Kruisvereniging: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k |
Aanvullingen |
||
Regel 1:
Een '''kruisvereniging''' is een particuliere [[vereniging (rechtspersoon)|vereniging]] gericht op het geven van voorlichting op het terrein van volksgezondheid, de bevordering van hygiëne, het voorkomen en bestrijden van besmettelijke ziektes, infecties en epidemieën en het verzorgen en verplegen van zieken. Doelgroep waren de arme, onwetende bevolkingslagen, ook volks- of [[arbeidersklasse]] genoemd. Eind 19e, begin 20e eeuw hoorde ook het opleiden van ''pleegzusters'' tot haar werkgebied omdat daaraan toen een groot gebrek was.
== Geschiedenis ==
=== Eerste kruisvereniging ===
De eerste kruisvereniging, het [[Witte_Kruis_(kruisvereniging)|Witte Kruis]], werd in 1875 opgericht door de Amsterdamse arts [[Jacobus Penn]] naar het voorbeeld van de Amersfoorste Vereniging tot bestrijding van besmettelijke ziekten en de cholera-commissies.<ref name="stolk">Harmke Stolk - Van Delen, “Wijkverpleging in historisch perspectief: ontstaan en ontwikkeling van de wijkverpleging (1890-ca. 1930) met aandacht voor aspekten van medicalisering en professionalisering”, Verpleegkundig historische cahiers 2, Rodopi, Amsterdam, 1986, [https://books.google.nl/books?id=pQEHOuKz3lkC&pg=PA36 p. 5, 9, 36-39]</ref> De benaming 'kruis' is afgeleid van de internationale organisatie het [[Rode Kruis]] dat een rood kruis als symbool voert, geïnspireerd op de vlag van [[Zwitserland]], het woonland van oprichter [[Henri Dunant]]. Het werk werd gefinancieerd door bijdragen van leden, door particuliere giften en door het gratis ter beschikking stellen van arbeid door vrouwen, die eind 19e, begin 20e eeuw vaak gratis of tegen kost en inwoning werkten.<ref>{{Citeer web |url=https://hart.amsterdam/nl/page/137470/de-ideale-verpleegster |titel=De ideale verpleegster |uitgever=Gemeente Amsterdam |datum=22 december 2016 |bezochtdatum=29 oktober 2018}}</ref>
De idee om in volksbuurten en achterstandswijken professionele gezondheidszorg aan huis te organiseren komt uit Duitsland, waar een protestants-christelijke predikant in 1836 in Düsseldorf het [[Diacones | diaconessenwerk]] opzette.<ref name="stolk" /> In de engelse industriestad Liverpool werd in 1858 door de sociale zakenman William Rathbone een systeem van '' district nursing'' opgezet.<ref>{{Citeer web |url=https://historyofdistrictnursing.wordpress.com/1858-1874/ |titel=History of District Nursing |uitgever=Royal Holloway University of London |datum=augustus 2010 |bezochtdatum=27 oktober 2018}}</ref>
De volgende kruisverenigingen die werden opgericht waren georganiseerd naar geloofs- of politieke richting, zoals dat tot de 80er jaren van de vorige eeuw in Nederland gebruikelijk was ([[verzuiling]]). Om van de diensten gebruik te kunnen maken moest men lid zijn. Er
▲De kruisverenigingen waren georganiseerd naar geloofs- of politieke richting, zoals dat tot de 80er jaren van de vorige eeuw in Nederland gebruikelijk was ([[verzuiling]]). Om van de diensten gebruik te kunnen maken moest men lid zijn. Er waren vele plaatselijke vestigingen verspreid over het land, de kruisposten en consultatiebureau's, waar leden heen konden gaan en van waaruit de voorlichting, verpleging en verzorging van zieken thuis door opgeleide verpleegsters plaatsvond.
=== Vernieuwing ===▼
Het denken en doen van de kruisverenigingen staat aan de basis van de huidige [[thuiszorg | wijkverpleging en thuiszorg]]. De ouderwetse mentaliteit "wij weten wat goed is voor de patient" wordt nog in menig moderne thuiszorg-organisatie terug gezien, hetgeen de omslag naar client-gerichtheid bemoeilijkt.<ref>{{Citeer web |url=https://www.actiz.nl/nieuws/web/ouderenzorg/open/2018/06/wijkverpleging-vernieuwt-dankzij-kwaliteitskader |titel=Wijkverpleging vernieuwt |uitgever=Actiz koepel Zorginstellingen |datum=19 juni 2018 |bezochtdatum=26 oktober 2018}}</ref>▼
De bekendste kruisverenigingen zijn:
*het [[Rode Kruis]] (
*[[Het Oranje Kruis (Nederland)]]
*[[Het Oranje Kruis (Vlaanderen)]]
*het voormalige [[Oranje-Groene Kruis]] (protestants)
*het [[Witte Kruis (eerste kruisvereniging in Nederland)]]
*het voormalige [[Groene Kruis]]
*het voormalige [[Wit-Gele Kruis]] (katholiek)
Regel 24 ⟶ 20:
*het [[Ivoren Kruis]] (tandverzorging)
* [[Het Vlaamse Kruis]] (enkel in [[Vlaanderen]] en richt zich vooral op [[EHBO]])
De kruisorganisaties speelden tot de 1990er jaren in de praktijk een centrale rol in de maatschappelijke en openbare gezondheiszorg. Bij bestuurders en beleidsmakers, als ook op politiek niveau, stond het kruiswerk echter lang in de schaduw van de [[Intramurale_zorg|intramurale sector]]. Er was vanuit de overheid geen wettelijk geregelde structurele financiering, wel werden subsidies verleend. Dat veranderde met invoering van de Algemene Wet Bijzonder Ziektekosten (AWBZ) in 1980. Een van de redenen om over te gaan tot vergoeding door de overheid was, dat het kruiswerk als middel van besparing werd gezien op de kosten van intramurale gezondheidszorg.
== Recente ontwikkelingen ==
Met invoering van de Zorgverzekeringswet (Zvw), Wet langdurige zorg (Wlz) en Wet maatschappelijke ondersteuning (WMO) in 2015, waarbij de AWBZ werd ingetrokken, wordt het werk van kruisverenigingen vergoed door zorgverzekeraar (wijkverpleging en persoonlijke zorg thuis) en gemeente (andere zorg thuis). Veel zorgverzekeraars en gemeenten oefenen druk uit om de tijdsbesteding van verpleegkundige en verzorgende bij cliënten te verlagen. Volgens velen komt dit de kwaliteit van zorg niet ten goede. <ref>{{Citeer web |url=https://www.nursing.nl/hugo-borst-extra-geld-naar-wijkverpleging/ |titel=Hugo Borst: ‘Extra geld naar wijkverpleging’ |uitgever=Bohn Stafleu van Loghum |datum=11 mei 2018 |bezochtdatum=29 oktober 2018}}</ref>
▲=== Vernieuwing ===
▲Het denken en doen van de kruisverenigingen staat aan de basis van de huidige [[thuiszorg | wijkverpleging en thuiszorg]]. De ouderwetse mentaliteit "wij weten wat goed is voor de patient" wordt nog in menig moderne thuiszorg-organisatie terug gezien, hetgeen de omslag naar
== Zie ook ==
*[[kruiswerk]]
*[[thuiszorg]]
== Noten ==
{{References}}
[[Categorie:Zorg]]
[[Categorie:Gezondheidszorg]]
[[Categorie:Gezondheidszorg in Nederland]]
[[Categorie:Verpleegkunde]]
| |||