Paus Johannes XXIII: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 86:
<blockquote>''Ik zal Johannes heten. Deze naam is me dierbaar, omdat het de naam is van mijn vader. Hij is dierbaar ook omdat het de naam is van de nederige parochie, waar ik werd gedoopt. Het is de plechtige naam van ontelbare kathedralen, verspreid over de gehele wereld, en in de eerste plaats van de gezegende en heilige [[Sint-Jan van Lateranen|basiliek van Sint-Jan van Lateranen]], onze kathedraal. Het is de naam die in de lange lijst van pausen het meest gebruikt is. Inderdaad, er zijn tweeëntwintig - zonder enige twijfel - legitieme pausen geweest, die Johannes genaamd waren. Bijna allemaal hadden ze een kortdurend pontificaat. Ik heb ervoor gekozen om de nederigheid van mijn eigen naam te schutten achter deze schitterende opeenvolging van Pontifices. Was het niet Marcus, de Evangelist, de glorie en beschermer van mijn geliefde Venetië, die door Petrus, de prins van de apostelen en de eerste bisschop van Rome, geliefd werd als zijn eigen zoon en door hem Johannes werd genoemd? Ik hou van de naam Johannes, dierbaar voor mij als de gehele Kerk, omdat hij gedragen werd door twee mannen die Christus het meest nabij waren, Johannes de Doper en Johannes de Evangelist.''<ref>[[Francis A. Burkle-Young]], Passing the keys: Modern cardinals, conclaves and the election of the next pope New York, Oxford, 1999 ISBN 1-56833-130-4, p. 115-116</ref></blockquote>
 
Johannes XXIII riep tot algemene verrassing<ref>{{fr}}[[Yves Bruley|Bruley]] (2004), ''L'histoire du Catholicisme'', [[Que sais-je ?]], [[PUF]]</ref> op 25 januari 1959 het [[Tweede Vaticaans Concilie]] bijeen, dat tot vele veranderingen in de Katholieke Kerk zou leiden. Johannes XXIII riep het concilie uit met de woorden "[[aggiornamento]]", wat 'bij de tijd brengen' betekent.
 
Johannes XXIII riep in 1960 voor het eerst in de geschiedenis van Rome een [[Bisdom|diocesane]] [[synode]] bijeen. Deze diocesane synode leidde echter, tot teleurstelling van vele (neo-)modernisten en veranderingsgezinden, tot een bekrachtiging van de oude pastorale aanpak. Johannes XXIII reageerde door de schemata van deze synode later te verwerpen en aan veranderingsgezinden de mogelijkheid te bieden nieuwe schemata aan te dragen.
Regel 102:
Zijn laatste encycliek, ''Pacem in terris'', verscheen in zijn sterfjaar en werd van grote betekenis voor de ontwikkeling van de internationale katholieke vredesbeweging [[Pax Christi]].
 
Minder bekend is de [[Apostolische constitutie]] ''[[Veterum Sapientia]]'' (Terter bevordering van de studie van de [[Latijn|Latijnse taal]], 22 februari 1962),<ref>[http://www.rkdocumenten.nl/index.php?documentid=215 Veterum Sapientia]</ref>, waarin Johannes XXIII met het oog op toenemende experimenten[[experiment]]en met de volkstaal in de katholieke liturgie, die toen nog uitsluitend in het [[Latijn]] werd gevierd, erop aandrong het Latijn en de gebruiken te behouden. Verder wordt in deze constitutie opgeroepen tot een grondige studie van het [[Latijn]], [[Grieks]] en [[Hebreeuws]] tijdens de [[seminarie|priesteropleidingen]] in de verschillende bisdommen.
 
=== Vernieuwing ===
In 1963 werd onder zijn toeziend oog (televisieverbinding met de [[aula]] ) door de concilievaders de constitutie over de liturgie [[Sacrosanctum Concilium]] opgesteld en goedgekeurd. Met gebruik making van inzichten van liturgie- ,taal- en geschiedwetenschap moest de liturgie worden ontdaan van allerlei in de eeuwen gegroeide aanslibsels, verdubbelingen en monarchale rituelen. Naast het [[Latijn]] (ooit zelf een volkstaal) moest pastoraal gebruik gemaakt worden van de verschillende levende volkstalen. Er kwam een driejarig lezingenrooster voor de zondagsmis, zodat de gelovigen zoveel mogelijk het Woord Gods konden vernemen. De goed voor te bereiden [[Homilie|homilie]] (over de lezingen) werd opnieuw ingevoerd: de mis(viering) werd één geheel. In veel Westerse landen werd een voorschot genomen op deze noodzakelijke vernieuwing. Dit leidde tot allerlei experimenten. Voor de een een goede zaak, voor de ander een aanslag op het heilige.
 
Johannes kreeg dankzij zijn menslievende gestes, zijn humor en spontaniteit al snel de bijnaam "de goede paus" en hij wist zich tijdens zijn korte pontificaat - mede dankzij de media (opkomst van de TV) en zijn politiek van ''"aggiornamento''" - uitermate geliefd te maken. Na zijn overlijden werd hij begraven in een door hemzelf aangewezen eenvoudig graf in de grafkelder onder de [[Sint-Pietersbasiliek|Sint-Pieterskerk]]. Na zijn zaligverklaring rust zijn gebalsemd overschot boven in de basiliek in een grotegroot [[reliekhouder|reliekschrijn]].
 
Op iemands vraag: "Hoeveel mensen werken er in het Vaticaan?" antwoordde hij gevat: "De helft."
 
== Ziekte en dood ==
Bij paus Johannes werd op 23 september 1962 door middel van [[röntgenfoto]]'s een ver gevorderd stadium van [[maagkanker]] geconstateerd. Anders dan dat later - bij bijvoorbeeld Johannes Paulus II - het geval was, was het in die tijd nog ongebruikelijk dat er uitgebreide mededelingen werden gedaan over de gezondheidstoestand van de paus. Het publiek zou dus nog lange tijd onwetend blijven van Johannes' ziekte, waaraan hij in de laatste negen maanden van zijn leven erg heeft geleden. Hij had vaak verschrikkelijke maagkrampen en maagbloedingen en moest een aantal keren verplichtingen afzeggen. Ook werd opgemerkt dat hij er bij sommige publieke optredens moe en afgemat uitzag. Op 25 mei 1963 kreeg hij een maagbloeding. Hij werd opgenomen in het ziekenhuis en kreeg bloedtransfusies. Pas toen werd een persbericht opgesteld, waarin duidelijk werd gemaakt dat de paus terminaal ziek was. Enkele dagen daarna overleed hij.
 
== Zalig- en heiligverklaring ==
[[Bestand:JanXXIII.Grób.JPG|thumb|DeHet [[reliekhouder|reliekschrijn]] in de [[Sint-Pietersbasiliek]], met het opgebaarde lichaam van Johannes XXIII, die een [[camauro]] draagt]]
Paulus VI opende in 1970 het proces tot [[zaligverklaring]] van zijn beide voorgangers [[Paus Pius XII]] en paus Johannes. Daar Pius XII zeer omstreden was wegens zijn zwijgen over het lot van de Joden tijdens de Tweede Wereldoorlog, verliep het proces niet vlot. Uiteindelijk werden beide zaken ontkoppeld, en op 28 januari 2000 erkende het Vaticaan het wonder dat aan paus Johannes XXIII werd toegeschreven. Het ging hierbij om een Italiaanse zuster, die genas van ernstige maagbloedingen, nadat zij een afbeelding van de overleden paus op haar buik had gelegd.<ref>{{en}}[http://articles.latimes.com/2000/jan/28/news/mn-58624 Pope John XXIII, U.S. Nun a Step Closer to Sainthood], [[Los Angeles Times]], 28 januari 2000.</ref> Op 3 september van dat jaar volgde de officiële zaligverklaring door [[paus Johannes Paulus II]]. Tegelijkertijd werden - de door Johannes zeer bewonderde - [[paus Pius IX]] en drie anderen zalig verklaard. In zijn [[homilie]] benadrukte Johannes Paulus dat Johannes, met het uitroepen van het Concilie ''een seizoen van hoop voor christenen en de gehele mensheid'' had geopend.<ref>{{en}}[http://www.vatican.va/holy_father/john_paul_ii/homilies/2000/documents/hf_jp-ii_hom_20000903_beatification_en.html Homily of His Holiness John Paul II]</ref>
Na de zaligverklaring werd zijn stoffelijk overschot naar de boven de crypte liggende kerk overgebracht en rechts voorin geplaatst. Dit werd gedaan opdat bedevaarders de mogelijkheid zouden hebben om Johannes te vereren. Tot op de dag van vandaag leggen bedevaarders verse bloemen bij zijn reliekschrijn en vereren zijn gedachtenis.
Johannes XXIII werd op 27 april 2014 [[heiligverklaring|heilig verklaard]] door [[paus Franciscus|Franciscus]], tegelijk met een van zijn opvolgers, Johannes Paulus II, de paus die hem zalig verklaard had.<ref>[http://www.rkk.nl/actualiteit/2013/detail_objectID763122_FJaar2013.html Heiligverklaring beide pausen op 27 april]</ref> De paus had [[dispensatie (kerkelijk recht)|gedispenseerd]] voor het benodigde tweede wonder.<ref>[https://www.hln.be/nieuws/buitenland/de-paus/paus-neemt-stappen-voor-heiligverklaring-johannes-xxiii-en-johannes-paulus-ii~a42023e4/ Paus neemt stappen voor heiligverklaring Johannes XXIII en Johannes-Paulus II]</ref>
 
In 2017 werd de H. Johannes XXIII door Paus Franciscus aangeduid als patroon van het Italiaanse leger. Op 12 september 2017 overhandigde aartsbisschop Marcianò aan generaal Danilo Errico de [[bul (document)|bul]] van het pauselijk [[decreet (kerkelijk recht)|decreet]]. De aanwijzing houdt verband met de rol van mgr. Roncalli als legerbisschop tijdens WOI.<ref>[[Katholieke Radio Omroep|KRO]], 14 sept.september 2017.</ref>
 
== Trivia ==