Boudewijn van België: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 19:
== Biografie ==
=== Jeugd ===
Prins Boudewijn werd geboren in het [[kasteel van Stuyvenberg]], bij [[Brussel (stad)|Brussel]], op [[7 september]] [[1930]]. Hij was het tweede kind van prins [[Leopold III van België|Leopold]], vanaf [[1934]] koning der Belgen, en prinses [[Astrid van Zweden|Astrid]], geboren prinses van [[Zweden]]. Hij werd genoemd naar prins [[Boudewijn van België (1869-1891)|Boudewijn]], de oudste zoon van prins [[Filips van België|Filips]], graaf van Vlaanderen. Hij kwam na zijn vader als eerste in de lijn voor de troonopvolging. De [[Belgische Grondwet]] stond in die tijd immers nog niet toe dat vrouwen de Belgische troon zouden bestijgen. Boudewijns oudere zus [[Josephine Charlotte van België|Josephine Charlotte]] kwam met andere woorden niet in aanmerking. Daarom was Boudewijn, als eerste mannelijke nakomeling, de troonopvolger.
Op vijfjarige leeftijd verloor Boudewijn zijn moeder Asrtrid door een auto-ongeval. Hij groeide op onder de vleugels van zijn zus die hij en zijn jongere broer [[Albert II van België|Albert]] ''Joe'' noemde. Ook bij zijn grootmoeder, [[Ingeborg van Denemarken (1878-1958)|prinses Ingeborg van Denemarken]], vond hij veel liefde. De kleine prins was lid van de scouts. Hij had zijn eigen kameraadjes die speciaal voor hem naar het [[kasteel van Laken]] kwamen. Zijn totemnaam was ''Trouwe Eland''.
=== De [[Koningskwestie]] ===
De grondwettelijke macht van de Belgische koning ging bij erfopvolging over op het natuurlijke en wettige nakomelingschap, toen nog in rechte lijn van man op man en volgens het eerstgeboorterecht, zoals vastgelegd door de [[Salische Wet]]. Sinds [[1991]] geldt die wet niet meer en wordt aan de eerstgeborene, ongeacht het geslacht, de erfopvolging toegekend. Bij de troonsbestijging van zijn vader op 23 februari [[1934]], nam
Bij het uitbreken van de [[Tweede Wereldoorlog]] bracht Leopold III zijn kinderen eerst onder in [[Frankrijk]] en later in [[Spanje]]. Zelf bleef hij in [[België]], als ''[[krijgsgevangene]] in Laken''. De koning wilde in deze oorlog de rol spelen die zijn vader in de [[Eerste Wereldoorlog]] ook had gespeeld. Deze mogelijkheid werd echter doorkruist door de snelle capitulatie van het Belgische
Ondanks aandringen van de
De koning, met Boudewijn en de andere gezinsleden, werd
Na veel redetwisten leken de Belgen bereid hun koning weer te ontvangen. Om weerstand weg te nemen zou over de koningskwestie besloten worden door middel van een volksraadpleging, die doorging op 13 maart 1950. De koning won het pleit, met 57% van de stemmen voor een terugkeer, vooral dankzij een meerderheid in [[Vlaanderen]]. Waalse arbeiders wilden zich echter niet onder het bewind van de ''eerste collaborateur'' neerleggen; stakingen en demonstraties werden georganiseerd. Er dreigde zelfs een burgeroorlog.
Prins Boudewijn studeerde inmiddels in [[Genève (stad)|Genève]] en verbreedde zijn horizon met een reis door Amerika. Na hevige rellen in [[Grâce-Berleur]] op 30 juli 1950, waarbij drie doden vielen, werd Leopold III op 1 augustus ertoe gedwongen zijn functies over te dragen aan Boudewijn en toe te stemmen om een jaar later, bij de meerderjarigheid van de prins, troonsafstand te doen. Op 11 augustus [[1950]] legde Boudewijn de eed af en nam de koninklijke bevoegdheden over onder de naam van ''Koninklijke Prins''. Op 16 juli [[1951]] tekende Leopold zijn troonsafstand, en een dag later legde Boudewijn de eed af als vijfde koning der Belgen. De Belgen accepteerden de jonge Boudewijn als hun koning, en de spanning verdween.
Regel 38:
=== Huwelijk ===
[[Bestand:Europa cup 1961 Barcelona - Hamburg 8.jpg|right|thumb|Koning Boudewijn en koningin Fabiola wonen in 1961 de halve finale van de Europacup I tussen [[FC Barcelona]] en [[Hamburger SV|HSV]] bij. De wedstrijd vond plaats in het Heizelstadion, dat later werd omgevormd tot het [[Koning Boudewijnstadion]].]]
=== Overlijden ===
Regel 53:
De rol van de koning in de Belgische parlementaire democratie is omschreven in de grondwet. Dit omvat onder meer het recht om te worden geïnformeerd, om te waarschuwen en om te bemoedigen. Boudewijn kweet zich gedurende zijn lange koningschap plichtsbewust en kordaat van deze taak. Hij kon aldus invloed laten gelden op het politieke gebeuren, onder meer bij de vorming van een nieuwe regering.
Hij zou, volgens sommigen, in 1977 geweigerd hebben [[Volksunie|VU]]- parlementariër [[Frans Baert]], een over partij- én taalgrenzen heen gewaardeerd [[jurist]], te benoemen tot federaal minister voor Justitie.<ref>[http://mededelingen.over-blog.com/article-16099259.html Piet Tommissen over Golfslag], [[Mededelingen van het Centrum voor Documentatie & Reëvaluatie]], [[29 januari]] [[2008]].</ref> Hij zou ook geweigerd hebben een politica tot [[staatssecretaris]] te benoemen zolang ze met haar vriend samenwoonde. Voor deze tussenkomsten zijn
De koning riep de Vlaamse minister-president [[Luc Van den Brande]] op het matje, die vlak na de goedkeuring van het [[Staatshervorming (België)#1993:_De_vierde_staatshervorming_.28Sint-Michielsakkoord.29|Sint-Michielsakkoord]] pleitte voor een volgende stap in het herschikken van het Belgisch staatsbestel: het [[Confederatie|confederalisme]]. Boudewijn dwong ook de toenmalige vicepremier [[Hugo Schiltz]] in 1988 zich publiek te verontschuldigen nadat hij zich had laten ontvallen dat België op een dag niet meer het probleem van de Vlamingen zou zijn.
Regel 60:
Tijdens de regering van Boudewijn laaiden de communautaire twisten tussen de Vlamingen en de Walen op. De problemen tussen de bevolkingsgroepen bedreigden het goed functioneren van het land. Volgens steeds meer Belgen was de omvorming van België tot een [[Federalisme|federale staat]] noodzakelijk en had de unitaire eenheidsstaat zijn langste tijd gehad.
Tegen de zin van de koning in ging het parlement in [[1970]] akkoord met een grondwetswijziging die enkele bevoegdheden decentraliseerde naar de nieuw opgerichte gemeenschappen en uitvoeringsorganen. In [[1980]] werden de gewesten en gemeenschappen opgericht en vastgelegd in artikel 104 quater. In [[1988]] en [[1993]] werden door grondwetswijzigingen meer bevoegdheden overgedragen aan deze gewesten. Deze laatste grondwetswijziging maakte van België een federale staat. Daar de spanningen afnamen tijdens de [[jaren
Op [[21 juli]] [[1993]] sprak Boudewijn zijn lof uit over de federalisatie en spoorde hij de verschillende bevolkingsgroepen aan "in eenheid en verscheidenheid samen te leven". Deze toespraak zou zijn politieke testament worden, zo beschreef premier [Jean-Luc Dehaene]] in zijn toespraak naar aanleiding van het overlijden van Boudewijn.
=== Sociale bewogenheid en geloof ===
In het begin van zijn regering was de jonge koning zeer onzeker: de koningskwestie had Boudewijn niet onberoerd gelaten. Aan de eerste jaren van zijn koningschap is zijn bijnaam "''le roi triste''" gekoppeld. Aanvankelijk stond hij nog onder invloed van zijn vader en stiefmoeder. Overigens woonden ze tot aan het huwelijk in 1960 nog samen in het [[Kasteel van Laken]]. Na zijn huwelijk met Fabiola bloeide hij open, terwijl Leopold en Lilian verhuisden naar [[Kasteel van Argenteuil]], buiten Brussel.
Boudewijn en Fabiola werden zich ervan bewust dat ook sociale vraagstukken bijdroegen tot spanningen tussen de bevolkingsgroepen. In [[1976]] werd ter gelegenheid van de 25e verjaardag van zijn koningschap de [[Koning Boudewijnstichting]] opgericht, met als doel het oplossen van sociale problemen. In 2008 is de Stichting Europees georiënteerd met programma's op de [[Balkan (schiereiland)|Balkan]], meer bepaald voor ondersteuning van slachtoffers van de mensenhandel.
Regel 71:
Later reisde Boudewijn vaker door het land dan voorheen en liet zijn belangstelling voor het wel en wee van de bevolking blijken bij plaatselijke rampen. Ook bracht de koning de problematiek van de mensenhandel en meer in het bijzonder de vrouwenhandel op het publieke forum door zijn bezoek in 1992 aan het Antwerpse [[Payoke]], een [[vluchthuis]] voor [[Prostitutie|prostituee]]s en slachtoffers van mensenhandel. Naderhand onderhield de koning voortdurend contact met slachtofferorganisaties. Door Boudewijns bewogenheid op dit terrein kwam er meer gericht beleid en hulpverlening op gang.
Boudewijn en Fabiola stonden bekend als gelovige mensen. Het koningspaar werd sterk beïnvloed door de [[charismatische beweging]] op aansturen van kardinaal [[Leo
=== Abortuswet ===
{{hoofdartikel|Mini-koningskwestie}}
Op 3 [[april]] [[1990]] weigerde Boudewijn, die zich beriep op gewetensproblemen, de [[Abortus in België|abortuswet]] te bekrachtigen. Hij verzocht vervolgens de regering om een rechtsgeldige oplossing aan te brengen voor dit probleem.
=== Belgisch-Congo ===
Koning Boudewijn kreeg in de eerste tien jaar van zijn bewind veel met [[Belgisch-Congo]] te maken. Aanvankelijk leek alles goed te gaan. In 1955 maakte de vorst zelfs een heuse Congo-reis,
De toen zogenoemde tiende Belgische provincie Belgisch-Congo werd op [[30 juni]] [[1960]] omgevormd tot
De naam van Boudewijn werd hier, weliswaar zonder ernstige aanwijzingen, ook in genoemd en waarschijnlijk is de voor de vroegere kolonisator beledigende toespraak die Lumumba gaf bij de onafhankelijkheidsplechtigheid hier niet vreemd aan. Na de onafhankelijkheid volgde Boudewijn van nabij de evoluties in Congo en ondernam pogingen om met de Congolese gezagdragers, onder meer met [[Mobutu Sese Seko]], alsook met de presidenten van Rwanda en Burundi, goede relaties te onderhouden. De relatie met Mobutu bekoelde echter in de jaren 1980 en 1990. Op de begrafenis van de koning werden twee staatshoofden niet uitgenodigd: [[Sadam Hoessein]] van [[Irak]] en [[Mobutu]].
== Kritiek ==
Boudewijn was een geliefd vorst, maar niet onomstreden. De eerste twijfels rezen bij zijn troonsbestijging in 1951, toen sommigen de jonge koning van nauwelijks twintig jaar oud niet in staat achtten om het land te regeren na zo'n intense crisis als de Belgische [[Koningskwestie]]. Wegens zijn diepreligieuze levenshouding lanceerden sommigen het beeld van een strenge en preutse Boudewijn. Maar de ergste aantijgingen werden geuit omtrent de dood van [[Patrice Lumumba]], de eerste -[[Radicalisme|radicale]]- [[Premier (regeringsleider)|premier]] van het pas onafhankelijke [[Congo-Kinshasa|Congo]], die vermoord zou zijn met medeweten of zelfs in opdracht van de koning. Deze ernstige aantijgingen zijn nooit bewezen, maar evenmin ernstig onderzocht. De religieuze gevoelens van de vorst speelden hem ook postuum parten, toen hij in zijn testament bepaalde dat de kloostercongregatie van [[Monialen van de Monastieke Familie van Betlehem, Maria Ten-Hemel-Opgenomen en de Heilige Bruno]] een gedeelte van het koninklijk domein in [[Opgrimbie]] mocht gebruiken om er een klooster te bouwen, hoewel dit niet kon volgens de bestemming die dit gebied gekregen had op het [[Ruimtelijke ordening|gewestplan]]. In 1994 lokte het verlenen van de bouwvergunning voor dit klooster door de hoogste magistraat van de Dienst Stedenbouw hevig protest uit vanuit [[Ecologisme|groene]], later ook uit [[vrijzinnigheid|vrijzinnige]] en [[Vlaams-nationalisme|Vlaams-nationalistische]] hoek. Openlijke politieke weerstand ondervond hij tijdens zijn leven enkel over de [[Boudewijn_van_België#Abortuswet|abortuskwestie]].
Tijdens reizen naar Motril in het zuiden van Spanje is hij met Fabiola meer dan eens bij de Spaanse dictator [[Francisco Franco]] op bezoek geweest.
== Nalatenschap en politieke erfenis ==
Regel 104 ⟶ 101:
== Wetenswaardigheden ==
* Het nationale voetbalstadion van België (voorheen het Heizelstadion) werd na een grondige renovatie in [[1995]] hernoemd tot het [[Koning Boudewijnstadion]].▼
* Zelfs 15 jaar na het overlijden van Boudewijn kreeg koningin [[Fabiola de Mora y Aragon|Fabiola]] nog steeds brieven gericht aan haar overleden echtgenoot.<ref name="HLN28072008">[https://www.hln.be/showbizz/royalty/boudewijn-krijgt-15-jaar-na-dood-nog-altijd-brieven~aebac8da/ Boudewijn krijgt 15 jaar na dood nog altijd brieven], Het Laatste Nieuws, 28 juli 2008.</ref>
* In de toespraak naar aanleiding van de [[Nationale feestdag van België]] van 2008 bracht koning [[Albert II van België|Albert II]] zijn broer in herinnering.<ref name="HLN28072008"/> Koning [[Filip van België|Filip]] deed hetzelfde tijdens zijn 21-julitoespraak van 2018.<ref>[https://www.monarchie.be/nl/agenda/toespraak-van-zijne-majesteit-de-koning-ter-gelegenheid-van-de-nationale-feestdag-0 Toespraak van Zijne Majesteit de Koning naar aanleiding van de Nationale Feestdag], monarchie.be, 20 juli 2018.</ref>
* De [[astronomie]] behoorde tot de voornaamste hobby's van de koning. Samen met vrienden, zoals [[Georges van den Abeelen]] en [[Max Nokin]] kon hij vaak met kennis van zaken de sterrenhemel onder de loep nemen.
* Koning Boudewijn eindigde in 2005 op nr. 2 in de Waalse versie van de verkiezing van [[De Grootste Belg]] en in de Vlaamse versie op nr. 16.
* In de vroege stripalbums van [[Urbanus (strip)|Urbanus]] had Boudewijn vaak een rolletje. Hij werd er steevast voorgesteld met brede grijnsglimlach en in militair uniform, korte broek en met een veel te grote generaalspet. In het album [[De geboorte van Urbanus]] wordt hij zelf dooppeter van Vlaanderens populairste komiek.
* Ook in de stripalbums ''Het Lodderhoofd'' (1960–1961) en ''De Man van Europa'' (1990) van [[Nero (strip)|Nero]] door [[Marc Sleen]] heeft hij een klein optreden.
* Tijdens de jaren
* Koning Boudewijn werd ook opgevoerd in de satirische strip [[Pest in 't Paleis]] (1983) door [[Guido Van Meir|Guido van Meir]] en [[Jan Bosschaert]] als ''Boudewijn met de IJzeren Rug'', een verwijzing naar de rugklachten van de vorst en de middeleeuwse graaf [[Boudewijn I van Vlaanderen|Boudewijn met de IJzeren Arm]].
▲* Het nationale voetbalstadion van België (voorheen het Heizelstadion) werd na een grondige renovatie in [[1995]] hernoemd tot het [[Koning Boudewijnstadion]].
* Midden jaren 90 kreeg hij postuum een wassen beeld bij [[Madame Tussauds]] in [[Londen]]. Hij is de enige Belg die er een beeld heeft.
* De traditie wil dat de vorst peter is van de zevende jongen in een gezin; de vorst had verscheidene petekinderen maar zijn bekendste is ongetwijfeld auteur [[Bart Moeyaert]].
| |||