Het soefisme ontstond in sjiitische kringen in de 7<sup>e</sup> en 8<sup>e</sup> eeuw en werd in zijn thematiek en beeldspraak beïnvloed door het [[neoplatonisme]] van de [[late oudheid]].<ref>Leezenberg 2008, blz. 51.</ref> De islamitische [[filosofie]] en [[theologie]] werd met mate (soms indirect) beïnvloed door het hellenistische [[neoplatonisme]], [[Stoa|stoïcisme]] en [[gnosis]]. In het soefisme komen bijvoorbeeld de noties voor van [[Microkosmos en macrokosmos|microkosmos-macrokosmos]], [[Emanationisme|emanatie]] van God in de wereld, het nastreven van eenheidsbeleving, en het verkrijgen van gnosis: intuïtieve kennis van een [[Transcendentie (religie)|transcendente]] God. Ook kan de ontwikkeling van het soefisme zijn beïnvloed door het [[Monnik (christendom)|christelijke kloosterwezen]] en [[Heremiet (monnik)|heremieten]], die poogden door spirituele ontwikkeling en liefde voor God nader tot Hem te komen.<ref>P. Lory, in Hanegraaff (red.) 2006, blz. 531-532. Van Brakell Buys 2001, blz. 24-25, 38-39. Corbin blz. 192.</ref> Dat betekent niet dat het soefisme van buitenaf de islam binnenkwam. Aangenomen is, dat de Koran zelf aanleiding gaf tot mystiek. De profeet [[Mohammed]] beschreef God in sommige [[soera]]’s als heel dichtbij en als liefdevol, terwijl de schepping wordt beschreven in termen van schoonheid als afkomstig van God, en tevens zou hij ’s [[Nacht|nachts]] opgestegen zijn om de hemel te aanschouwen.<ref>Van Brakell Buys 2001, blz. 23-24.</ref>
Het ‘soefi worden’ verwijst naar de filosofie en levenswijze van de soefibeweging. Die bestond oorspronkelijk uit vrome ascese en het verwerpen van wereldse en lichamelijke genoegens. [[Hasan al-Basrī]] (overleden 728) en [[Ibrāhīm Ibn Adham]] (overleden 770?) waren vroege soefi, die een terugkeer naar de Koran noodzakelijk achtten door toenemend [[Materialisme (levenshouding)|materialisme]]. In die tijd was het soefisme geen duidelijk mystieke beweging, en kwamen mystieke Koraninterpretaties ook elders voor.
