Versie van 18 jan 2018 14:12 brontekst bekijken 213.126.4.250 (overleg) →‎Ontstaan van de Republiek Labels: Misbruikfilter: Kwebbelen Misbruikfilter: Experimenteren ← Oudere bewerking		Versie van 18 jan 2018 14:13 brontekst bekijken Wiki13 (overleg \| bijdragen) uitgebreid bevestigde gebruikers 93.768 bewerkingen k Wijzigingen door 213.126.4.250 (Overleg) hersteld tot de laatste versie door Rasbak Label: Terugdraaiing Nieuwere bewerking →
Regel 37: === Bestuurders en geleerden === Aan het eind van de zestiende en in de zeventiende eeuw hebben de Nederlanden een aantal uiterst bekwame bestuurders gehad, zoals [[Johan van Oldenbarnevelt]], [[Johan de Witt]] (tevens wiskundige op het gebied van levensverzekeringen), [[Cornelis de Graeff (1599-1664)\|Cornelis de Graeff]] en [[Andries Bicker]]. Ook ontbrak het niet aan bekwame veldheren zoals [[Maurits van Oranje\|prins Maurits]] en [[Frederik Hendrik van Oranje\|prins Frederik Hendrik]] en admiraals als [[Piet Hein (zeevaarder)\|Piet Hein]], [[Maarten Tromp]] en [[Michiel Adriaenszoon de Ruyter\|Michiel de Ruyter]]. Daarnaast waren er wetenschappers en bekwame vaklieden op allerlei terrein in de Nederlanden te vinden. Enkele grootheden en hun gebieden zijn [[Jan Pieterszoon Sweelinck]] (1562-1621) muziek, [[Hugo de Groot (rechtsgeleerde)\|Hugo de Groot]] (1583-1645) volkenrecht en zeerecht, [[Louis de Geer (1587–1652)\|Louis de Geer]] wapenfabricage en handel, [[Rembrandt van Rijn]] (1606-1669) schilderkunst, [[Franciscus Gomarus]] (1563-1641) en [[Jacobus Arminius]] (± 1559-1609) theologie, [[Christiaan Huygens]] (1629-1695) wis-, natuur- en sterrenkunde, [[Simon Stevin]] (1548–1620) waterbouwkunde en rekenkunde, [[~~Ja ik eb allemaal dingen hiern~~Jan Adriaanszoon ~~Leeghwate ik heb verkiring met anne sr~~Leeghwater]](1575-1650) waterbouwkunde en [[Spinoza\|Benedictus Spinoza]] (1632-1677) filosofie. == Ontstaan van de Republiek == Gedurende de laatste decennia van de zestiende eeuw was de Republiek ontstaan. De noordelijke en [[zuidelijke Nederlanden]] gingen uiteindelijk ieder hun eigen weg. Het noorden zei de trouw aan koning [[Filips II van Spanje\|Filips]] op. Daarbij was het van het begin af aan het gewest [[Holland]] dat de noordelijke [[Unie van Utrecht (1579)\|unie]] domineerde. De andere gewesten zagen zich gedwongen de leiding van Holland te accepteren. Duidelijke ~~verschi~~verschillen tussen de ~~basi~~noordelijke en ~~adriaan lol~~ zuidelijke Nederlanden nbestonden al langer. [[hertogdom Brabant\|Brabant]] en [[graafschap Vlaanderen\|Vlaanderen]], de belangrijkste zuidelijke gewesten, hadden vaak tegengestelde belangen. Centralisatie vanuit [[Brussel (stad)\|Brussel]] werd daardoor bemoeilijkt. Nog minder invloed had de centrale regering in het gebied ten noorden van de grote rivieren. Verder was een groot deel van de bevolking in de [[Waals\|Franstalige]] gewesten het [[katholicisme\|katholieke geloof]] trouw gebleven. [[Adel]], [[geestelijkheid]] en het [[patriciaat\|stedelijk patriciaat]] hadden in het zuiden aanzienlijk meer macht dan in het noorden. Aanvankelijk was het zeer onzeker of de nieuwe Noord-Nederlandse staat zich tegenover de Spaanse overmacht zou weten te handhaven. De [[Alexander Farnese\|Alexander Farnese, hertog van Parma]] veroverde in hoog tempo stad na stad, onder andere het strategisch belangrijke [[Breda (stad)\|Breda]]. [[Willem van Oranje]] week in 1583 uit naar [[Delft]]. De [[Staten-Generaal van de Nederlanden\|Staten-Generaal]] vergaderden voortaan in Holland en [[graafschap Zeeland\|Zeeland]].

Gouden Eeuw (Nederland): verschil tussen versies