Boekweit: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k stijl; links; {feit} |
|||
Regel 36:
De bloei begint al in een jong stadium, soms al na zes weken, en gaat dan vijfentwintig tot dertig dagen door. De bloemen zijn in langstelige [[pluim (bloeiwijze)|pluimen]] gegroepeerd, wit tot roze van kleur, en bevatten veel [[nectar (plant)|nectar]]. Op arme gronden bereikt boekweit een hoogte van 50 cm. Voordat de bloei ten einde is zijn er al rijpe [[vrucht (plant)|vruchten]].
Het eetbare zaad zit aan dunne steeltjes die in rijpe toestand makkelijk loslaten. Het heeft een meel- en eiwitrijke inhoud, overeenkomend met die van [[
De vorm van het boekweitzaad komt sterk overeen met die van [[beuk (boom)|beukennootjes]], al zijn ze beduidend kleiner, ongeveer 6 mm lang. Het zaad kan tot meel worden gemalen, hoewel boekweit beslist geen [[graan]] is. Boekweit is een 'pseudograan': de zaden, het meel en alle andere afgeleide producten van boekweit bevatten geen [[gluten]].
Boekweitmeel bevat veel [[magnesium]], [[kalium]] en [[fosfor]]. Het is voedzaam en licht verteerbaar. Tegenwoordig wordt het ook geteeld voor de geneeskunde. Het [[meel]] van boekweit kan goed worden gemengd met dat van granen, bijvoorbeeld als basis voor [[pannenkoek]]en. Geroosterde boekweitkorrels heten ook wel '[[kasja]]' en zijn bekend uit de Oost-Europese keuken.
== Benaming ==
Regel 52 ⟶ 50:
Boekweit werd gedurende enkele eeuwen in Europa op vrij grote schaal verbouwd, maar wordt thans nauwelijks nog geteeld wegens de bewerkelijkheid en kwetsbaarheid van de cultuur en wegens de geringe opbrengst per oppervlakte-eenheid.
In het midden van de [[19e eeuw|negentiende eeuw]] besloeg boekweit in heel Nederland nog acht procent van het landbouwareaal (65.000 ha){{feit}}, maar na de Tweede Wereldoorlog is het praktisch verdwenen. In de veengebieden rond [[Emmen (Drenthe)|Emmen]] lagen de beste boekweitjaren zo tussen 1870 en 1890 toen de opbrengst groeide van 20.000 [[
Boekweit was een uitkomst voor "arme boeren" die geen mogelijkheden hadden om te investeren.
Boekweit is een goed ‘bijengewas’
== Voedingsstoffen ==
Regel 62 ⟶ 60:
== Herkomst ==
Boekweit is een cultuurgewas dat waarschijnlijk afkomstig is uit een tamelijk droog deel van [[
Archiefonderzoek leert dat
== Grondsoort en grondbewerking ==
Boekweit is een gewas van de arme gronden, de zandgronden en de
Boekweit verlangt een diep losgemaakte bouwvoor, de [[penwortel]] krijgt dan gemakkelijker gelegenheid om te groeien. Diep ploegen vraagt veel trekkracht. De spreuk ''"boekweit wordt verbouwd op paardenzweet"'' vindt hierin zijn oorsprong. Boekweitland op zandgrond werd vaak twee keer geploegd. Eind februari of begin maart werd diep geploegd, en bij of voor het [[zaaien]] gebeurde dit nogmaals, maar dan zeer ondiep.
Boekweit stelt geen bijzondere eisen aan [[vruchtwisseling]], maar heeft wel een voorkeur voor planten die veel stikstof achtergelaten hebben in de grond.
Voor de teelt van boekweit op veengrond werd de bovenste laag van de grond, nadat deze in het voorjaar gedroogd was, verbrand waardoor voedingsstoffen vrijkwamen. Dit '[[
Vanwege de sterk wisselende opbrengsten van het gewas kende men het spreekwoord: ''"boekweitzoad en vrouwluuproat, eens in de zeuven joar goed"''. Dit werd trouwens ook van struikheide gezegd.
Regel 82 ⟶ 80:
Boekweit is uitsluitend een zomergewas. Het is zeer gevoelig voor nachtvorst en heeft een korte groeiperiode van drie maanden (er werd ook wel gesproken van 100 dagen). Het gewas is gevoelig voor harde wind, regen en hagel. Onderploegen en herzaai is soms nodig.
De zaaitijd ligt tussen half mei (na de [[ijsheiligen]]) en half juni, soms zelfs nog na de langste dag. Het kan breedwerpig of in rijen met een afstand van 30 cm gezaaid worden en 3 cm diep. Door de vlugge groei is het een goede bodembedekker. Men ondervond wel last van het onkruid [[Europese hanenpoot]].<br>
Als het gewas ongeveer 10 cm hoog was werd er weleens gewied. Dit moest zeer voorzichtig gebeuren want boekweit is een teer gewas dat gauw beschadigd raakt.
Regel 145 ⟶ 143:
== Fototoxiciteit ==
De groene delen van boekweit bevatten veel [[fluorescerend]]e pigmenten met het giftige [[fagopyrine]]. Het consumeren van grotere hoeveelheden daarvan kan [[Fototoxiciteit|fotodermatitis]] veroorzaken. Bij blootstelling van de huid aan [[zonlicht]] ontstaan dan huidklachten. Het gaat daarbij niet om het [[ultraviolet]]te licht, maar om licht met een golflengte van circa 540-610 nm (het groene tot oranje bereik)<ref>[https://web.archive.org/web/20081025162903/http://www.gillesarbour.com/buckwheatArticle.php Buckwheat Toxicity Article<!-- Automatisch gegenereerde titel: verbeter de omschrijving als dat mogelijk is -->]</ref>.<br />
In boekweitmeel en grutten komt echter maar heel weinig fagopyrine voor en
== Huidig gebruik ==
Regel 154 ⟶ 152:
In de [[Limburg (België)|Limburgse]] [[Kempen (gebied)|Kempen]] is boekweit[[pannenkoek]] met spek een gewild traditioneel gerecht. Ook de [[Bretagne (regio)|Bretonse]] pannenkoeken worden met boekweitmeel gemaakt.
Boekweit wordt ook gebruikt om [[bier]] te brouwen, als alternatief voor [[graan]], in wat men een stijlvariatie op [[tarwe]]bier zou kunnen noemen. In België gebeurt dit bijvoorbeeld door [[Brasserie de Silenrieux]].{{feit}}
Het meel dat voor [[poffertjes]] wordt gebruikt, is een combinatie van boekweitmeel en [[tarwemeel]].
In Frankrijk wordt van boekweitmeel de hartige versie van crèpes, genaamd ''galette'', gebakken.
== Trivia ==
| |||