|
Hadrianus werd in [[76]] geboren als zoon van de [[Senaat (Rome)|senator]] en ex-[[praetor]] [[Publius Aelius Hadrianus Afer]]. Waarschijnlijk werd hij in Rome geboren, of anders in [[Itálica]]. Over Hadrianus' kindertijd is niets overgeleverd. Kijkend naar zijn al vroeg uitgesproken [[filhellenisme]] wordt wel betoogd dat zijn vader hem als kind tijdens zijn [[proconsul]]aat van de [[Achaea (Romeinse provincie)|provincie Achaea]] mogelijk naar Griekenland heeft meegenomen.<ref>{{aut|Fündling}} 2006, deel. 4.1, blz. 233 en 260 met een verwijzing naar de ''[[Epitome de Caesaribus]]'' 14,2.</ref> Hadrianus waardeerde de Griekse cultuur zozeer dat hij de bijnaam ''Graeculus'' ("Griekje") kreeg. In het jaar 86, hij was toen tien jaar oud, verloor Hadrianus zijn vader. Hij kwam vanaf nu onder [[Voogd (familierecht)|voogdij]] te staan van de latere keizer [[Trajanus]], een van zijn [[achteroom]]s,<ref>Hadrianus was een kleinzoon van de zuster van Trajanus' vader</ref> alsook onder die van de eveneens uit Itálica afkomstige [[Eques|ridder]] [[Publius Acilius Attianus]]. Na de [[toga (Rome)|toga virilis]] te hebben verkregen, bezocht Hadrianus als veertienjarige zijn familielandgoederen in Itálica. Hij doorliep daar de militaire basisopleiding en het was de bedoeling dat hij zich vertrouwd zou maken met het beheer van de familielandgoederen. Volgens zijn voogd Trajanus legde hij in Baetica echter een al te groot enthousiasme voor de [[jacht (activiteit)|jacht]] aan de dag. Hij werd daarop teruggeroepen naar Rome.<ref>{{aut|[[Anthony Birley|Birley]]}}, 2006, blz. 10.</ref>
polnostel
==Vroege carrière==
[[Bestand:TrajanXanten.jpg|{{largethumb}}|Trajanus, voogd van Hadrianus, volgde Nerva op als keizer]]
In het jaar 94 werd Hadrianus achttien jaar en werd hij als ''[[decemviri|decemvir stlitibus iudicandis]]'' in een toezichthoudend orgaan bij het gerecht benoemd. Op weg naar een senatoriale carrière werd hij volgens de [[inscriptie]]s geattesteerd in twee functies: hij diende als ''[[tribuun|militair tribuun]]'', eerst bij [[Legio II Adiutrix]] in [[Aquincum]] (dicht bij het huidige [[Boedapest]]), waar hij [[Quintus Marcius Turbo]] leerde kennen; daarna bij [[Legio V Macedonica]] in de provincie [[Moesia|Moesia Inferior]].
totoooo
In de herfst van 97 werd zijn voogd [[Trajanus]] onder grote druk van de [[Praetoriaanse garde]] door toenmalig keizer [[Nerva (keizer)|Nerva]] geadopteerd. Hadrianus werd in de late herfst op weg naar de [[Rijn]], waar Trajanus zich ophield, gestuurd om de felicitaties van zijn [[legioen]] aan Trajanus over te brengen. Zijn voogd was nu de troonopvolger en Hadrianus was in één klap een belangrijk man. Trajanus wilde hem op dat moment echter niet in zijn nabijheid en gaf hem een derde militair tribunaat, nu in [[Mogontiacum]] (= het huidige Mainz), waar hij werd gestationeerd bij [[Legio XXII Primigenia]].<ref>{{aut|Birley}} 2006, blz. 13</ref>
Hier had hij een moeizame verhouding met zijn oudere zwager Lucius Julius Ursus Servianus, de nieuw benoemde gouverneur van de provincie [[Germania Superior]]. Servianius, de man van Hadrianus' zuster, rivaliseerde met hem om de gunst van Trajanus.
Toen keizer Nerva in januari 98 overleed, volgde Trajanus hem als keizer op. Dit veranderde niets aan de rivaliteit tussen Hadrianus en de veel hoger in rang zijnde Servianus.<ref>De [[Historia Augusta]] (''Vita Hadriani'' 2.6) meldt dat Hadrianus zijn koets door dienaren van Servianus werd aangevallen en onklaar werd gemaakt, om zo te verhinderen dat Hadrianus de nieuwe keizer Trajanus als eerste op de hoogte kon stellen. Jörg Fündling wijst deze anekdote echter als ongeloofwaardig van de hand. ({{aut|Fündling}} 2006, deel 4.1, blz. 289-294).</ref> Hadrianus haastte zich vanuit [[Mogontiacum]] naar [[Colonia Claudia Ara Agrippinensium]] (het huidige [[Keulen (stad)|Keulen]]) in [[Germania Inferior]] om Trajanus het nieuws als eerste persoonlijk mede te delen.
Hadrianus' binding aan de keizerlijke familie werd in het jaar 100 nog enger. [[Pompeia Plotina]], de vrouw van Trajanus, was bijzonder op Hadrianus gesteld. Spoedig nadat Trajanus keizer was geworden, arrangeerde zij een huwelijk van Hadrianus met de toen veertienjarige [[Vibia Sabina]], een achternicht van Trajanus. Hadrianus was op het moment van het huwelijk vierentwintig jaar. In datzelfde jaar bekleedde Hadrianus het [[Quaestor (Rome)|quaestor]]schap. Deze functie gaf hem toegang tot de Senaat en wel in de bevoorrechte positie van ''quaestor Augusti''. Deze functionaris had onder andere de taak om de toespraken van de keizer in de [[Senaat (Rome)|Senaat]] voor te lezen.<ref>Wat betreft de dateringsproblemen en correctheid van de officiële carrière van Hadrianus in de onderzoeksliteratuur: zie {{aut|Fündling}} 2006, deel 4.1, blz. 334-351</ref> Bij de campagne tegen [[Decebalus]], de koning van Dacië, was Hadrianus in 101 als ''[[Comes (Romeinse Rijk)|comes]] Augusti'' in de staf van de keizer werkzaam. Vermoedelijk in 102 werd hij [[volkstribuun]] en in 105 [[praetor]]. Trajanus voorzag hem royaal van geld om de daarbij horende spelen te kunnen betalen.
Hadrianus nam deel aan de door Trajanus in juni 105 begonnen [[Dacische Oorlogen#De tweede oorlog|tweede Dacische oorlog]], nu als bevelhebber ''([[legatus (rang)|legatus]] legionis)'' van [[Legio I Minervia]]. Trajanus beloonde hem voor zijn militaire successen met een [[diamant]], dezelfde die Trajanus indertijd zelf van keizer Nerva had gekregen.<ref>Voor problematisering en weging hiervan zie {{aut|Fündling}} 2006, deel 4.1, blz. 341.</ref> Daarna werd hij tot gouverneur van [[Pannonië|Neder-Pannonië]] benoemd, dat hij tegen de [[Jazygen]] moest beveiligen. Op de leeftijd van 32 jaar werd Hadrianus in het jaar 108 [[consul (Rome)|consul suffectus]].
Of uit dit carrièrepad kan worden geconcludeerd dat Hadrianus planmatig op de rol van toekomstige opvolger van Trajanus werd voorbereid, is een nog niet opgehelderde vraag. Trajanus maakte hem niet al te snel tot [[patriciër]]; hierdoor kon hij het volkstribunaat en het ambt van [[aedilis]] niet overslaan;<ref>{{aut|Fündling}} 2006, deel 4.1, blz. 335.</ref> Hadrianus werd echter net zo snel consul, als bij patriciërs gebruikelijk was. Hij had daarboven het voordeel van een grote opgedane militaire ervaring, zoals die bij patriciërs in deze vorm niet gebruikelijk was. Trajanus verleende Hadrianus belangrijke voorrechten en bevoegdheden, die hij echter altijd doseerde.<ref>{{aut|Fündling}} 2006, deel 4.1, blz. 351. Tot een soortgelijke conclusie over de loopbaanbevordering van Hadrianus door Trajanus komt Mortensen bij haar synopsis van de recente stand van het wetenschappelijk onderzoek (blz. 35-37).</ref>
== Functies ==
|
