Graafschap Zutphen: verschil tussen versies

De heerlijkheid Borculo was tot en met [[1615]] onderdeel van het vorstbisdom Münster. Het [[Hof van Gelre en Zutphen|Hof van Gelre]] stelde in een erfopvolgingstwist graaf [[Joost van Limburg Stirum]] en Bronckhorst in het gelijk en daarmee werd dit gebied onderdeel van het graafschap Zutphen. Nadat op 10 januari [[1616]] Lichtenvoorde al door de [[Staatsen]] ingenomen was, trok kolonel ''Diederik van Dorth'' in februari met dertien [[compagnie (bataljon)|compagnie]]ën soldaten en negen compagnieën ruiters naar Borculo. Daar liet men de troepen onmiddellijk binnen de stad, en belegerden gezamenlijk het kasteel, dat op 25 januari 1616 bij verdrag werd overgegeven.<ref>Jan Wagenaar: [http://books.google.nl/books?id=Uyo9AAAAYAAJ&pg=PA94&dq=ligtenvoorde+1616&as_brr=1&cd=1#v=onepage&q=ligtenvoorde%201616&f=false Google books] ''Vaderlandsche historie: vervattende de geschiedenissen der nu Vereenigde Nederlanden, in zonderheid die van Holland, van de vroegste tyden af: uit de geloofwaardigste schryvers en egte gedenkstukken samengesteld'' Uitgever: Te Amsterdam: By Johannes Allart., 1790-1796.</ref> Deze overname werd overigens nooit erkend door de Münstersen. Bisschop [[Bernhard von Galen]] nam het gebied twee keer in. Van Galen en zijn opvolgers bleven de titel ''Herr zu Borkulo'' tot in de 19e eeuw voeren.<ref>''Vorstbisschop Von Galen en het Borculose wapen'': [httphttps://web.archive.org/web/20110514160634/http://www.heerlijkheidborculo.nl/geschiedenis/Heerlijkheidswapen/wapenpagina.htm heerlijkheidborculo.nl]</ref>

Na een machtsstrijd om de Zutphense erfenis tussen 1120 en 1138 viel het graafschap in handen van [[Otto I van Gelre|Otto I van Gelre en Zutphen]]. Vanaf dat jaar was tussen de graafschappen Gelre en Zutphen een [[politieke unie]] ontstaan, waarbij beide gebieden hun zelfstandigheid behielden. Dat was merkbaar in 1339, toen Gelre tot hertogdom werd verheven, maar Zutphen een graafschap bleef. In 1543 kwam er verandering in Zutphens zelfstandigheid, nadat [[Karel van Gelre|Karel V]] Gelre veroverde. Door het [[Traktaat van Venlo]] waarin de rechten en plichten van Karel V als nieuwe hertog en van zijn nieuwe onderdanen werden vastgelegd, kwam een einde aan de [[Gelderse Oorlogen]] en moest hertog [[Willem V van Kleef]] zijn aanspraken op Gelre en Zutphen opgeven. Gelre en Zutphen kwamen toe aan de [[Habsburgse Nederlanden]].<ref>Website [httphttps://web.archive.org/web/20111118194708/http://www.zutphen.nl/7919/De_geschiedenis_van_Zutphen_in_het_kort.html zutphen.nl] ''De geschiedenis van Zutphen in het kort''</ref> De hertogen van de [[Bourgondische Kreits]] waren vanaf toen de enige heersers en het graafschap was verbonden met het [[hertogdom Gelre]] in een [[personele unie]]. Samen met het hertogdom Gelre was het graafschap één van de [[Zeventien Provinciën]] geworden. De hertog werd binnen het ''Kwartier van Zutphen'' vervangen door een [[stadhouder]] of diens plaatsvervanger, maar de oude bestuursinstellingen bleven gehandhaafd. In 1544 werd het [[Hof van Gelre en Zutphen]] daarvoor ingesteld.<ref>Website [http://www.geldersarchief.nl/archieven/geschiedenis-van-gelderland geldersarchief.nl] ''Geschiedenis van Gelderland''</ref> De naam werd gehandhaafd, dat bleek in 1675 bij de symbolische overdracht van het hertogdom Gelre en het graafschap Zutphen aan [[stadhouder]] [[Willem III van Oranje|Willem III]].<ref>Website [https://www.rijksmuseum.nl/nl/collectie/RP-P-OB-79.433 rijksmuseum.nl] ''Hertogdom Gelre en graafschap Zutphen opgedragen aan stadhouder Willem III, 1675''</ref> In de praktijk werd het graafschap meestal ''Kwartier van Zutphen'' genoemd.<ref>´Website [http://www.wazamar.org/Nederlanden/VIIprovin1773/gld-1773.htm wazamar.org] ''De Provincië Gelderland in 1773''</ref><ref>Website [httphttps://web.archive.org/web/20050507081234/http://www.overkwartiervangelre.nl/OVG/historie_ovg.html overkwartiervangelre.nl] ''Overkwartier van Gelre''</ref>

Naast de hoofdstad Zutphen waren andere steden (hieronder vermeld met jaartal van verkrijging [[stadsrechten]]) was het graafschap onderverdeeld in de [[Staten van het kwartier Zutphen]]. Het gebied is bekend om zijn vele [[Kasteel|kastelen]] waarvan veel in de loop der tijd verwoest, gesloopt of tot [[ruïne]] vervallen (zie lijsten). Anholt wist lang onafhankelijk te blijven van het [[hertogdom Gelre]] met uitzondering van de jaren 1512-1537 toen de heerlijkheid tijdens de [[Gelderse Twisten]] onder direct Gelders gezag werd geplaatst. Dirk van Bronckhorst verzoende zich in 1537 met de hertog, waarmee een einde kwam aan het toezicht. Dirk was wel verplicht om de heerlijkheid te allen tijde open te stellen voor Gelderse troepen. Liemers werd in 1355 in pand gegeven aan de graaf van Kleef voor politieke steun.<ref name="E Kuys 1543">J A E Kuys: Drostambt en schoutambt: de Gelderse ambtsorganisatie in het kwartier van Zutphen (ca. 1200-1543) Uitgever: Hilversum : Verloren, 1994 ISBN 97-8906550262-9</ref> [[Heerlijkheid Borculo]] was altijd een Münsters leen maar werd in [[1616]] ingenomen door Zutphense troepen waardoor dit gebied als laatste toegevoegd werd.<ref>website: [httphttps://web.archive.org/web/20110724173152/http://heerlijkheidborculo.web-log.nl/geschiedenis_stad_en_heer/achterhoek/ heerlijkheidborculo.web-log.nl]</ref>