Verenigd Koninkrijk: verschil tussen versies

Spanningen in zijn of haar eigen partij kan de premier oplossen door ministers te ontslaan of over te plaatsen. De ministeries van Financiën en Buitenlandse Zaken worden als de meest prestigieuze beschouwd; tijdens de 'troebelen' in Noord-Ierland vanaf het eind van de jaren zestig, toen direct bestuur vanuit Londen noodzakelijk werd, fungeerde het ministerie van Noord-Ierse zaken als een soort strafbankje. Twee jaar na het aantreden van een nieuwe regering vindt er daarnaast een traditionele 'midterm reshuffle' plaats, waarbij de premier alle ministers bij zich roept en hen meedeelt of ze hun baan kunnen behouden of niet. De laatste keer dat een premier zelf voortijdig moest aftreden om politieke redenen was in 1990 ([[Margaret Thatcher]], vanwege de impopulaire 'poll tax'), daarvoor in 1957 ([[Anthony Eden]], na de [[Suezcrisis]]), en daarvoor in 1940 ([[Neville Chamberlain]], na het failliet van zijn appeasement-politiek[[appeasementpolitiek]] en de ernstige nederlagen tegen [[nazi-Duitsland]]). Dit betekende evenwel nooit een regeringscrisis met vervroegde verkiezingen; een opvolger nam het over en zat de regeringstermijn uit. [[Winston Churchill]], in mei 1940 de opvolger van [[Neville Chamberlain]], hield de volgende verkiezingen zelfs maar pas in juli 1945, bijna 10 jaar na de vorige algemene verkiezingen, net na de overwinning op nazi-Duitsland. Chamberlain had het trouwens ook tussentijds overgenomen van [[Stanley Baldwin]], na het afhandelen van het aftreden van koning [[Eduard VII van het Verenigd Koninkrijk|Eduard VIII]] en diens opvolging door [[George VI van het Verenigd Koninkrijk|George VI]].

Het [[parlement]], gevestigd in het [[Palace of Westminster]], is het oudste ter wereld op een na oudste ter wereld (alleen dat van [[IJsland]] is ouder) en wordt weleens de ''moeder van alle parlementen'' genoemd. Het bestaat uit twee kamers, waarvan de rollen zich in de loop der eeuwen hebben ontwikkeld: het Lagerhuis en het Hogerhuis.

De [[parlement]]aire debatcultuur wordt gekenmerkt door [[retoriek|retorisch vuurwerk]], het uitjouwen van tegenstanders, het met de vuisten op de tafels trommelen en '[[hear, hear]]' roepen als betuiging van instemming met een andere spreker. De voorzitter van het parlement, de 'speaker', roept regelmatig 'order, order', maar dat heeft voornamelijk slechts een [[ritueel|rituele]] betekenis. De traditie naar elkaar te verwijzen als 'right honourable friend' (als het leden van de eigen partij zijn) en 'right honourable gentleman/lady' (tegen leden van andere partijen), ook bij de felste debatten, steekt daarbij wat ongerijmd af. Parlementsleden spreken elkaar niet rechtstreeks aan: zij richten zich tot de 'speaker', en refereren dus in de derde persoon aan hun collega’s. Valt iemand uit zijn of haar rol, bijvoorbeeld door een tegenstander uit te maken voor 'you snivelling little git', dan is dat nieuws. Televisiecamera's worden pas sinds [[1980-1989|de jaren 80]] toegelaten; sommige politici, onder wie toenmalig Eerste Minister [[Margaretminister-president|eerste Thatcherminister]] Margaret Thatcher, waren immers beducht voor ondermijning van het gezag van het parlement vanwege de schijnbaar chaotische gang van zaken tijdens de zittingen. Inmiddels worden debatten en commissievergaderingen zelfs live uitgezonden op de speciaal daarvoor gecreëerde zender [[BBC Parliament]].

Bij een stemming vraagt de 'speaker' aan het ja-kamp ‘aye!’ te roepen en aan het neen-kamp ‘no!’; dan volgt de ''division of the House'': parlementsleden stemmen fysiek door hetzij door de ‘aye’-gang, hetzij door de ‘no’-gang te lopen en daarbij geteld te worden. Het is de taak van de [[whip]]s erop toe te zien dat de leden van hun partij stemmen zoals van hen geëist wordt. De regeringspartij en oppositie kunnen met elkaar afspreken iemands afwezigheid aan een kant van de kamer te compenseren, doordat dienovereenkomstig iemand zich aan de tegenoverliggende kant van de stemming onthoudt: dit heet ''pairing''. De regels voor de omgang tussen parlementsleden zijn vastgelegd in heteen [[19e eeuw|19e-eeuwseeeuws]] handboek van [[Erskine May]].

Britse [[politicus|politici]] komen relatief vaak wegens seksschandalen in opspraak, niet zozeer omdat zij zich in zedelijk opzicht anders gedragen dan politici in andere landen,{{bron?|POV|2019|01|26}} maar omdat privé en politiek in de Britse cultuur minder gescheiden zijn. De [[boulevardpers]], die daar zeer grote oplagen haalt, maakt hier veel werk van. Het beruchtste naoorlogse [[seksschandaal]] was de [[Profumo-affaire]] in 1963.

Goed ontwikkelde aspecten van het publieke debat zijn [[satire]] en [[cartoon]]s, op zijn minst sinds de [[18e eeuw]]. Daarbij gaat het niet alleen om actuele kwesties; er zijn regelmatig duidelijke toespelingen op meesterwerken van de beeldende kunst en er wordt soms een behoorlijke kennis verondersteld van de Britse geschiedenis. De Britse tv-serie [[Blackadder]], die ruim vijf eeuwen bestrijkt, is van dat laatste een goed voorbeeld. Politici en leden van het koninklijk huis worden harder aangepakt dan in andere landen waar vrijheid van meningsuiting grondwettelijk gegarandeerd is. De slachtoffers worden geacht dit met stoïcijnse onverschilligheid te ondergaan, wat niet altijd lukt. ''[[Spitting Image]]'' is niet toevallig een Britse televisieproductie die ook elders navolging heeft gekregen (ook even in Nederland), zij het van kortere duur en soms in wat gekuiste vorm.