Halon: verschil tussen versies

'''Halonen''' of '''hcfk's''' zijn [[koolwaterstof]]fen die [[Halogeneren|gehalogeneerd]] zijn, dat wil zeggen dat er een van de [[halogeen|halogenen]] aan is toegevoegd op de plaats van een waterstofatoom, zoals [[Chloor (element)|chloor]], [[broom (element)|broom]] of [[Fluor (element)|fluor]]. Het woord ''halon'' is een samentrekking van de Engelse term ''halogenated hydrocarbon''. [[Chloorfluorkoolstofverbinding|Cfk]]'s vormen een speciale groep halonen; ze bevatten chloor of fluor maar geen broom. Halonen zijn bijzonder stabiele stoffen en zijn bestand tegen zeer hoge temperaturen.

 

 

Halonblussers vonden meestal hun toepassing bij de brandbeveiliging van computerruimten of andere elektrische apparaten. De reden hiervan was dat halon als een 'schone [[blusmiddel|blusstof]]' werd beschouwd, die geen schade aan apparatuur zou veroorzaken. Bovendien blust halon door als een negatieve [[katalysator]] op de verbrandingsreactie in te grijpen, en niet door verdringing van zuurstof. Hierdoor is veel minder blusmiddel nodig, en is het risico van verstikking van personeel in de ruimte minder groot. Halon produceert echter wel [[broomzuur]], dat [[corrosie]] kan veroorzaken en slecht is voor de gezondheid, zodat bij blussing de ruimte wel zo snel mogelijk geëvacueerd moet worden.

 

Halonen tasten net als cfk's de [[ozonlaag]] aan. De mate waarin een stof de ozonlaag kan aantasten, wordt uitgedrukt door het [[ozonafbrekend vermogen]] van die stof. De ozonlaag beschermt de aarde tegen een te grote dosis schadelijke [[Ultraviolet|ultraviolette straling]]. Deze straling kan huidkanker veroorzaken en de natuur aantasten. Vanaf ongeveer 1993 worden er dan ook geen halonen meer geproduceerd. Vanaf 1 januari 2004 is het gebruik van halonen in brandblusapparaten en brandbeveiligingssystemen in Nederland en België verboden. Het verbod vloeit voort uit internationale afspraken over het terugdringen van stoffen die de ozonlaag aantasten. Deze afspraken, zijn in 1998 vastgelegd in het [[Protocol van Montreal]]. De [[Europese Unie]] heeft in 2000 het protocol in een [[Verordening (EG)|Europese verordening]] uitgewerkt. Op grond van deze verordening zijn halonhoudende brandblusapparaten en brandbeveiligingssystemen vanaf 1 januari 2004 verboden.

 

Onder andere in de luchtvaart worden brandblussers op basis van halon nog wel toegepast, vanwege het verhoogde gevaar dat bij brand aan boord bestaat.

 

Hugen Reprocessing Company Dutch Halonbank heeft als enige in Nederland de benodigde vergunningen om zich bezig te houden met de inname, regeneratie, opslag en hervullen van de blusstof halon. Dit onderdeel van de organisatie is dan ook officieel depothouder en uitvoerend orgaan voor de Coöperatieve Vereniging Halonen oftewel de [[Halonbank]]. Tevens dragen zij zorg voor beheer, management en bewerking van de halonen voor een aantal partijen die halon mogen gebruiken voor kritische toepassingen.

 

Het verwerken van halonen is mogelijk door bijvoorbeeld de halonen gasvormig te injecteren in een Argon [[plasma (aggregatietoestand)|plasma]] van 10.000 °C. Het halon wordt dan gedissocieerd. Dit proces wordt [[pyrolyse]] genoemd. Door het gas snel af te koelen tot minder dan 100 °C door het door water te leiden, ontstaat een onschadelijke oplossing met chloor en broomzouten.

 

Alternatieven voor het gebruik van halon zijn bijvoorbeeld inerte gassen. Hiervan is echter veel meer nodig omdat ze de brand door verstikking blussen en niet door negatieve katalyse.

 

Naast bovengenoemde blusmiddelen zijn gelijkwaardige of gelijke blusstoffen onder een andere naam verkrijgbaar in de markt.

 

Halon 1211 is [[broomchloordifluormethaan]] (CF₂BrCl) en Halon 1301 is [[broomtrifluormethaan]] (CF₃Br). Het nummer van de halon correspondeert met het aantal atomen van respectievelijk [[koolstof]], [[Fluor (element)|fluor]], [[Chloor (element)|chloor]] en [[broom (element)|broom]].