Compositie (muziek): verschil tussen versies

[[Bestand:BWV739.png|thumb|200px|Een compositie van [[Johann Sebastian Bach|Bach]]: [[autograaf]] van de [[koraal (muziek)|koraal]][[prelude (klassieke muziek)|prelude]] "[[Wie schön leuchtet der Morgenstern (BWV 1)|Wie schön leuchtet der Morgenstern]]" (BWV 739)]]

Een '''compositie''' is een [[muziekstuk]] waarvan de noten of structuur geheel of gedeeltelijk zijn of is vastgelegd door een [[componist]], meestal met behulp van [[muzieknotatie|notatie]]. Dit in tegenstelling tot volledig [[improvisatie (muziek)|geïmproviseerde muziek]].

Voorbeelden van niet-genoteerde composities zijn: elektronische (tape)muziek, en composities uit mondelinge tradities, zoals de [[Hindoestaanse muziek|Indiase Raga]]'s]].

Voor het componeren in de klassieke traditie moetmoeten een aantal vaardigheden worden toegepast:

*Het neerschrijven van [[muzieknotatie]].

Voorbeelden van klassieke composities zijn: een [[symfonie]], een [[concerto|vioolconcert(o)]], een [[pianotrio]], een [[opera (muziek)|opera]], en een [[lied]].

Elke componist heeft in essentie zijn/ of haar eigen manier van componeren. Toch zijn er bepaalde overeenkomsten tussen de verschillende werkwijzen.

Uitgangspunt voor het beginnen van een compositie is het 'idee'. Het idee in de vroegere perioden van de klassieke muziek is meestal een thema of motief, vaak uit slechts enkele noten opgebouwd (voorbeeld: [[de vijfde symfonie van Beethoven|de (Gvijfde Gsymfonie]] Gvan [[Ludwig van Beethoven|Beethoven]]: "G+G+G+Es)". In het [[modernisme]] is het idee ruimer op te vatten; zo is in 'atmospheres' van [[György Ligeti|Ligeti]] het idee een [[klank]]veld waarin afzonderlijke instrumenten niet meer herkenbaar zijn.

Verder kiest de componist voor het [[materiaal]] waarmee hij werkt; de noten waarmee hij zijn thema schrijft. Hij kan kiezen voor [[tonaliteit]], [[bitonaliteit]], [[atonaliteit]] (bijvoorbeeld [[Dodekafoniedodekafonie|12 toons]], [[Heletoonstoonladderheletoonstoonladder|heletoons]]), [[microtonaliteit]], of combinaties daarvan.

# Iets wat eerder geschreven is [[Herhalingherhaling (muziek)|herhalen]],

# [[Variatievariatie (muziek)|variëren]],

Het 'idee' kan ook ingegeven zijn door buiten-muzikale indrukken. Bij [[analyse]] van een compositie is niet steeds eenduidig aan te geven wat het 'idee' was.