Le Sacre du printemps: verschil tussen versies

[[Bestand:Nijinsky (1890-1950) photographed at Krasnoe Selo, summer 1907.jpg|{{largethumb}}thumb|150px|Vaslav Nijinsky]]

'''Le Sacre du Printemps - Tableaux de la Russie païenne en deux parties''' ''(De Lentewijding - Beelden van het heidense Rusland in twee delen)'' ([[Oeuvre van Igor Stravinsky|W21]]), in het [[Russisch]] ''Весна священная'' en in het [[Engels]] ''Rite of Spring'', is een [[ballet]] van [[SergeSergej DiaghilevDjagilev]]s ''[[Ballets Russes]]'' met een [[choreografie]] van de danser [[Vaslav Nijinsky]] op muziek van de [[Rusland|Russische]] [[componist]] [[Igor Stravinsky]], met [[decorontwerp|decor-]] en kostuumontwerpen van de kunstenaar en [[archeoloog]] [[Nikolaj Rjorich]].

''Le Sacre du Printemps'' was na ''[[De vuurvogel|L'Oiseau de Feufeu]]'' (''De Vuurvogel'') en ''[[Petroesjka]]'' het derde balletstuk dat Stravinsky schreef voor ''Les Ballets Russes''. Het was zowel qua muziek als qua choreografie onconventioneel. Tegenwoordig wordt de muziek vaak in de [[concertzaal]] uitgevoerd als zelfstandig stuk. Het muziekstuk is, in tegenstelling tot de westerse traditie tot dan toe, gebaseerd op een strakke ritmische complexiteit. De [[ritme]]sectie van het orkest heeft een heel duidelijke rol in het stuk. Vaak dient de muziek om het ritme van de dans meer vorm, meer body te geven en niet andersom. Op deze wijze introduceerden Nijinski en Stravinsky nieuwe concepten.<ref>Pieter C. Van den Toorn: ''Stravinsky and the "Rite of Spring": The beginnings of a musical language''. Oxford University Press, Oxford, 1987. ISBN 0193153319. University of California Press, Berkeley / Los Angeles. ISBN 0520059581</ref> Ook in [[harmonieleer|harmonisch]] opzicht sloeg Stravinsky nieuwe wegen in.<ref>Allen Forte: ''The harmonic organization of the Rite of Spring''. Yale University Press, New Haven, 1978. ISBN 0300022018</ref>

Stravinsky's balletmuziek is geschreven voor een orkest met grote [[instrumentatie|bezetting]]. Opmerkelijk zijn de grote aantallen blaasinstrumenten in het lage register, zoals twee [[Althobo|althobo]]'s]], twee [[basklarinet]]ten, twee [[contrafagot]]ten, twee [[Tuba (instrument)|tuba]]'s]] en een [[altfluit]]. Ongebruikelijke instrumenten in het orkest zijn een [[piccolotrompet]], een [[Wagnertuba]] en een [[güiro]].

De volledige bezetting bestaat uit [[Piccolo (fluit)|piccolo]], 3 [[dwarsfluit|fluit]]en (waarvan één dubbelt op piccolo 2), altfluit, 4 [[Hobo (muziekinstrument)|hobo]]'s]] (waarvan één dubbelt op althobo 2), althobo, [[esklarinetes-klarinet]], 3 [[klarinet]]ten (waarvan één dubbelt op basklarinet 2), basklarinet, 4 [[fagot]]ten (waarvan één dubbelt op contrafagot 2), contrafagot, 8 [[hoornHoorn (instrumentmuziekinstrument)|hoorns]] (waarvan twee dubbelen op Wagnertuba), piccolo trompet, 4 [[trompet]]ten (waarvan één dubbelt op [[bastrompet]]), 3 [[trombone]]s, 2 [[Tuba (instrument)|tuba]]'s]], [[pauk]]en (minimaal 5 stuks bespeeld door 2 spelers), [[grote trom]], [[Bekken (muziekinstrument)|bekkens]], [[tamtam]], [[crotales]], [[Triangel (muziekinstrument)|triangel]], [[tamboerijn]], güiro, eerste en tweede [[viool|violen]], [[altviool|altviolen]], [[Cello|cello]]'s]] en [[contrabas]]sen.

''Le Sacre'', gedirigeerd door [[Leopold Stokowski]], figureerde ook als onderdeel van [[Walt Disney]]s [[Animatie (media)|animatie]][[film (cinematografie)|film]]animatiefilm ''[[Fantasia (Disneyfilmfilm)|Fantasia]]'' uit 1940. Op de tonen van de muziek ontrolt zich de geschiedenis van de prehistorie met de opkomst en het verdwijnen van de dinosaurussen.

Al uit de ontstaansperiode van ''Le Sacre'' dateert een [[transcriptie (muziek)|transcriptie]] voor piano [[quatre -mains]] ([[Oeuvre van Igor Stravinsky|W21.1]]). Stravinsky heeft [[testament (akte)|testamentair]] bepaald dat er van ''Le Sacre'' geen [[arrangement|bewerkingen]] gemaakt mogen worden, maar toch verkreeg pianist-componist [[Maarten Bon]] (1933-2003) van de [[Overerving (recht)|erven]] en van Stravinsky's assistent [[Robert Craft]] toestemming voor een bewerking voor vier [[piano (instrument)|piano's]]. Bon heeft het stuk na de première in 1981 in het [[Amsterdam]]se [[Koninklijk Concertgebouw (Amsterdam)|Concertgebouw]] vaak uitgevoerd met zijn [[Amsterdam Piano Quartet]].