Speltheoretisch bezien is het voornaamste kenmerk van dit spel dat het een niet-[[nulsomspel]] is: de gezamenlijke straf is, afgezien van de geldboete, nul ''of'' tien jaar. Vergelijkbare situaties komen in het dagelijks leven vaak voor. Is het in dergelijke situaties beter om samen te werken met de ander, of om voor de snelle winst te gaan? Als men voorziet dat een dergelijke situatie met dezelfde partijen vaker zal voorkomen, is het beter om samen te werken (en beiden te zwijgen in het voorbeeld). Is de ontmoeting eenmalig, dan kan dit anders liggen.
In het algemeen spreekt men in het ''prisoner's dilemmagevangenendilemma'' van 'samenwerken' en 'deserteren' (Engels: ''cooperation'' en ''defection''). In het klassieke dilemma is het samenwerken dus zwijgen (want als beide spelers dat doen, komen ze er gezamenlijk het beste vanaf) en deserteren is bekennen: men kiest dan voor het eigen hachje.
== Voorbeelden ==
Regel 92:
Wanneer een prisoner's dilemma-situatie herhaald wordt spreekt men van een repeated prisoner's dilemma. Hierbij dient men niet alleen rekening te houden met een enkel spel, maar ook met de strategie van spelers in vervolgsituaties. In het eerdergenoemde diner's dilemma kan een gast er weliswaar een keer mee wegkomen een dure maaltijd te bestellen en slechts € 21 te betalen, maar is de kans groot dat de groepsleden bij herhaling van het uitje ook dure maaltijden gaan bestellen.
Met name wanneer het aantal spelronden onbekend is, kan een coöperatieve strategie lucratiever zijn. Een voorbeeld is een prisoner's dilemmagevangenendilemma tussen twee fabrikanten. Beiden maken meer winst wanneer ze een hoge prijs vragen, maar dan lopen ze ieder het risico dat de ander de prijs verlaagt en alle klanten wegkaapt. Zodoende zullen beide fabrikanten de prijs verlagen. Nu is het mogelijk dat ze met het verloop van tijd de reactie van de concurrent incalculeren en toch hun prijzen iets verhogen. Het prisoner's dilemma is nu een repeated prisoner's dilemma geworden en met meer dan 2 fabrikanten zelfs een repeated multiplayer prisoner's dilemma. Iedere fabrikant kan besluiten zich niet coöperatief op te stellen, maar weet ook dat er morgen een nieuwe dag is en dat de concurrent kan terugslaan met een eigen prijsverlaging waardoor een [[prijzenoorlog]] wordt ontketend. Een dergelijke prijzenoorlog is in niemands belang en daardoor kunnen fabrikanten besluiten een coöperatieve strategie te volgen waardoor ze hogere prijzen kunnen rekenen en meer winst kunnen maken. Een dergelijke strategie is, omdat er geen daadwerkelijke (hooguit een stilzwijgende) afspraak bestaat, niet verboden onder het [[mededingingsrecht]].
== Het doorbreken van een prisoner's dilemmagevangenendilemma ==
Er bestaan factoren die een prisoner's dilemmagevangenendilemma kunnen doorbreken of verzwakken. Sociale druk is hier een van; bij het voornoemd diner's dilemma zal iemand ervan kunnen worden weerhouden een dure maaltijd te kiezen doordat men zich schuldig voelt jegens de anderen, vooral wanneer dit vrienden of bekenden zijn. Zijn de tafelgenoten echter volslagen onbekenden, dan zal de verleiding groter zijn een egoïstische strategie te kiezen en een dure maaltijd te bestellen. Communicatie en afspraken tussen partijen kunnen eveneens een prisoner's dilemmagevangenendilemma doorbreken. Dergelijke afspraken moeten echter wel afdwingbaar zijn. [[Kartel (economie)|Kartelafspraken]] zijn dat niet omdat ze illegaal zijn, ze zijn derhalve in veel gevallen niet effectief aangezien een karteldeelnemer ongestraft zijn medekartelgenoten kan verraden door onder de afgesproken prijs te verkopen.
