Karel de Grote: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Linkonderhoud |
Linkonderhoud |
||
Regel 113:
Met de [[Frankische landname]] in Saksen doken ook in het noordoosten de Slaven als nieuwe buur op in het politieke bewustzijn van de Franken. In plaats van naar een territoriale uitbreiding van het rijk streefde Karel aanvankelijk naar de oprichting van een rijksgrens aan de [[Elbe (rivier)|Elbe]]<ref>{{Aut|M. Schmauder}}, Überlegungen zur östlichen Grenze des karolingischen Reiches, in {{Aut|W. Pohl - H. Reimitz}} (edd.), ''Grenze und Differenz im Frühen Mittelalter'', Wenen, 2000, pp. 60-71.</ref> en de pacificatie van de aangrenzende gebieden. Als schadeloosstelling voor de gedeporteerde Saksen liet Karel de Grote in het noordoosten van het rijk ([[Noordalbingië]]) Wendische [[Abodriten]] en ook Franken zich vestigen. Vanaf 804 kwam het tot conflicten met de [[Geschiedenis van Denemarken|Denen]], wier koning Göttrik (ook: [[Gudfred]]) naar [[Friesland]], respectievelijk Saksen uithaalde en met de steun van de [[Wilzen]] de [[Abodriten]] bevocht. Volgens de aantekening in de ''Annales Regni Francorum'' voor het jaar 808 zou Göttrik toentertijd het ''[[Danevirke]]'' tussen [[Treene]] en [[Schlei]] als verdediging tegen de Franken hebben opgetrokken.<ref>''Annales Regni Francorum'' 808 [p. <span class=plainlinks>[http://www.dmgh.de/de/fs1/object/goToPage/bsb00000759.html?pageNo=126 126] (= {{Aut|B.W. Scholz - B. Rogers}} (tradd.), ''Carolingian Chronicles: Royal Frankish Annals and Nithard's Histories'', Ann Arbor, 1972, p. [http://books.google.be/books?id=sTzl6wFjehMC&pg=PA88 88]-[http://books.google.be/books?id=sTzl6wFjehMC&pg=PA89 89]</span>).</ref> In werkelijkheid was het echter reeds in 737 om onbekende redenen opgetrokken. In 810 plunderden de Denen Friesland en de Friese eilanden. De Abodriten in het oosten van [[Hertogdom Holstein|Holstein]] slaagden erin zich (met Frankische bijstand) van Deense onderhorigheid te vrijwaren. Ze sloten in 811 evenwel een vredesverdrag met de Denen. De betrekkingen tussen Franken en Abodriten bleven evenwel ambivalent, zoals de omstandigheden van de oprichting van de Saksenwallen (''[[Limes Saxoniae]]'') rond 810 aantonen.
Om die reden sloten de Franken in 780<ref>''Annales Regni Francorum'' 780 (= [http://www.mgh.de/dmgh/resolving/MGH_SS_rer._Germ._6_S._56 MGH]{{dode link|datum=september 2017 |bot=InternetArchiveBot }}): ''ibique omnia disponens tam Saxoniam quam et Sclavos'' (en daar regelde hij [Karel] alles zowel in Saksen als onder de Slaven).</ref> een [[Drasco|verbond]]<ref>{{Aut|B. Friedmann}}, ''Untersuchungen zur Geschichte des abodritischen Fürstentums bis zum Ende des 10. Jahrhunderts'', Berlijn, 1986, p. 25 (<sup>[http://books.google.be/books?ei=D2c8UcyVD8mN7AbciYDwCQ&hl=nl&id=SQIXAQAAIAAJ&dq=Untersuchungen+zur+Geschichte+des+abodritischen+F%C3%BCrstentums&q=%22Auftreten+im+Jahre+780%22#search_anchor a], [http://books.google.be/books?ei=D2c8UcyVD8mN7AbciYDwCQ&hl=nl&id=SQIXAQAAIAAJ&dq=Untersuchungen+zur+Geschichte+des+abodritischen+F%C3%BCrstentums&q=%22darauf+verwendet%22#search_anchor b], [http://books.google.be/books?ei=D2c8UcyVD8mN7AbciYDwCQ&hl=nl&id=SQIXAQAAIAAJ&dq=Untersuchungen+zur+Geschichte+des+abodritischen+F%C3%BCrstentums&q=%22Dergleichen+zu+er%C3%B6rtern%22#search_anchor c], [http://books.google.be/books?ei=D2c8UcyVD8mN7AbciYDwCQ&hl=nl&id=SQIXAQAAIAAJ&dq=Untersuchungen+zur+Geschichte+des+abodritischen+F%C3%BCrstentums&q=%22von+Herrschaftsstrukturen+im+Gebiet%22#search_anchor d], [http://books.google.be/books?ei=D2c8UcyVD8mN7AbciYDwCQ&hl=nl&id=SQIXAQAAIAAJ&dq=Untersuchungen+zur+Geschichte+des+abodritischen+F%C3%BCrstentums&q=%22Annalen+abgespielt+haben%22#search_anchor e])</sup>; {{Aut|G. Labuda}}, Civitas Dragaviti. Zu den fränkisch-slavischen Beziehungen am Ende des 8. Jahrhunderts, in {{Aut|K.-D. Grothusen - K. Zernack}} (edd.), ''Europa Slavica-Europa Orientalis. Festschrift für Herbert Ludat zum 70. Geburtstag'', Berlijn, 1980, pp. 87-98, hier pp. 87-88; veelomvattend hierover is ook: {{Aut|R. Wagner}}, Das Bündnis Karls des Großen mit den Abodriten, in ''Jahrbücher des Vereins für Mecklenburgische Geschichte und Altertumskunde'' 63 (1898), pp. [http://mvdok.lbmv.de/mjbrenderer?id=mvdok_document_00003253 89-129].</ref> met de Abodriten tegen de Saksen en [[Wilzen]], dat op een [[Leen (feodalisme)|leen]]rechtelijke afhankelijkheid van de Abodriten schijnt te wijzen. De door Karel aangestelde<ref>De intronisatie van Drasco wordt in de ''Annales Mettenses (priores)'' (804) vermeldt: ''regem costituit''; voor de aanstelling van Witzan, zie: {{Aut|W.H. Fritze}}, Die Datierung des Geographus Bavarus und die Stammesverfassung der Abodriten, in {{Aut|L. Kuchenbuch - W. Schich}} (edd.), ''Frühzeit zwischen Ostsee und Donau: Ausgewählte Beiträge zum geschichtlichen Werden im östlichen Mitteleuropa vom 6.bis zum 13.Jahrhundert'', Berlijn, 1982, p. <span class=plainlinks>[http://books.google.be/books?id=y00tAYOT6jYC&pg=PA118 118]</span>.</ref> koningen [[Witzan]] en [[Drasco]] stelden herhaaldelijk een leger samen (''Heeresfolge'') voor militaire bijstand, rond 789 tegen de Wilzen<ref>Over het belang van de Wilzenveldtocht voor de politiek van de Franken in de Franken, zie: {{Aut|C. Hanewinkel}}, ''Die politische Bedeutung der Elbslawen im Hinblick auf die Herrschaftsveränderungen im ostfränkischen Reich und in Sachsen von 887 bis 936. Politische Skizzen zu den östlichen Nachbarn im 9. und 10. Jahrhundert'', diss. Westfälische Wilhelms-Universität, 2004, pp. [https://web.archive.org/web/20130921055500/http://miami.uni-muenster.de/servlets/DerivateServlet/Derivate-2268/Diss_Hanewinkel.pdf 34-59.]</ref> of in 798 in de [[Slag bij Bornhöved (798)|slag bij Bornhöved]] tegen de Saksen. Ondanks de succesvolle veldtocht tegen de Wilzen en de overwinning in [[Noordalbingië]] hield Karel aan de Elbe als rijksgrens vast. De onderworpen Wilzen leverden gijzelaars,<ref>''Annales Regni Francorum'' 789: ''Ibique obsides receptos, sacramenta conplurima.''</ref> en Karel liet in 804, na de deportatie van de Saksen, zijn Abodritische bondgenoten zich in Noordalbingië vestigen.<ref>''Annales Regni Francorum'' 804: ''pagos Transalbianos Abodritis dedit''. Deze gouw over de Elbe omvatte Dithmarschen, Stormarn en Holstein.</ref> Deze zouden de noordgrens tegen de Denen beschermen en tegelijk de Saksen hun terugtocht<ref>De ''Annales Regni Francorum'' (804) vermeldt dat Karel van Göttrik de uitlevering van de gevluchte Noordalbingiërs verlangde ''perfugis reddendis''. [[Widukind]] was reeds in 777 naar de Denen kunnen ontkomen.</ref> naar de Denen afsnijden.
De overwinning van de Deense koning Göttrik (ook: [[Gudfred]]) over de Abodriten in 808 dwong Karel tot een verandering van politiek.<ref>{{Aut|V. Helten}}, ''Zwischen Kooperation und Konfrontation: Dänemark und das Frankenreich im 9. Jahrhundert'', Keulen, 2011, pp. [http://books.google.be/books?id=I-HIK8V55CwC&pg=PA41 41]-[http://books.google.be/books?id=I-HIK8V55CwC&pg=PA44 44].</ref> [[Noordalbingië]] werd tot aan de [[Eider (rivier)|Eider]]<ref>De ''Annales Regni Francorum'' (811) spreekt slechts van een vredessluiting met de Denen aan de Eider. Van een grens wordt voor het eerst gesproken door [[Adam van Bremen]] in zijn ''Hamburger Kirchengeschichte'' uit de jaren 1070.</ref> in het rijk geïntegreerd en weer aan de Saksen toevertrouwd.<ref>{{Aut|A. Jenkis}}, Die Eingliederung „Nordalbingiens“ in das Frankenreich, in ''[[Zeitschrift der Gesellschaft für Schleswig-Holsteinische Geschichte|ZSHG]]'' 79 (1955), pp. 81-104.</ref> Hun gebied van vestiging grensde Karel in het oosten met de ''[[Limes Saxoniae]]'' tegen dat van de Abodriten af. Tegen die Denen richtte hij de vesting [[Esesfelth]] op. Vervolgens plunderde Göttrik in 810 [[Friesland]] en de Friese eilanden.<ref>''Annales regni Francorum'' 810.</ref> Nadat hij in 810 was vermoord, sloot zijn opvolger [[Hemming]] vrede met de keizer.
Regel 414:
== Externe links ==
{{Commonscatklein|Carolus Magnus}}
* [https://web.archive.org/web/20051228181042/http://www.layline.de/geschichte/Karl_0.html {{Aut|C. Ilaender}}, Karl der Grosse (742-814), layline.de (1997).] (gearchiveerd)
* [http://www.heiligenlexikon.de/BiographienK/Karl_der_Grosse.htm {{Aut|J. Schäfer}}, art. Karl I. der Große, in ''Ökumenischen Heiligenlexikon''.]
* [http://www.britannica.com/eb/article-9106128/Charlemagne {{Aut|R.E. Sullivan}}, art. Charlemagne, in ''Encyclopedia Britannica. Online edition'' (2007).]
| |||