Majesteitsschennis: verschil tussen versies

'''Majesteitsschennis''' is een begrip uit het [[Romeins recht]] ([[Latijn]]: ''crimen laesae maiestatis''). De [[majesteit (hoofdbetekenis)|majesteit]] of [[("majestas]]") van de Romeinse [[republiek]] werd geschonden wanneer iemand zich minachtend over de republiek en haar instellingen uitliet. Ook handelingen als feestvieren na een nederlaag van het Romeinse leger of het spotten met de [[religie]]uze ceremoniën van de staat werden gezien als majesteitsschennis.

In [[1980]] werd ook het beledigen van een bevriend staatshoofd strafbaar gesteld met een straf die tussen een "'normale' belediging" en majesteitsschennis in zit (twee jaar).<ref>Art. 118, eerste lid, WvSr</ref>

* De [[socialistische]] voorman [[Ferdinand Domela Nieuwenhuis]] kreeg in [[1886]] als hoofdredacteur van ''[[Recht voor Allen]]'' een half jaar gevangenisstraf naar aanleiding van een aantal [[satire|satirische]] artikelen over [[Koning der Nederlanden|koning]] [[Willem III der Nederlanden|Willem III]], waarin deze "koning Gorilla" genoemd werd en waarbij een aantal blanco pagina's waren toegevoegd die de activiteiten van de koning voorstelden.<ref>{{Citeer web |url=https://www.wbs.nl/sites/default/files/2017-09/ferdinand_domela_nieuwenhuis_als_held_uit_de_gevangenis.pdf |title=Ferdinand Domela Nieuwenhuis als held uit de gevangenis |author=Minte Kamphuis |publisher=Wiardi Beckman Stichting |date=9 september 2010 |accessdate=18 februari 2018}}</ref>

*In december [[1895]] werd socialistisch activist [[Louis Maximiliaan Hermans]] (later Tweede en Eerste Kamerlid) veroordeeld tot zes maanden cel wegens het "beledigen" van regentes [[Emma van Waldeck-PyrmontPyrmontEmma]] en minderjarige koningin [[Wilhelmina der Nederlanden|Wilhelmina]] in het satirische tijdschrift ''[[De Roode Duivel]]''.<ref>{{Citeer web |url=http://www.parlement.com/id/vg09ll1naifl/l_m_louis_hermans |title=L.M. (Louis) Hermans |work=Parlement.com |accessdate=3 augustus 2016}}</ref> Het ging om een spotprent en een artikel in maandnummer 5 (30 augustus 1895) van het tijdschrift, gepubliceerd ter gelegenheid van de verjaardag van Wilhelmina.<ref>{{Citeer nieuws |url=http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?coll=ddd&identifier=ddd:010991058:mpeg21:a0019 |title=Rechtszaken: Majesteitschennis |work=[[De Tijd (Nederland)|De Tijd]] |date=12 december 1895 |accessdate=3 augustus 2016}}</ref>

*In [[1896]] kreeg iemand drie maanden cel omdat hij op een fluit had geblazen op het moment dat koningin Wilhelmina langsreed.<ref>{{Bron?Citeer nieuws |url=https://www.nrc.nl/nieuws/2003/11/10/satiricus-kan-ver-gaan-7661412-a1268615 |2018title=Satiricus kan ver gaan |02author=F. Kuitenbrouwer |18publisher=NRC Handelsblad |date=10 november 2003 |accessdate=24 februari 2013}}</ref>

* [[Jan Fabius (1888-1964)|Jan Fabius]] schreefwerd in [[1954]] oververoordeeld tot een celstraf van 10 dagen, omdat hij openlijk kritiek durfde te hebben op de ongewenste invloed van gebedsgenezeres [[Greet Hofmans-affaire]] waarnaop hijkoningin een[[Juliana celstraf kreegder van 10 dagenNederlanden|Juliana]].<ref>{{Citeer web |url=https://reportersonline.nl/ja-kijk-eens-iemand-moet-het-zeggen/ |title=‘Ja, kijk eens, iemand moet het zeggen’ |author=Frank van Kolfschooten |publisher=Reporters Online |date=8 februari 2018 |accessdate=18 februari 2018}}</ref>

*Volgens een hardnekkige – ook door serieuze media in stand gehouden – mythe zou de tekenaar [[Bernard Willem Holtrop]] in [[1969]] een boete van 200 gulden hebben gekregen omdat hij uit protest tegen de kosten van de monarchie een spotprent had gemaakt waarin een op [[Juliana der Nederlanden|koningin Juliana]] lijkende vrouw voor een raam zat met een prijskaartje van 5,2 miljoen gulden. Uit de originele vonnissen blijkt echter, dat Holtrop tot een boete van 250 gulden werd veroordeeld wegens belediging van het bevoegd gezag (een spotprent waarin een politieagent in de vorm van een hakenkruis een klein wit mannetje achtervolgde), maar van majesteitsschennis werd vrijgesproken.<ref>{{Citeer nieuws |url=https://www.volkskrant.nl/beeldende-kunst/willem-kreeg-geen-boete-voor-majesteitsschennis~a4311935/ |title=Willem kreeg géén boete voor majesteitsschennis |author=Maarten Keulemans |publisher=de Volkskrant |date=2 juni 2016 |accessdate=17 februari 2018}}</ref>

*Rond dezelfde tijd kreeg iemand[[Rogier Proper]] drie weken cel dieomdat inhij eenin studentenblad ''Bikkelacht'' [[Beatrix der Nederlanden|prinses Beatrix]] als [[Playboy Magazine|Playboy]]-model had weergegeven.<ref>{{Bron?Citeer nieuws |url=https://www.trouw.nl/home/rogier-proper-misschien-kan-ik-ook-gelukkig-zijn-zonder-deadlines-~acccf2ed/ |2018title=ROGIER PROPER - 'Misschien kan ik ook gelukkig zijn zonder deadlines' |02publisher=Trouw |18date=24 oktober 1998 |accessdate=24 februari 2018}}</ref>

*De algemeen secretaris van de afdeling Amsterdam van de Socialistische Jeugd werd in [[1969]] tot drie maanden onvoorwaardelijke gevangenisstraf veroordeeld wegens majesteitsschennis en verstoring van de openbare orde, omdat hij op [[Koninginnedag]] tijdens een radio-uitzending vanaf de [[Dam (Amsterdam)|Dam]] ‘Weg met de oranjehoeren’ zou hebben geroepen tegen de (oranjegezinde) presentator [[Willem Duys]]. Als bijkomende straf werd hij ontzet uit het actief en passief [[kiesrecht]] en werd hem voor een periode van vijf jaar het recht ontnomen ’s konings wapenrok te dragen – zonder dat de officier van justitie dat had geëist overigens. Het vonnis maakte een storm van protest in het land los en leidde o.a. tot [[Kamervraag|Kamervragen]] van [[Joop den Uyl]]. Nadat zowel het openbaar ministerie als de verdachte hoger beroep hadden aangetekend werd het vonnis twee maanden later vernietigd.{{Bron?||2018|02|18}}

*In augustusjuli van[[2007]] datzelfde jaar werdenkreeg een journalistedakloze enman een cameraman van het internetmagazineuit [[SpunkAmsterdam]] opgepakteen voor beledigingboete van koningin400 Beatrix.euro Dewegens journalistemajesteitsschennis, droegomdat hij tijdens een T-shirtconflict met deenkele tekstagenten ‘Beatrixhad isgeroepen dat koningin Beatrix een hoer’'[[hoer]]' was. ZeTevens had ookhij eenbeschreven welke T-shirtseksuele bijhandelingen zichhij met ‘Allehaar moslimswilde zijnverrichten, geitenneukers’gevolgd eropdoor ende wildebewering: weten"Dat welkevindt tekstze voorbijgangerslekker". meerDe kwetsendboete vonden.werd Demede tweeopgelegd werdenwegens uiteindelijkhet nietbeledigen van een agent en het overtreden van een vervolgdgebiedsverbod.<ref>{{Citeer nieuwsweb |url=https://wwwuitspraken.trouwrechtspraak.nl/home/internetjournaliste-gaat-vrijuit-in-zaak-majesteitsschennis~a10d5b66/inziendocument?id=ECLI:NL:RBAMS:2007:BB1044 |title=InternetjournalisteVonnis gaatrechtbank vrijuit in zaak majesteitsschennisAmsterdam |publisher=TrouwRechtspraak.nl |date=1130 augustusjuli 2007 |accessdate=1817 februari 2018}}</ref>

*In juli [[2012]] kreeg een man uit [[Terneuzen (stad)|Terneuzen]] een taakstraf voor het beledigen van koningin Beatrix en het sturen van dreigbrieven aan de burgemeesters van [[Veenendaal]] en [[Rhenen]].<ref>{{Citeer nieuws |url=https://www.volkskrant.nl/binnenland/taakstraf-voor-beledigen-van-koningin-beatrix~a3288327/ |title=Taakstraf voor beledigen van Koningin Beatrix |publisher=de Volkskrant |date=18 juli 2012 |accessdate=24 februari 2018}}</ref>
*In februari [[2013]] werd "radicale [[republicanisme|republikein]]"<ref>{{Citeer nieuws |url=https://www.volkskrant.nl/magazine/waxinegooier-ik-had-een-actie-nodig-om-de-aandacht-te-trekken~a3391629/ |title=Waxinegooier: 'Ik had een actie nodig om de aandacht te trekken' |author=Pieter Smit |publisher=de Volkskrant |date=11 februari 2013 |accessdate=19 februari 2018}}</ref> Erwin Lensink in [[hoger beroep]] veroordeeld tot 5 maanden cel wegens [[vernieling]] en majesteitsschennis, nadat hij op [[Prinsjesdag]] 2010 een [[waxine]]lichthouder naar de [[Gouden Koets (Nederland)|Gouden Koets]] had gegooid en de inzittenden had uitmaakt voor "oplichters", "profiteurs", "fascisten", "dieven", "nazi's", en/of "verraders".<ref>{{Citeer web |url=https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:GHDHA:2013:BZ0277 |title=Arrest gerechtshof 's-Gravenhage |publisher=Rechtspraak.nl |date=1 februari 2013 |accessdate=19 februari 2018}}</ref> In [[eerste aanleg]] had de rechtbank hem juist [[ontoerekeningsvatbaar]] verklaard en gelast dat hij voor de duur van één jaar in een [[psychiatrisch ziekenhuis]] zou worden opgenomen.<ref>{{Citeer web |url=https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBOVE:2016:2629 |title=Vonnis rechtbank 's-Gravenhage |publisher=Rechtspraak.nl |date=16 september 2011 |accessdate=19 februari 2018}}</ref>

*In mei [[2015]] dreigde het [[Openbaar Ministerie]] de politieke activist [[Abulkasim Al-Jaberi]] te vervolgens wegens majesteitsschennis. Tijdens de anti-zwartepietendemonstratie van 16 november 2014 op het Beursplein te Amsterdam werd hij gearresteerd nadat hij op een opruiende manier schreeuwde "Fuck de koning, fuck de koningin en fuck het koningshuis!" had geroepen.<ref>{{Citeer web |url=http://www.at5.nl/artikelen/142873/video_om_vervolgt_actievoerder_na_roepen_fuck_de_koning |title=OM vervolgt actievoerder na roepen 'fuck de koning' |publisher=AT5 |date=6 mei 2015 |accessdate=17 februari 2018}}</ref> Dit "fuck de koning-incident" leverde zoveel commotie op dat het OM besloot diezelfde maand zichzelf nog terug te trekken.<ref>{{Citeer nieuws |url=https://www.nrc.nl/nieuws/2015/05/28/geen-vervolging-om-in-zaak-fuck-de-koning-a1415969 |title=Geen vervolging voor ‘fuck de koning’ - valt binnen context publiek debat |author=Marcel Haenen |publisher=NRC Handelsblad |date=28 mei 2015 |accessdate=17 februari 2018}}</ref>

*In juli [[2016]] werd een man uit [[Kampen (stad)|Kampen]] veroordeeld tot dertig dagen cel omdat hij koning [[Willem-Alexander]] op zijn [[Facebook]]pagina een moordenaar, verkrachter en dief noemdehad genoemd.<ref>{{Citeer web |url=https://uitspraken.rechtspraak.nl/inziendocument?id=ECLI:NL:RBOVE:2016:2629 |title=Vonnis rechtbank Overijssel |publisher=Rechtspraak.nl |date=14 juli 2016 |accessdate=19 februari 2018}}</ref>

Tot nu toe werd aangenomen dat er tussen 1969 en 2007 geen veroordelingen wegens majesteitsschennis meer hadden plaatsgevonden, omdat het [[grondwet van Nederland|grondwettelijke]] recht op [[vrije meningsuiting]] door de rechter zwaarder wordt gewogen dan de [[belediging]]. Het [[Europees Hof voor de Rechten van de Mens]] had bovendien in 1992 bepaald dat "de grens van toegestane kritiek ruimer is als het gaat om de regering dan bij een gewone burger".<ref>''"The limits of permissible criticism are wider with regard to the Government than in relation to a private citizen, or even a politician."'' {{Citeer web |url=https://hudoc.echr.coe.int/eng?i=001-57772 |title=Castells v. Spain |author=European Court of Human Rights |publisher=HUDOC database |date=23 april 1992 |accessdate=17 februari 2018}}</ref> Een aangeklaagde kan aanvoeren dat deze uitspraak ook voor het staatshoofd, dat deel uitmaakt van de regering, geldt. Maar uit een inventarisatie uit 2012 die het [[Centraal Bureau voor de Statistiek]] (CBS) in 2012had maaktegemaakt op verzoek van [[NRC Handelsblad]] bleek dat tussen 2000 en 2012 negentien zaken door het OM werden ingeschreven. Bijna de helft daarvan leidde tot een veroordeling. Het gaat om vijf geldboetes, drie (deels) onvoorwaardelijke gevangenisstraffen en één veroordeling in de categorie ‘overige straf’.<ref>{{Citeer nieuws |url=https://www.nrc.nl/nieuws/2012/08/03/meer-veroordelingen-voor-majesteitsschennis-dan-werd-aangenomen-a1442737 |title=Meer veroordelingen voor majesteitsschennis dan werd aangenomen |author=Brian van der Bol en Danielle Pinedo |publisher=NRC Handelsblad |date=3 augustus 2012 |accessdate=17 februari 2018}}</ref>

De veroordeling in 2007 leidde tot kritiek van diverse deskundigen.<ref>{{Citeer nieuws |url=https://www.trouw.nl/home/-dit-vonnis-werkt-averechts-~a4bebd12/ |title=’Dit vonnis werkt averechts’ |author=Laura van Baars en Nico de Fijter |publisher=Trouw |date=1 augustus 2007 |accessdate=17 februari 2018}}</ref> [[Eerste Kamer der Staten-Generaal|Senator]] [[Peter Rehwinkel]] pleitte voor afschaffing van het wetsartikel,<ref>{{Citeer nieuws |url=https://www.volkskrant.nl/binnenland/majesteitsbepaling-is-onrechtvaardig~a868635/ |title=Majesteitsbepaling is onrechtvaardig |author=Peter Rehwinkel |publisher=de Volkskrant |date=3 augustus 2007 |accessdate=17 februari 2018}}</ref> maar kreeg daar weinig steun voor.<ref>{{Citeer nieuws |url=https://www.volkskrant.nl/binnenland/cda-en-sp-willen-bescherming-koningin-behouden~a870759/ |title=CDA en SP willen bescherming koningin behouden |publisher=de Volkskrant |date=3 augustus 2007 |accessdate=18 februari 2018}}</ref>