Wikipedia

Orde van Oranje-Nassau: verschil tussen versies

Interactief door geschiedenis bladeren
← Oudere bewerkingNieuwere bewerking →
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
VisueelWikitekst
Geen bewerkingssamenvatting
dit lemma moet eens goed gepoetst wegens vaak bezocht (alleen al omdat bij talloze mensen op Wikipedia deze orde vermeld wordt) – zelfs het woord Oranje-Nassau was tien keer verkeerd gespeld
Regel 1:
{{Link portaal|Ridderorden}}
[[Bestand:Orde van Oranje-Nassau in 2012 Model- en damesversierselen.jpg|{{largethumb}}|De Orde in 2012 met v.l.n.r.: modelversiersel, onderscheiding "met de Zwaarden" en damesversiersel.<br />Van boven naar beneden: <br />- Ridder Grootkruis, met ster <br />- Grootofficier, met ster <br />- Commandeur <br />- Officier <br />- Ridder <br />- Lid]]
Ridder Grootkruis, met ster<br />- Grootofficier, met ster<br />- Commandeur<br />- Officier<br />- Ridder<br />- Lid]]
[[Bestand:Vier sterren van de Orde van Oranje-Nassau in 2012.jpg|thumb|Twee sterren en twee plaques, met en zonder de zwaarden]]
[[Bestand:Eremedailles verbonden aan de Orde van Oranje-Nassau.jpg|thumb|De afgeschafte eremedailles, met en zonder de zwaarden]]
[[Bestand:Orania-Nassaun ritarikunnan suurupseerin rintatähti.png|thumb|Plaque behorend bij Grootofficier in de Orde van Oranje-Nassau]]
[[Bestand:The Republic exhibition - NM Prague 02.JPG|thumb|Ridder Grootkruis in de Orde van Oranje-Nassau]]
 
De '''Orde van Oranje-Nassau''' is een Nederlandse [[Ridderorde (onderscheiding)|ridderorde]] die zes ridderlijke graden kent. Een benoeming in de orde wordt verleend wegens bijzondere verdiensten jegens de samenleving.
 
Regel 12 ⟶ 10:
Van verdiensten is sprake indien iemand zich geruime tijd ten bate van de samenleving heeft ingespannen of anderen heeft gestimuleerd, of wanneer iemand één of meer opvallende prestaties heeft geleverd of werkzaamheden heeft verricht die voor de samenleving een bijzondere waarde hebben (artikel 2 van het Reglement op de [[Orde van de Nederlandse Leeuw]] en de Orde van Oranje-Nassau).
 
Het gaat bijvoorbeeld om maatschappelijk en cultureel [[vrijwilligerswerk]]. Het gaat dan niet alleen om bestuurders, maar ook om mensen die door hun inzet verenigingen draaiend houden en organisaties toegankelijk maken voor de samenleving. Militairen ontvangen de Orde van Oranje -Nassau "met de Zwaarden", wat inhoudt dat zij in plaats van een gouden of zilveren lauwerkrans een paar gekruiste zwaarden in de armen van het kruis dragen. Ook op de vroegere eremedailles werd de lauwerkrans door zwaarden vervangen.
 
In het kader van staatsbezoeken worden ook personen (buitenlanders) benoemd in de Orde van Oranje-Nassau. Een dergelijke benoeming is een uiting van waardering van het Nederlandse staatshoofd voor het staatshoofd van de vreemde mogendheid.
Regel 31 ⟶ 29:
 
==Ontstaan==
===De aanleidingAanleiding===
De Orde van Oranje-Nassau is op [[4 april]] [[1892]] ingesteld onder [[Regenten|koningin-regentes]] [[Emma van Waldeck-Pyrmont|Emma]]. In 1891 was namelijk de [[personele unie]] tussen [[Luxemburg (land)|Luxemburg]] en Nederland verbroken. Er waren, behalve de exclusieve [[Orde van de Nederlandse Leeuw]], in Nederland geen [[koninklijke onderscheiding|onderscheidingen]] die de regering voor minder belangrijke verdiensten kon verlenen, maar vóór die tijd had de koning de mogelijkheid om ook in Nederland, zij het in zijn hoedanigheid van Groothertog van Luxemburg, de Luxemburgse [[Orde van de Eikenkroon]] toe te kennen. De onderscheidingen van deze orde werden zo vaak aan Nederlanders toegekend dat men in het buitenland wel over een Nederlandse orde sprak. Toen Luxemburg een eigen [[dynastie]] kreeg, bestond die mogelijkheid niet meer, en daarom stelde koningin Emma, handelend voor haar minderjarige dochter [[Wilhelmina der Nederlanden|Wilhelmina]], een nieuwe Nederlandse ridderorde in. Het Nederlandse decoratiestelsel bestond dan in de dagelijkse praktijk weer uit twee orden.
 
Regel 44 ⟶ 42:
De Nederlandse regering zag af van de mogelijkheid om, in plaats van ordetekens, dasspelden en portretten in fraaie lijsten uit te reiken. Om de forse aderlating van de voorraad onderscheidingstekens in de Kanselarij van de Orde van de Nederlandse Leeuw weer aan te vullen bestelde men in 1891 13 grootkruisen en sterren en 26 commandeurskruisen met bijbehorende borstster. De onvoorziene uitgave van 4760,-- (in 2012 zou dat 17 479.78 euro zijn geweest) maakte een begrotingswijziging noodzakelijk.
 
De leden van de Tweede Kamer toonden zich ongerust over de exclusiviteit van de Orde van de Nederlandse Leeuw en zij vroegen zich af wie ten tijde van de begrafenis waren benoemd. De kamerKamer kreeg inzage in de lijst van gedecoreerden. Volgens de rapporteurs werden bij de behandeling van het tweede hoofdstuk van de rijksbegroting voor het fiscale jaar 1891/1892 in februari 1891 drie verschillende stromingen in de Tweede Kamer opgemerkt.:
 
*Kamerleden die de instelling van een "nieuwe" [[huisorde]] hadden bepleit.
*Kamerleden die de instelling van een nieuwe [[Orde van Verdienste|staatsorde]] (bij wet) voorstonden.
*Kamerleden die de Orde van de Nederlandse Leeuw met twee of drie extra graden wilden uitbreiden.
 
Het eerste standpunt was in de ogen van een aantal sprekers, maar ook in de ogen van Ministerminister van Financiën Jhrjhr. Mrmr. [[Karel Antonie Godin de Beaufort|K. A. Godin de Beaufort]] staatsrechtelijk niet zuiver. De bezwaren kwamen ten tijde van de instelling van de [[Huisorde van Oranje]] in 1900 weer uitgebreid aan de orde. De derde mogelijkheid was in 1883 door het [[kabinet-Heemskerk Azn.]] in een wetsvoorstel voorgelegd, maar toen hadden de kamersKamers daar niets van willen weten.
 
In het daaropdaaropvolgende volgende kamerdebatKamerdebat aan de overzijde van het Binnenhof wezen de leden van de Eerste Kamer op de wenselijkheid van het instellen van een huisorde of een nieuwe staatsorde.
 
Jhr. Mrmr. J.B.A.J.M. Verheyen pleitte in het debat op 8 februari 1891 voor de instelling van een "Oranje-Orde". Door deze instelling zou de exclusiviteit van de Orde van de Nederlandse Leeuw bewaard blijven.
 
Bij het bezoek van de Duitse Keizerkeizer [[Wilhelm II van Duitsland|Wilhelm II]] op 1 juli 1891 was er nog geen nieuwe decoratie beschikbaar en daarom werden voor jongere heren in het gevolg van de bezoekende vorst manchetknopen en dasspelden besteld. Zo kon het aantal onderscheidingen worden beperkt.
 
In een ingezonden brief in de NRC pleitte de secretaris van het Ethnografisch Museum, Mr. [[Lindor Serrurier|L. Serrurier]], voor de instelling van een "Oranje-Nassau Orde". Hij dacht daarbij aan het belonen van giften en schenkingen aan musea en verzamelingen en ging in zijn debat voorbij aan de al bestaande, maar niet draagbare, [[Museummedaille]].
 
===De voorbereidingVoorbereiding van het stichtingsbesluit===
De regering was al gewonnen voor het idee van een nieuwe staatsorde met de in het internationale diplomatieke gebruik benodigde vijf graden. Het ontwerp van de eretekens werd door de indertijd voor kunst verantwoordelijke ambtenaar jhr. [[Victor de Stuers|Jhr. Victor de Stuers]], de bij dergelijke kwesties steeds geraadpleegde referendaris voor Kunsten en Wetenschappen in het Ministerieministerie van Binnenlandse Zaken, overgelaten aan de architect [[Pierre Cuypers]]. De architect kwam met enige weinig geïnspireerde ontwerptekeningen. Terwijl in het buitenland onder invloed van de jugendstil fraaie en modieuze nieuwe sterren werden ingevoerd ontbrak aan het ontwerp voor wat het versiersel van de Orde van Oranje -Nassau zou worden iedere originaliteit.<ref>''Moed en Trouw'', Blzblz. 537</ref>. De kleurencombinatie nassaublauw, wit en oranje die in het emailleemail van de versierselen en het lint gevonden wordt, was al veel gebruikt bij Nederlandse onderscheidingen.
 
Het wetsvoorstel leek sterk op dat waarmee in 1815 de Orde van de Nederlandse Leeuw was ingevoerd. Men zag in eerste instantie af van een mogelijke lagere graad als [[Broederschap van de Nederlandse Leeuw|Broeder]] en ook in medailles was niet voorzien terwijl de te vervangen Orde van de Eikenkroon wel drie medailles kent. De medailles waren weinig gebruikt en speelden in Nederland geen rol in het decoratiestelsel dat aan de verdiensten van lager geplaatsten en mensen die handarbeid verrichtten voorbij ging.
Het ontwerp bevatte geen zwaardbepaling. Op een onbekend moment werd de bepaling dat de Orde van Oranje nassau-Nassau ook "met de ZwardenZwaarden" zou worden verleend schriftelijk in de marge van het voorstel toegevoegd.
 
De regering verdedigde de instelling met een verwijzing naar de sinds 1815 ontstane praktijk. Door [[reciprociteit]] en door de enorm veranderde decoratiestelsel waarin de behoefte aan onderscheidingen "oneindig veel zeldzamer dan thans" was geweest bestond duidelijk behoefte aan een nieuwe ridderorde met vijf graden. De late 19e eeuw beleefde de hoogconjunctuur van de ridderorden en ambtenaren, politici, militairen en diplomaten rekenden bij bijzondere gelegenheden en bij jubilea op een decoratie.
Regel 70 ⟶ 67:
Er kwam ook steeds meer oog voor de verdiensten van de steeds machtiger wordende bourgeoisie. Dat een ambachtsman of arbeider in een ridderorde werd opgenomen was nog ondenkbaar maar de regeringen kregen steeds meer oog voor de verdiensten van de lager geplaatsten in de maatschappij en de noodzaak ook die verdiensten met medailles te kunnen belonen.
 
In die laatste behoefte voorzag het bij de Tweede Kamer ingediende Ontwerp van Wet op de Instelling van de Orde van Oranje -Nassau niet.
 
===Het wetsontwerpWetsontwerp in de Raad van State===
Zoals in de Grondwet wordt voorgeschreven werd het ontwerp van wet door de [[Raad van State (Nederland)|Raad van State]] van een advies voorzien. Dit advies werd indertijd niet openbaar gemaakt maar sinds de archieven over de regering van Koninginkoningin Wilhelmina zijn opengesteld weten we dat de Raad niet enthousiast was over de nieuwe tweede staatsorde. Graaf van Zuylen van Nijevelt was sceptisch en verklaarde dat hij geen behoefte aan een dergelijke orde zag. De staatsraden vonden de instelling bedenkelijk.
 
Zij wezen er op dat de nieuwe orde "door dezelfde ministers voor dezelfde verdiensten zou worden toegekend als de Orde van de Nederlandse Leeuw". Aan de criteria voor toekenning was "verdienste voor handel en nijverheid" toegevoegd maar het honoreren van verdiensten op dat vlak was in de Orde van de Nederlandse Leeuw vanaf het begin "niet uitgesloten" en de praktijk leerde dat de oudere staatsorde daar ook voor werd gebruikt. De naam beviel de staatsraden al evenmin. Dat de naam van het "aloud en roemruchtig vorstenhuis Oranje-Nassau" aan een orde van het tweede garnituur werd verbonden was in hun ogen misplaatst. Ook de beschrijving van de ordetekenen viel niet bij alle staatsraden in goede aarde. Een aantal staatsraden wenste een orde te zien die het "bevorderen van de vokswelvaart en het doen van uitvindingen" beloonde. De nieuwe orde moest volgens de Raad van State náást de Orde van de Nederlandse Leeuw staan en wanneer dat niet het geval was dan was "Wilhelminaorde" een betere naam dan Orde van Oranje-Nassau, een naam die de dynastie met de nieuwe orde verbond.
Regel 83 ⟶ 80:
Een niet door de Raad van State gesuggereerde wijziging was het instellen van medailles in goud, zilver en brons die met de orde zouden worden verbonden.
 
===De parlementaireParlementaire geschiedenis===
Een Wetsvoorstel de instelling van de Orde van Oranje-Nassau werd eind 1891 bij de Tweede Kamer ingediend. Wetsvoorstel en memorie waren door de ministerraad nog gewijzigd. Men had de opmerkingen van de Raad van State in de teksten verwerkt maar de regering vond het niet nodig om opnieuw advies in te winnen.
 
De instelling van een orde viel ook in de [[Staten-Generaal van de Nederlanden|Staten-Generaal]] niet bijzonder goed. De [[Sociaal-Democratische Arbeiderspartij|sociaaldemocraten]] maakten bezwaar tegen orden als instituut en de [[Onderscheiding met zwaarden|zwaardbepaling]] stuitte op veel kritiek. De wet werd desondanks aangenomen. De stemverdeling was 52 tegen 48 stemmen in de kamerKamer die indertijd honderd leden telde. De Eerste Kamer ging in grote meerderheid akkoord. In de eerste jaren was de relatie tussen de Orde van de Nederlandse Leeuw en de Orde van Oranje-Nassau onduidelijk. Men kon het over de functionele verschillen niet eens worden.
 
De Tweede Kamer had veel bezwaren tegen de zwaardbepaling. Dat men deze onderscheiding voor verdienste [[Onderscheiding met zwaarden|"met de Zwaarden"]] zou ontvangen terwijl de verdienste niet specifiek in oorlogstijd was betoond werd door de Kamerleden niet begrepen. De bepaling over de kruisen, sterren en medailles met die met zwaarden werden versierd verdeelt de orde, in ieder geval in de ogen van [[P.J. d'Artillac Brill Sr.|d'Artillac Brill]] niet in twee klassen of afdelingen. Daarvan is in de wet immers geen sprake. Tijdens het kamerdebatKamerdebat staken enige Kamerleden de draak met de zwaardbepaling door voor een "kruis met twee gekruiste pennen" voor schrijvers (een rang bij de overheid) te pleiten.
 
Ondanks de versierselen met zwaarden wordt de Orde van Oranje-Nassau door in ieder geval [[J.A. van Zelm van Eldik]] niet tot de [[militaire orde]]n gerekend. Hij ziet de orde als een algemene [[orde van verdienste]].<ref>''Moed en Trouw'', Blzblz. 554</ref>.
 
In de eerste jaren van de orde kwam het voor dat een Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw na enige tijd ook met het officierskruis in de Orde van Oranje -Nassau werd gedecoreerd. Van een hiërarchie waarin de Orde van Oranje -Nassau lager zou staan dan de Orde van de Nederlandse Leeuw was geen sprake.<ref>''Moed en Trouw'', Blzblz. 565</ref>.
 
Uiteindelijk ontstond, in strijd met de bedoeling, een praktijk waarbij de Orde van de Nederlandse Leeuw "hoger" was dan de Orde van Oranje-Nassau. Men moest Officier in de Orde van Oranje-Nassau zijn om tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw te worden benoemd. De [[minister]]s en [[Eerste Kamer der Staten-Generaal|Eerste-]] en [[Tweede Kamer der Staten-Generaal|Tweede Kamerleden]] konden al snel op een "Leeuw" rekenen wanneer zij een ambtstermijn of twaalf jaren in de Kamer hadden volgemaakt.
 
De kamersKamers hebben al sinds de 19e eeuw geregeld over de ridderorden gediscussieerd en er is in [[1963]] ook een adviescommissie, de [[Commissie Houben]] geweest wier adviezen in een diepe la beland zijn. Van hervormingen kwam ondanks de bezwaren uit samenleving en politiek een eeuw lang niets terecht. De twee civiele orden waren verambtelijkt omdat vooral ambtelijke jubilea beloond werden, overdreven hiërarchisch, onvoldoende toegankelijk voor mensen die in het zakenleven verdienstelijk waren en slecht georganiseerd omdat het in de wet voorziene kapittel nooit was benoemd. De sociaaldemocraten vonden dat verdienstelijke arbeiders en werklieden systematisch werden achtergesteld.
 
==Zwaardbepaling==
==De zwaardbepaling==
[[Bestand:Militaire opmaak van de Orde van Oranje-Nassau.jpg|right|400px300px|De voorgeschreven militaire opmaak]]
Tegen een zwaardbepaling werd in de Tweede Kamer veel bezwaar gemaakt. De Raad van State heeft deze bepaling tijdens de voorgeschreven advisering niet onder ogen gekregen. Nederland kende een dergelijk gebruik niet en het invoeren kan worden geweten aan de sterke Duitse en Pruisische invloeden in het Nederland van die tijd. Van Zelm van Eldik wijst er op dat de Orde van Oranje-Nassau niet zoals andere orden zoals de Orde van het Britse Rijk twee divisies of afdelingen kent. Sommige kruisen, sterren, plaques en Ere-medailles van de Orde van Oranje-Nassau dragen zwaarden en andere doen dat niet. De ene onderscheiding is daardoor ook niet hoger of voornamer dan de andere. Wanneer een persoon die als militair een ridderkruis "met de zwaarden" ontving na een loopbaan in het burgerbestaan wordt bevorderd dan ontvangt hij of zij een officierskruis met de gebruikelijke lauwerkrans. Het ridderkruis moet dan worden teruggestuurd want men draagt geen twee kruisen van de Orde van Oranje-Nassau.
 
Regel 112 ⟶ 109:
<div style="overflow-x:auto;">[[Bestand:Draagwijze van de Orde van Oranje-Nassau.jpg|thumb|center|800px|De voor Nederlandse militairen voorgeschreven draagwijze]]</div>
 
==De versierselenVersierselen==
De versierselen zijn sinds de instelling van de orde niet veranderd. Alleen de tijdens de Tweede Wereldoorlog voor de Nederlandse regering in ballingschap in Portugal vervaardigde versierselen wijken iets van de standaard van de Rijksmunt in Utrecht af. De Portugese [[plaque (onderscheiding)|plaque]] van een grootofficier is iets sierlijker van vorm dan de vrijwel rechthoekige Nederlandse plaque.
 
Regel 121 ⟶ 118:
De linten worden van zijde geweven. Vroeger had deze zijde een fraai [[moiré-effect]], tegenwoordig is het lint dof en glanst het niet meer.
 
==De Eremedailles verbonden aan de Orde van Oranje -Nassau==
[[Bestand:Oorkonde van een Nederlandse medaille.jpg|thumb|280px{{largethumb}}|Diploma]]
De praktijk van het uitreiken van de drie Eremedailles heeft steeds veel misverstanden en vaak ook verontwaardiging opgeleverd. De regering heeft steeds staande gehouden dat de werkkring en het belang van die werkkring bepaalde of men een ridderkruis of een zilveren medaille zou ontvangen. De gouden Ere-medaille was blijkens de officiële correspondentie een hoge onderscheiding die voor bijzondere prestaties werd toegekend. Een jubileum zonder dat van bijzondere verdienste sprake was, zou een zilveren ere-medaille opleveren.
 
Regel 134 ⟶ 131:
 
Dat een gouden Eremedaille in een dergelijk geval een met het ridderkruis in de Orde van Oranje-Nassau gelijkwaardige en bijzondere onderscheiding was werd door de regering benadrukt maar het werd in de maatschappij anders beleefd. Dat kwam doordat de regering en de verantwoordelijke ambtenaren met twee maten hebben gemeten. Een verdienstelijk officier in het leger kon na 1900 bij decoratie op een ridderkruis (met de zwaarden) rekenen en een sergeant met veel dienstjaren kreeg standaard een Eremedaille (met de zwaarden) in goud.
De verhouding op de bureaus van de overheid waren langs dezelfde strekke lijnen getrokken. Zo is te verklaren dat de burgerij een ere-medaille, ook die in goud, als een mindere onderscheiding is gaan zien.<ref>Van Zelm van Eldik</ref>.
 
De bron van de problemen met de Ere-medailles is geweest dat de ministeries een puntenstelsel hadden ingevoerd. Dat puntenstelsel, ieder ministerie beschikte over een op voorhand vastgesteld aantal punten, was als volgt:
 
* Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw; 3 punten
* Officier in de Orde van Oranje-Nassau; 2 punten
Regel 148 ⟶ 144:
De dragers van de Eremedaille werden niet opgenomen in de Orde. Ook dat werd als een vorm van achterstelling gevoeld. Sinds 1996 worden de Eremedailles niet meer uitgereikt.
 
==De verhoudingVerhouding tussen de Orde van Oranje-Nassau en de Orde van de Nederlandse Leeuw==
[[Bestand:Batons Orde van Oranje-Nassau.jpg|right{{largethumb}}|300px|thumb|vlnrV.l.n.r.: Dede voorgeschreven knoopsgatversieringen, de oude "lintjes" met de veelgebruikte combinaties van de twee civiele orden en de batons. De kleine medailles aan een kort lintje werden door de dragers van de medailles op de revers gedragen.]]
De regering benadrukte ten tijde van de instelling dat de Orde van de Nederlandse Leeuw en de Orde van Oranje-Nassau gelijkwaardig waren. Omdat de maatschappelijke verdiensten waarvoor de orden waren bestemd niet werden gedefinieerd of gescheiden ontstond hierover verwarring. In het eerste decennium van haar bestaan werden de officierskruisen van de Orde van Oranje-Nassau soms toegekend aan iemand die al Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw was. Ook bij ridderkruisen kwam dat voor, éérst de Orde van de Nederlandse Leeuw, dan die van de Orde van Oranje-Nassau.
 
De Koningin-Regentesregentes Emma bepaalde na enige onenigheid over voordrachten van Luitenants luitenants-ter Zee-zee die voor het ridderkruis van de Orde van de Nederlandse Leeuw werden voorgedragen dat zij het ridderkruis van de Orde van de Nederlandse Leeuw in het vervolg gereserveerd wenste te zien voor [[vlagofficier]]en (Schouten bij Nacht en admiraals) van de Koninklijke Marine en [[opperofficier]]en (generaals) van de Landmacht.
 
In de daaropvolgende jaren werd al snel aangenomen dat Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw "hoger" was dan Officier of Ridder in de Orde van Oranje -Nassau. De Orde van Oranje -Nassau als geheel werd als lager in rang en minder prestigieus gezien dan de Nederlandse Leeuw. De gemakkelijk herkenbare blauw met gouden strikjes werden vanaf dat moment gezien op de revers van het establishment. Oud bewindslieden, hoogleraren, burgemeesters van de grootste steden, geneesheren-directeur, bestuurders van multinationals, hoge ambtenaren en magistraten en een enkele kunstenaar die bij de regering in de gratie was droegen de Orde van de Nederlandse Leeuw.
 
Het met succes voordragen van een schrijver kostte zoveel moeite en overredingskracht dat [[Louis Couperus]] ooit verzuchtte: "De volgende keer dat ik iemand een Leeuw wil bezorgen ga ik er zelf een schieten". Ook Louis Couperus' eigen onderscheiding had in 1923 veel voeten in de aarde.
Regel 170 ⟶ 166:
Het is gebruikelijk om (honorair) consuls bij jubilea tot Officier in de Orde van Oranje-Nassau te benoemen.
 
==De geschiedenisGeschiedenis van de Orde van Oranje-Nassau==
De Orde van Oranje-Nassau was sinds de stichting de belangrijkste, want meest verleende, Nederlandse ridderorde. Toch heeft van de Nederlandse koninginnen alleen Koninginkoningin Emma de ster en het lint ooit gedragen. Er zijn geen officiële portretten van de regerende koninginnen Wilhelmina, Juliana en Beatrix, zij waren of zijn alle drie ambtshalve Grootmeesteres van de Orde van Oranje-Nassau, met ster of lint bekend. Koningin Emma droeg als regentes de versierselen van de Nederlandse orden maar zelf bezat ze deze orden niet. Na haar troonsbestijging heeft Koninginkoningin Wilhelmina haar moeder tot Ridder Grootkruis in de Orde van de Nederlandse Leeuw en de Orde van Oranje-Nassau benoemd. Na Koninginkoningin Emma werd geen van de leden van de Koninklijkekoninklijke familie in de Orde van Oranje-Nassau opgenomen.
 
In 1945 werden veel hogere onderscheidingen in deze orde uitgereikt aan geallieerde militairen en bestuurders. De regering bracht op deze wijze haar dank voor de vele diensten in de periode van bezetting en ballingschap en de dank aan de geallieerde militairen tot uitdrukking.
Regel 179 ⟶ 175:
De hervorming van het decoratiestelsel heeft voor een scherpe daling gezorgd.
 
===De zuiveringZuivering na de Tweede Wereldoorlog===
De wettelijke regeling die bij de instelling werd ingevoerd hield in dat wie tot een onherroepelijke gevangenisstraf werd veroordeeld niet langer waardig werd bevonden om een ridder in de Orde van Oranje-Nassau te zijn. Dit hield in dat deze regeling niet gold voor de dragers van de Ere-medailles.
 
Regel 190 ⟶ 186:
Toch bleven er nog veel min of meer "foute" Nederlanders over. Om diegenen die niet waardig waren om een Nederlandse ridderorde te dragen werden de drie orden [[zuivering (Nederland)|gezuiverd]] door speciale tribunalen die uit ridders in de desbetreffende orde bestonden.
 
De zuivering van de Orde van Oranje-Nassau betekende dat na rijp beraad en een gelegenheid tot verweer honderd ridders van verschillende rangen uit de orde werden gezet. Deze ontzetting was geen straf, al werd ze wel zo gevoeld, er was geen beroep mogelijk. Om het niet erger te maken dan het al was werden de ontzettingen onopvallend in de Staatscourant gepubliceerd. De pers maakte van de ontzettingen, met name van die van oud-premier [[Dirk Jan de Geer|Jhr. deDe Geer]], veel werk. Er werd over gediscussieerd en er verschenen ingezonden brieven over deze kwesties.
 
==De Hervorming van 1996 en de nieuwe graad van "Lid"==
[[Bestand:Lid in van de Orde van Oranje-Nassau.jpg|thumb|Lid met en zonder de zwaarden]]
Pas in [[1996]] kwam er een democratisering, nog voorbereid door minister van Binnenlandse Zaken [[Ien Dales]].
Regel 202 ⟶ 198:
 
In 2012 golden volgens de [[Kanselarij der Nederlandse Orden]] de volgende maatstaven:
 
* Bij de Ridder Grootkruis wordt alleen opgemerkt dat deze graad weinig wordt uitgereikt.
* Bij de Grootofficier stelt de Kanselarij dat een benoeming "soms plaatsvindt bij bevordering in de Orde van Oranje-Nassau". De decorandus moet dan eerst Commandeur zijn geweest.
Regel 208 ⟶ 203:
* Bij de benoeming tot Officier vermeldt de Kanselarij dat "bedrijfsmatige en maatschappelijke verdiensten op internationaal niveau een rol spelen".
* Bij de Ridder in de Orde van Oranje-Nassau noemt de Kanselarij "sporters met Olympische successen" als voorbeeld van een reden om iemand in deze graad te benoemen. Vóór 2012 werden succesvolle olympische atleten vaak tot Ridder in de Orde van de Nederlandse Leeuw benoemd.
* Bij de VIe graad, de Ridder der VIe Klasse of Lid in de Orde van Oranje -Nassau, is volgens de Kanselarij sprake van decoratie op basis van vrijwillige verdiensten.
 
==De borgsomBorgsom en de teruggaveplicht==
De verguld zilveren of zilveren versierselen zijn niet bijzonder kostbaar. Nabestaanden mogen voor een vastgestelde borgsom in het bezit van de versierselen blijven.
Voor de versierselen van een Ridder Grootkruis in de Orde van Oranje-Nassau betaalt men 2147 euro, een Grootofficier in de Orde van Oranje-Nassau 2015 euro, een Commandeur in de Orde van Oranje-Nassau 703 euro, een Officier in de Orde van Oranje-Nassau 372 euro, een Ridder in de Orde van Oranje-Nassau 348 euro en een Lid in de Orde van Oranje-Nassau 252 euro.
Regel 216 ⟶ 211:
Ook de Eremedaille moet nog steeds worden teruggestuurd na bevordering of overlijden. Een Eremedaille verbonden aan de Orde van Oranje-Nassau in goud komt op een borgsom van 58 euro, de Eremedaille verbonden aan de Orde van Oranje-Nassau in zilver op 46 euro en de Eremedaille verbonden aan de Orde van Oranje-Nassau in brons op 40 euro.<ref>{{Citeer web|url=http://www.novatv.nl/page/detail/nieuws/10376/Borgsom+Koninklijke+onderscheidingen|titel=Borgsom Koninklijke onderscheidingen|auteur=novatv.nl|datum=22 april 2008|bezochtdatum=26 augustus 2016|dodeurl=ja|archiefurl=https://web.archive.org/web/20160802031112/http://www.novatv.nl/page/detail/nieuws/10376/Borgsom+Koninklijke+onderscheidingen|archiefdatum=2 augustus 2016}}</ref>
 
De Nederlandse Koninklijkekoninklijke onderscheidingen (dat wil zeggen de uitreikversierselen) worden door de regering in bruikleen gegeven. De versierselen moeten na een bevordering, een gerechtelijk vonnis of overlijden worden teruggegeven aan de Kanselarij der Nederlandse Orden in Den Haag.
 
In geval van diefstal of vermissing dient de drager een politieverklaring te zenden aan de Kanselier der Nederlandse Orden. De Kanselier zal vragen om een borgsombedrag te storten, waarna een vervangend versiersel wordt toegezonden.
Overgenomen van "https://nl.wikipedia.org/wiki/Orde_van_Oranje-Nassau"