West-Fries (dialectgroep): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
tja, het heeft wat weg van WikiWoordenboek - https://nl.wikipedia.org/w/index.php?title=West-Fries_%28dialectgroep%29&type=revision&diff=51044223&oldid=50909982 |
|||
Regel 53:
Er zijn nog een paar dialecten die door eigen ontwikkelingen sterk afwijken van de rest, zoals het ''Derpers'', dat in [[Egmond aan Zee]] wordt gesproken. Dit dialect kenmerkt zich vooral door [[ontronding]], een proces dat ervoor heeft gezorgd dat veel West-Friese u-klanken in dit dialect e of i geworden zijn. Het verder in heel West-Friesland gebruikelijke "Durp" (dorp) is in het Derpers op deze manier dus "Derp" geworden.
Omdat er veel verschillende dialecten in het
* 'straks' kan in het
* een grote hoeveelheid kan ook op allerlei manieren aangeduid worden: ''bonk'', ''bult'', ''flap'', ''goffer(d)'', ''gons'', ''oos'', ''houp'', ''knok'', ''lap'', ''mep'', ''plok'', ''plomp'', ''puist'', ''skep'', ''zeêlt''
* over straat zwalken kent talloze uitdrukkingen in het
== Gemeenschappelijke kenmerken ==
Regel 81:
In de syntaxis zijn vooral zinnen als "ik hew moin huis skulderen leiten" tegenover AN "ik heb mijn huis laten schilderen" typisch. Hierbij valt weer sterk de overeenkomst met het Fries op, die de substraattheorie lijkt te ondersteunen.
Plaatsnamen in het
* Nieuwe Niedorp - ''Naaie Nierep''
* Oude Niedorp - ''Ouwe Nierep''
* Zijdewind - '''t Zoidewind''
* Schagen - ''Skagen'' (bijnamen: ''Magnusveste'' en ''Sjiekágo'')
* Moerbeek - ''Morrebok''
* Haringhuizen - ''Heeringhuize''
* Kolhorn - ''Klòrre(n)''
* Barsingerhorn - ''Barregorre''
* Enkhuizen - ''Henkùzen''
* Hoorn - ''Coenstad'' (bijnaam)
* Heerhugowaard - ''de Waard''
* Aartswoud - ''Blôtebieneland'' (spotnaam)
* Lambertschaag - ''Lammerskraag'',
* Sijbekarspel - ''Soibekarspel''
* Nibbixwoud - ''Nibbikswoud'', ''de Kriel'' (verkorting: ''Nibbik'')
* Medemblik - ''Memelik'' (spotnaam: ''Miggeblik'')
== West-Friese woorden ==
Regel 140:
=== Telwoord ===
{| class="wikitable" width 90% "
!
|-
| nul || || sestien || sestiende
Regel 243:
* himd - ''hemd''
=== Gezin en familie (Nederlands -
* vader - ''taat'' (zeer verouderd, het gebruik van vader is veel gangbaarder)
* moeder - ''moer'', ''mem'' (voor deze woorden geld hetzelfde als bij vader)
* zoon - ''zeun''
* dochter - ''dochter''
* kinderen - ''koinders''
* pleegkind - ''thuishaalder''
* de benjamin - ''zussie'' (alleen gangbaar voor dochters)
* oom - ''oum''
* tante - ''pit'' (alleen gangbaar voor peettante)
* achterneef/achternicht - ''achteromsklomp''
* opa - ''ota''
* oma - ''opoe''
* grootvader - ''grop''
* grootmoeder - ''beppe'', ''oôtje''
* grootouder - ''bep''
* schoonvader/zwager - ''sweer''
* schoonmoeder - ''swerinne''
* zwagerin - ''snaar''
* stiefbroer - ''tafelbroer''
* stiefzus - ''tafelzus''
* familie - ''femilie''
=== Dieren ===
Regel 353:
* begrôtelek (spijtig, verdrietig, meelijwekkend, Fries: bigreatlik)
===
* dus - ''dat'' (vaak als stopwoord)
* dit - ''dut''
* desondanks - ''deerom''
* daarom - ''deervan''
* onlangs - ''onderlést''
* als - ''as''
* zodat omdat, waardoor - ''dat
* daarna - ''ternei''
* sinds - ''sond''
* terwijl - ''twois''
* steeds - ''allemaar''
* straks - ''drekkies'', ''temee'', ''déimie'', ''daleks''
* toen -
* ongeveer - ''om en an''
* waarschijnlijk - ''denkeleks''
* welke - ''hoekes''
* zoiets - ''suks''
* allerlei - ''alsans''
* tussen - ''twisken''
* deze - ''duske''
=== Afwijkende onvoltooid verleden tijd en voltooid deelwoorden (
Het
* bedorf/bedurf, bedurven (ovt, voltooid deelwoord) - bedierf, bedorven
Regel 408:
* woof, woven (ovt, voltooid deelwoord) - wuifde, gewuifd
* zee, zoid (ovt, voltooid deelwoord) - zei, gezegd
* zelle (alleen bij meervoud), zouwe (ovt, voltooid deelwoord) - zou, voltooid deelwoord van zullen, niet gangbaar in het
* zeeg, zegen (ovt, voltooid deelwoord) - tochtte, getocht. In het
== West-Frieze-Styk ==
| |||