Leonard Blomme: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Details en bronnen toegevoegd, tikfouten verbeterd.
k spelling, typos fixed: burgelijk → burgerlijk, voltooiïng → voltooiing, klokketoren → klokkentoren (9) met AWB
Regel 17:
Leonard Blomme was leerling van [[Joseph Schadde]]: toenmalige provinciaal architect van de provincie Antwerpen. Hij volgde deze op in 1869 en bleef die functie een dertigtal jaren bekleden.<br />Blomme was in de provinciehoofdplaats tevens docent aan de [[Koninklijke Academie voor Schone Kunsten van Antwerpen|Koninklijke Academie voor Schone Kunsten]]. Hij gaf onder meer les aan [[Jos Bascourt]], [[Jos Smolderen]], [[Triphon De Smet]] en [[Paul Cauchie]].<br />Daarenboven was hij ondervoorzitter van de [[Koninklijke Commissie voor Monumenten en Landschappen]].
==Stijl==
De door Leonard Blomme ontworpen gebouwen waren meestal overdadig versierd en bijna steeds gelegen in de Antwerpse agglomeratie of in de zuidwestelijke helft van de [[Antwerpen (provincie)|provincie Antwerpen]]. Als ontwerper beheerste hij diverse stijlen, volgens de tijdsgeest, de plaatselijke omgeving of de wensen van zijn klanten. Hij helde bij voorkeur over naar de [[neogotiek]] en de [[neorenaissance]]. Algemeen mag gesteld worden dat hij de neogotiek aanwendde voor de religieuze architectuur, de Vlaamse neorenaissance voor de burgelijkeburgerlijke openbare bouwkunde en de [[Cottagestijl|Anglo-Normandische stijl]] voor de private woningen. De gebruikte materialen waren bij voorkeur baksteen, gecombineerd met
witte zandsteen en blauwe hardsteen.
Zijn functie als provinciaal architect stelde hem in staat een groot aantal openbare werken te realiseren:
Regel 66:
[[Bestand:Putte Parochiekerk Sint-Niklaas 02.jpg|thumb|<center>Putte. Sint-Niklaaskerk.</center>]]
====Sint-Willibrorduskerk te Antwerpen====
Na een openbare aanbesteding in 1885 kreeg Leonard Blomme de bouw toegewezen van de monumentale Sint-Willibrorduskerk te Antwerpen. Deze ligt in de Kerkstraat, ietwat ingesloten tussen de wijken Seefhoek, Stuivenberg en Borgerhout. Ze vervangt een oud bedehuis uit 1614, dat in de 17-de eeuw vergrotingswerken had ondergaan doch in 1893 -na de voltooiïngvoltooiing van de huidige kerk- gesloopt werd.<br />Het interieur van het gebouw bestaat uit een middenbeuk met zes gekruiste overwelvingen (bepleisterd en geschilderd), twee zijbeuken met overspanningen opgebouwd in baksteen, en een drieledige kruisbeuk met twee traveeën elk. Voorts ziet men een triforium alsmede een koor met twee traveeën, een koorsluiting omringd door een ommegang en verscheidene kapellen.<br />Het meubilair dateert van omstreeks 1900 en bestaat onder meer uit een aantal neogotische glasramen, altaren, retabels, orgels...<br />Op de straat imponeert de 81 meter hoge klokketorenklokkentoren met vijf niveaus en een veelhoekige spits.<br />Opgetrokken in rode baksteen, met gebruik van natuursteen voor de versieringen, is het gebouw uitgerust met alle nodige gotische decoratieve elementen, te weten: inhammen in spitsboogvorm, beren, puntgevels, pinakels, siertorentjes, waterspuwers, roosvensters, enzovoort.<br />De aan de kerk verbonden pastorij in Vlaamse neorenaissancestijl met vijf traveeën en met bovenbouw, bestaat uit baksteen met gebruik van natuursteen voor de omkadering der inhammen, de verticale raamstijlen en de sierbanden.
====Dorpskerken====
Ten behoeve van de plattelandparochies in het zuiden en het westen van de provincie Antwerpen, ontwierp en verwezenlijkte (of herwerkte) Blomme meer dan een dozijn kerken.
*De Sint-Pieterskerk van Berlaar, opgetrokken tussen 1874 en 1880, was als eerste, volledig en uitsluitend door hem uitgekiend. Het betreft een driebeukige [[kruisbasiliek]] in [[Neoromaanse architectuur|neoromaanse]] stijl, getekend om een oudere kerk uit 1230 te vervangen. Van deze laatste bleef de klokketorenklokkentoren behouden en Blomme betrachtte een nieuw bedehuis te creëren in harmonie met de vorige kerk.<br />In weerwil van zijn betrachtingen om de oude architectuur in ere te bewaren, werd deze klokketorenklokkentoren in mei 1940 toch door het Belgische leger tot ontploffing gebracht. Niettemin werd hij nadien, tussen 1940 en 1943 identiek wederopgebouwd met een maximale recuperatie van de oude materialen.<br />De [[Schip (bouwkunst)|middenbeuk]], kruisbeuk en het [[Priesterkoor|koor]] van deze kerk zijn overdekt door volle [[Boog (bouwkunde)|bogen]] of [[Spitsboog|spitsbogen]]. De noordelijke arm van het [[transept]] eindigt aan een inkomportaal onder een puntgevel.
*De Sint-Alfonsius de Liguorikerk in [[Heist-Goor]] werd tussen 1877 en 1879 gerealiseerd volgens de door Blomme getekende plans uit 1876. Ze volgde een in 1873 gebouwde voorlopige kerk op. Het gebrek aan geldelijke middelen leidde ertoe dat men quasi uitsluitend baksteen gebruikte en geen natuursteen. Het gebouw, in neogotische stijl, vormt aldus een sober geheel, bestaande uit een schip met vijf gewelfde [[Overspanning (bouwkunde)|overspanningen]], een koor met twee traveeën en een transept met slechts één travee.<br />Het koor en de arm van de kruisbeuk zijn afgesloten door vlakke muren. In de westelijke gevel, de kruisbeuk, het koor en het schip werden [[spitsboogvenster]]s aangebracht.
*In 1883 werd aan Blomme het uitdenken van de Sint-Rumolduskerk in [[Berlaar-Heikant]] toevertrouwd. Dit sobere neogotische bouwwerk, in baksteen opgetrokken van 1885 tot 1886, bestaat uit een schip met vier overspanningen, een kruisbeuk met slechts één travee, en een verlaagd koor met twee overspanningen. Dit sanctuarium eindigt in een half-cirkelvormige [[Apsis (architectuur)|apsis]].<br />Voor de versierselen werd natuursteen aangewend: bedekking van inhammen, lijstwerk, stellinggaten, enzovoort... De muuropeningen zijn spitsboogvormig en de voorgevel heeft een portaal waarvan het [[tympaan]] versierd is met neogotisch [[maaswerk]]. Boven het portaal werd een vierkante klokketorenklokkentoren gebouwd met twee verdiepingen en een spits. De binnenmuren bestaan uit naakte baksteen of zijn overschilderd. Men bemerkt er [[Kapiteel|bladkapitelen]].
*De bevolkingsaangroei in [[Pijpelheide]] (Booischot) tijdens de tweede helft van de 19-de eeuw maakte de vergroting van een oude stenen kapel noodzakelijk. Dit gebeurde in twee etappes. De eerste, in 1889 en 1890, geleid door Leonard Blomme, bestond uit de verlenging van de kapel naar het westen door de bouw van het koor en de drie westelijke traveeën. De tweede vergroting, zestig jaar later, bestond uit de sloop van de oorspronkelijke kapel en -op de vrijgekomen plaats- de bouw van twee bijkomende traveeën en een klokketorenklokkentoren, volgens de plans van architect Van Steenbergen. Het homogene neogotische uitzicht bleef bewaard.
*De neogotische Sint-Niklaaskerk te [[Putte (Belgische gemeente)|Putte]], ontworpen door Blomme en door hem verwezenlijkt tussen 1891 en 1894, vervangt een oudere kerk waarvan de eerste sporen verdwenen zijn, maar waarvan geweten is dat ze in de 17-de en 18-de eeuw vergroot en aangepast werd.<br />Ze bestaat uit een schip met vier dwarsgekruiste overwelfsels in steen, met triforium, kruisbeuk met twee traveeën, een koor met drie traveeën eindigend in een zevenzijdige koornis met koorommegang, en een westelijke vierkante toren bestaande uit vijf niveaus die met kroonlijsten afgebakend zijn. Als bouwmateriaal werd baksteen gebruikt terwijl natuursteen werd aangewend voor de onderbouw en het lijstwerk. Het portaal is verfraaid met een roosvenster onder de spitsboogkoof.<br />De binnenmuren bestaan uit baksteen, hetzij naakt, hetzij bedekt met pleister of beschilderd.
*Nadat de kerkgemeenschap van het gehucht [[Branst]] (Bornem) officieel erkend was als succursale parochie van Bornem, werd beslist een eigen kerk te bouwen. In 1897 ontwierp architect Blomme de plans voor de Sint-Vincentius a Paulokerk. Deze moest de oude kapel te vervangen die sedert 1880 dienst deed. Het eenvoudige nieuwe neogotische gebouw werd opgetrokken in baksteen en bestond uit een schip met drie dwarsgekruiste overwelvingen, een kruisbeuk met een travee, een koor met vier licht verlaagde traveeën, een driezijdige koornis, en een vierkante toren met drie niveaus, overdekt met een [[Piramide (bouwwerk)|piramidale]] spits. De inhammen in de bakstenen muren werden gebouwd onder een gebroken boog. Natuursteen werd slechts aangewend voor het lijstwerk, de vensterbanken, de overdekking der inhammen, en enkele versieringen. De binnenmuren bestaan deels uit naakte baksteen of zijn bepleisterd en beschilderd. [[Muraalboog|Muraalspitsbogen]] sluiten de gewelven af.
*In 1898 tekende bouwmeester Blomme de plans voor de Onze-Lieve-Vrouw Onbevlekt Ontvangenkerk van een nieuw gecreëerde parochie in het noorden van [[Klein-Willebroek]] (Volksstraat 15). Deze kerk werd van 1899 tot 1901 naar zijn plans gebouwd op een fundering van enkele honderden eiken palen. De leiding van de bouwwerken berustte bij architect [[Eduard Careels]]. De kerk bestaat bijna uitsluitend uit baksteen, en is samengesteld uit drie beuken met zeven traveeën (overdekt met een houten gewelf), een verlaagd koor (afgesloten met een vlakke muur), en aan de zuid-westelijke beuk een vierkante klokketorenklokkentoren (met drie verdiepingen), versierd met [[liseen]] en bedekt met een piramidale spits.<br />De [[doopvont]], de travee onder de toren en de [[Kapel (kerkdeel)|kapellen]] zijn overdekt met spitsbooggewelven.
*In 1899 werd Blomme gelast met het ontwerp van een kerk in het gehucht [[Peulis ]] (Putte). In zijn plans, uitgevoerd van 1900 tot 1902, voorzag hij een neoromaanse kerk in baksteen, met drie beuken, een schip met vijf overspanningen, een kruisbeuk met twee traveeën, en een koor met twee traveeën eindigend in een halfronde koorsluiting.<br />Voor decoratieve doeleinden werd spaarzaam gebruik gemaakt van natuursteen (kaders van inhammen, sierbanden, stellinggaten, enzovoort).<br />De muren zijn verfraaid met liseen die een fries van bogen met elkaar verbindt. De twee aan twee geplaatste inhammen in de klokketorenklokkentoren zijn overspannen met een volle boog.<br />Het schip is overwelfd met een houten volle boog, terwijl de zijbeuken overdekt zijn met gewelfde natuurstenen randen.<br />Het portaal geeft toegang tot een overwelfsel in de vorm van een koepel. De andere gewelven in deze kerk zijn bedekt met pleister en beschilderd.<br />Naast de westelijke gevel bevindt zich:
**aan de rechterkant, op de aslijn van de rechterzijbeuk, een vierkante klokketorenklokkentoren met drie niveaus,
**aan de linkerkant, de doopkapel.
====Restauraties====
Regel 84:
*[[Nijlen]], waar de Sint-Lambertuskerk grotendeels teruggaat naar de gotische tijd: 14-de en 15-de eeuw. Ze werd door hem gerestaureerd in 1873 en 1874 met gelijktijdige verwijdering van het barokke meubilair der 18-de eeuw teneinde het gotische karakter van het gebouw te herstellen.
*[[Eikevliet]] (Hingene) waar hij in 1874 gelast werd met het toevoegen van een sacristie aan de 18-de eeuwse Sint-Lambertuskerk.
*[[Weert (België)|Weert]] (Bornem), waar hij in 1875 de oude klokketorenklokkentoren van de Sint-Annakerk liet slopen, om hem vervolgens op de oorspronkelijke manier weder op te bouwen, zij het ietwat vooruit geplaatst ten opzichte van de kerk opdat deze iets zou kunnen vergroot worden.
*[[Heist-op-den-Berg]], waar Blomme -uit bezorgdheid over de homogeniteit der gotische Sint-Lambertuskerk uit 1340- de naderhand aangebouwde bakstenen zijbeuken (uit 1841) liet bekleden met zandsteen. Aan deze kerk voerde hij bovendien nog meer veranderingswerken uit, en later, in 1897, belangrijke herstellingswerken.
[[Bestand:Hallaar - Onze-Lieve-Vrouw van Altijddurende Bijstandkerk.jpg|thumb|300px|<center>Hallaar. Onze-Lieve-Vrouw van Altijddurende Bijstandkerk.</center>]]