De '''Katholieke Actie''' (KA) was een door [[paus Pius XI]] geïnitieerde [[Rooms-Katholieke Kerk|katholieke]] lekenbeweging die tot doel had de [[secularisering]] van de [[samenleving]] tegenmoest te gaantegengaan. In de praktijkConcreet betekende dit vooral een intensivering van het georganiseerde geloofsleven en een centralisatie van katholieke sociale organisaties. Deze internationale beweging kwam vooral tot uiting in landen met een [[antiklerikalisme|anti-klerikale]] regering zoals Spanje, Italië, Beieren, Frankrijk, [[België]] en [[Nederland]].
== Algemeen ==
DeIn 1905 werd de term “katholieke actie” werd voor het eerst gebruikt door [[paus Pius X]] (1903-1914) in zijnde [[encycliek]] ''[[Il Fermo Proposito]]'' uitvan 1905[[paus Pius X]] (1903-1914).<ref>{{en}}[http://www.vatican.va/holy_father/pius_x/encyclicals/documents/hf_p-x_enc_11061905_il-fermo-proposito_en.html ''Il Fermo Proposito''], Paus Pius X, www.vatican.va</ref> Hij duidde ermee op het geheel van katholieke organisaties die aangepast aan de lokale omstandigheden opereerden. Hij zag het als hun prioriteit activiteiten te ontplooien met betrekking op het sociale vraagstuk, en verklaarde dat goede leken in aanmerking kwamen voor het leiderschap voor deze organisaties.
DeIn term1922 werd de term opnieuw gebruikt in ''[[Ubi Arcano Dei Consolio]]'', de eerste encycliek van Pius XI (1922-1939) uit 1922 getiteld ''[[Ubi Arcano Dei Consolio]]''.<ref>{{en}}[http://www.vatican.va/holy_father/pius_xi/encyclicals/documents/hf_p-xi_enc_23121922_ubi-arcano-dei-consilio_en.html Ubi Arcano Dei Consilio], Paus Pius XI, www.vatican.va</ref>. InDeze dezepaus tekstuitte sprak Piushierin zijn bezorgdheid uit over de slechte situatie in de wereld na de [[Eerste Wereldoorlog]] (onder andere de zedenverwildering) en riep hij vooral de [[bisschop]]pen op het katholieke gedachtegoed te herstellen in de individuele mens, het [[gezin]] en de maatschappij te herstellen, waarbij hij een speciale rol zag voor organisaties op het gebied van de verhouding tussen Kerk en gezin en de jeugd.
In aanvullende brieven aan enkele bisschoppen lichtte hijPius XI zijn ideeën toe,. waarbij hij duidelijk maakte dat deDe Katholieke Actie (nu met hoofdletters geschreven) moest een nieuwe organisatie moest zijn waarin gelovigen het apostolaat (geloofsverbreiding) zouden beoefenen onder leiding van de bisschoppen als aanvulling op de bestaande zielzorg. Organisaties die al (gedeeltelijk) op het gebied van de zielzorg actief waren moesten in de KA worden geïntegreerd. Deze 'klerikale centralisatie' moest worden doorgevoerd odat de bisschoppen “animerend, regelend en disciplinerend” konden optreden. De religieuze legitimatie voor de Katholieke Actie werd gevormd door het beeld van de Kerk als Mystiek [[Lichaam van Christus]], waarvan iedere gelovige organisch deel uitmaakt.
== België ==
De religieuze legitimatie voor de Katholieke Actie werd gevormd door het beeld van de Kerk als Mystiek [[Lichaam van Christus]], waarvan iedere gelovige organisch deel uitmaakt.
DeHoewel de Katholieke Actie mochtvan hogerhand geen standskarakter[[Standenmaatschappij|stand]]skarakter hebben, maarwist [[Jozef Cardijn]] wist zich toch exclusief te richten opvooral arbeiders ente kreegverenigen in 1925 een officiële erkenning voor zijn [[Kristelijke Arbeidersjongeren|Katholieke Arbeidersjeugd]] (erkend in 1925).<ref>{{Citeer web |url=https://www.canonsociaalwerk.eu/be/details.php?canon_id=26 1925 |titel=Jozef Cardijn en de KAJ. Arbeidersjeugdorganisatie start in het Interbellum |auteur= |uitgever=canonsociaalwerk.eu |datum=24 september 2017 |bezochtdatum=11 januari 2019}}.</ref> In 1928 werd de [[Katholieke Studentenactie]] opgericht als onderdeel van de Katholieke Actie en vervanger van het door de bisschoppen te nationalistisch bevonden [[Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond]]. In 1932 werd de [[Filmmagie|Katholieke Filmliga]] opgericht.▼
== Vlaanderen ==
▲De Katholieke Actie mocht geen standskarakter hebben, maar [[Jozef Cardijn]] wist zich toch exclusief te richten op arbeiders en kreeg in 1925 een officiële erkenning voor zijn [[Kristelijke Arbeidersjongeren]].<ref>{{Citeer web |url=https://www.canonsociaalwerk.eu/be/details.php?canon_id=26 1925 |titel=Jozef Cardijn en de KAJ. Arbeidersjeugdorganisatie start in het Interbellum |auteur= |uitgever=canonsociaalwerk.eu |datum=24 september 2017 |bezochtdatum=11 januari 2019}}.</ref> In 1928 werd de [[Katholieke Studentenactie]] opgericht als onderdeel van de Katholieke Actie en vervanger van het door de bisschoppen te nationalistisch bevonden [[Algemeen Katholiek Vlaams Studentenverbond]]. In 1932 werd de [[Filmmagie|Katholieke Filmliga]] opgericht.
