Orgelbouwer: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k cosmetisch |
|||
Regel 21:
| caption9 = Het [[Friedrich Stellwagen|Stellwagen]]-orgel uit 1659 in de [[Marienkirche (Stralsund)]] in de steigers tijdens de in 2008 gereedgekomen restauratie
}}
Een '''orgelbouwer''' of [[orgel]]maker ontwerpt en fabriceert [[pijporgel]]s in de vorm van [[kerkorgel]]s voor [[kerkgebouw]]en en [[concertorgel]]s voor [[concertzaal|concertzalen]], en ook kleinere [[kabinetorgel]]s en [[kistorgel]]s. Ook het [[Restauratie (kunst)|restaureren]] en reconstrueren van historische instrumenten behoort tot de eigenlijke orgelbouw. Naast het ontwerpen en creëren bestaat de hoofdtaak van de orgelbouwer voornamelijk uit het [[Stemmen (muziek)|stemmen]], [[Intoneren (orgel)|intoneren]], onderhouden en optimaliseren van orgels.
== Ambacht ==
Regel 28:
Vroeger werden veel orgels gebouwd door grote namen. Orgelbouwers waren vaklieden met veel kennis en aanzien, vaak werd de stiel in de familie voortgezet. Nog steeds fleurt hun naamplaquette het klavier op als een met respect gedragen signatuur.
Orgelbouwers maken niet alleen nieuwbouworgels, maar [[Stemmen (muziek)|stemmen]], [[onderhoud]]en, repareren, verbouwen, [[restauratie (kunst)|restaureren]] en [[renovatie|renoveren]] ook bestaande orgels.
==Opleiding ==
Er bestaat in Nederland en België geen echte opleiding tot orgelbouwer. Men leert dit ambachtelijk vak bij een orgelbouwer. Bij de [[Hogeschool Gent Conservatorium]] bestaat een opleiding in de [[muziekinstrumentenbouw]] op bachelor- en masterniveau, met mogelijkheid tot specialisatie in klavierinstrumenten.
Regel 38:
====Naaldhout====
* [[Ceder]]hout is een zeer zachte houtsoort die wordt gebruikt als constructiehout voor dammen en kleppen in de sleeplade, klavieren, walsen, abstracten,
* [[Grenen (hout)|Grenenhout]] wordt gebruikt als constructiehout voor stellingwerk, windwerk (balgen), (te schilderen) kast, vloeren,
* [[Douglas (hout)#Oregon pine|Oregon pine]] wordt gebruikt als constructiehout voor de balgen, windkanalen, pijpen, abstracten.
Regel 45:
* [[Eiken (hout)|Eikenhout]] wordt gebruikt als constructiehout voor toepassing in windladen, registratuur, klaviatuur, pijpen en kast. Een nadeel van eikenhout is wel dat het looizuur bevat dat metalen pijpen aantast. Daarom worden pijpstokken en roosters gebrand.
* [[Buxus]]hout wordt soms gebruikt als beleg voor de klaviertoetsen of voor decoratie.
* [[Palissander]] wordt gebruikt voor muziekinstrumenten (bijvoorbeeld de blokfluit). In de orgelbouw wordt het vooral sinds de
* [[Linde (geslacht)#Hout|Lindehout]] is een zachte houtsoort die zich goed leent voor houtsnijwerk. Het wordt gebruikt als constructiehout voor de klaviertoetsen, de kleppen,
* [[Ebben]]hout is een donkere houtsoort die gebruikt wordt voor de zwarte boventoetsen van het klavier, de registerknoppen en decoratie.
====Bewerkt hout====
* [[Fineer]] noemt men een zeer dunne plaat van een houtsoort. Het kan belijmd worden op een andere houtsoort. Zo wordt
===Metaal===
Onder orgelmetaal wordt een legering van [[Tin (element)|tin]] en [[Lood (element)|lood]] verstaan, die gebruikt wordt voor het construeren van [[Orgelpijp (orgel)|orgelpijpen]] en conducten (dunne buisjes die de wind vervoeren van de windlade naar pijpen die niet rechtstreeks op de pijpstokken staan). Tin en lood zijn beide zachte metalen. Het zijn de legeringen ervan die sterker zijn. De legering kan in verschillende percentageverhoudingen. [[Engeltjestin|Zuivere tin]] werd weleens gebruikt voor de frontpijpen in een orgel. Soms werden loden frontpijpen voorzien van tinfolie om ze het uitzicht van tinnen exemplaren te geven.
Tot in de
Vanaf de
Na de Tweede Wereldoorlog werd ook [[Koper (element)|koper]] gebruikt voor orgelpijpen.
[[Fosforbrons]], een met fosfor behandeld [[brons]] (een legering van koper met tin), wordt gebruikt voor klepveren, tongen en stemkrukken.
[[Messing (legering)|Messing]], een legering van koper en zink, heeft soortgelijke eigenschappen en wordt gebruikt voor draadwerk, veren, lepels en tongen.
[[IJzer (element)|IJzer]] wordt in de vorm van plaat- en constructiestaal toegepast.
===Andere natuurlijke materialen===
* [[Been (materiaal)|Koeienbeen]] wordt gebruikt voor het beleg van de witte toetsen van het klavier. In de
* [[Leer (stof)|Leder]] wordt gebruikt voor het winddicht maken van de blaasbalg, windkanalen, windlade,
* [[Perkament]] wordt gebruikt voor luchtdichting en voor de etiketten van de registerbenamingen.
* [[Wol]] werd gebruikt voor het dichten van de houten stoppen van gedekte houten pijpen.
* [[Vilt (textiel)|Feuter (vilt)]] is een geperste stof die gebruikt wordt als geluidsdemping bij de klavieren, kleppen,
* [[Kasjmier (wol)|Kasjmier]] is geweven wol en is een heel slijtvaste stof dat veel meer wrijving kan verdragen in vergelijking met feuter.
Regel 88:
==Experimentele orgelbouw==
Afwijkend van de traditionele orgelbouw ontwierp de Nederlandse beeldend kunstenaar [[Hans van Koolwijk]] een [[bamboe]]
==Educatie==
| |||