West-Fries (dialectgroep): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Wumvanbarse (overleg | bijdragen)
Pieter Bal (overleg | bijdragen)
Regel 19:
De naam "West-Fries" slaat in de eerste plaats op de regio "West-Friesland", maar verwijst ook naar het [[Friese talen|Fries]]. De dialecten van de regio Noord-Holland vertonen dan ook allerlei Friese kenmerken. Op bijgaand kaartje wordt deze begrenzing aangehouden maar de dialecten die taalhistorisch West-Fries genoemd zouden kunnen worden, worden of werden ook zuidelijker gesproken tot in Waterland en de Zaanstreek. In de traditionele dialectologie wordt het zogenaamde Strand-Fries, gesproken in de Zuid-Hollandse visserdorpen, als een verwante categorie genoemd. Er bestaan verschillende theorieën over de herkomst van deze Friese kenmerken.
 
* Algemeen gaat men ervan uit dat tot ver in de middeleeuwen een [[Friese talen|Friese taal]], verwant aan het [[Oudfries]], de omgangstaal was in het huidige West-Friesland. Pas vanaf de [[16e eeuw|16e]] en [[17e eeuw]] is de spreektaal als gevolg van [[ontfriezingontfriesing]] definitief onder invloed van het [[Frankisch]] bepaalde [[Hollands (dialect)|Hollands]] komen te staan. Als substraat heeft het Fries echter tot in de [[19e eeuw]] stand hebben gehouden in eigen dialectvormen.
* Een vergelijkbare theorie veronderstelt dat niet alleen West-Friesland maar ook het gewest Holland ooit Friestalig was. De tegenwoordige Hollandse dialecten zouden dan sterker door het uit het zuiden komende [[Frankisch]] zijn beïnvloed dan de West-Friese. De huidige dialecten kennen volgens deze theorie nog altijd een Friese invloed, het zogenoemde "Friese [[Substraattaal|Substraat]]". Daartegenover zou dan een Hollands/Frankisch [[Superstraattaal|superstraat]] staan.
* Voorts is het mogelijk dat het West-Fries een eigen ontwikkeling heeft ondergaan en dat de Friese kenmerken bij nadere beschouwing niet per se Fries maar Ingveoons moeten heten. De Ingveoonse theorie maakt vergelijking met de taal van de visserdorpen en het [[Zeeuws]] en [[West-Vlaams]] mogelijk. Inderdaad delen alle kustdialecten bepaalde kenmerken. Vanuit wetenschappelijk perspectief is deze theorie het werkbaarst: het West-Fries valt goed te herleiden op het West-Germaans en is derhalve te zien als een eigen ontwikkeling. Het huidige Fries en het West-Fries hebben vanuit het kust-West-Germaans, ook wel [[Ingvaeoonse talen|Ingvaeoons]] genoemd, ieder een eigen ontwikkeling doorgemaakt. Daarbij is het West-Fries veel sterker dan het Fries door het Frankisch beïnvloed geraakt. De term "Frisofrankisch", werd vroeger wel gebruikt om het West-Fries te typeren, maar suggereert ten onrechte een mengtaal.