Desiderius Erasmus: verschil tussen versies

De zestiende eeuw kenmerkte zich door een duidelijk [[antisemitisme|antisemitische]] cultuur, waartegen het humanisme zich principieel verzette. Studie van de joodse cultuur was een van de doelstellingen van het [[Collegium Trilingue]], dat door Erasmus in [[Leuven]] gesticht is. De katholieke hebraïst [[Johannes Reuchlin]] bepleitte als een van de weinigen gelijke burgerrechten voor de [[Joden]]. In reactie op Reuchlins studie van de kabbalistiek schreef Erasmus toen Reuchlin door de [[Inquisitie]] vervolgd werd: 'Ik ben geen Reuchlinist, zoals ik van niemand de partijganger ben'. Niettemin verdedigde hij Reuchlins pleidooi voor de Joden in een brief aan de inquisiteur Hoogstraten. Hij koesterde grote bewondering en vriendschap voor hem, zoals blijkt uit zijn Colloquium 'Apotheosis Capnionis' (Capnio is deeen Grieksevergriekste vorm van de naam Reuchlin, van ''kapnos'', "rook"). Over de Joden deed Erasmus, polemist en satiricus als hij was, krasse uitspraken. [[Frankrijk]] was voor hem het bloeiendste deel van de christenheid omdat dat land niet door 'ketters, Boheemse schismatici, Joden, half-joodse [[converso|maranos]], en de nabijheid van de Turken is geïnfecteerd'.<ref>[https://www.dbnl.org/tekst/eras001corr05_01/eras001corr05_01_0106.php Brief aan Riccardo Bartolini], Antwerpen, 10 maart 1517.</ref> De [[Jodendom|joodse godsdienst]] zag hij als de 'verderfelijkste plaag en bitterste vijand van de leer van Jezus Christus'. Zijn bezwaar tegen de joden lag in het rituele karakter van hun godsdienst, waarmee volgens hem de vroomheid werd ondermijnd en van Christus werd afgedwaald.<ref>{{aut|Jonathan I. Israel}} (2008) ''De Republiek 1477 - 1806'' (ISBN 978-90-5194-337-5), blz. 50</ref> Erasmus was desnoods bereid geweest om het [[Oude Testament]] op te geven als heilig boek voor de christenheid, als hij daarmee de invloed van het jodendom had kunnen indammen. De ideeën van [[Maarten Luther#Luther en het antisemitisme|Maarten Luther over het joodse geloof]] gingen echter nog veel verder.