteengeslagen. In juli 1990 mochten bijna 5000 Albanezen, die in buitenlandse ambassades hun toevlucht hadden gezocht, het land verlaten. In maart 1991 werden onder toezicht van westerse waarnemers vrije verkiezingen georganiseerd.
| |||