Water uit een klassieke waterput wordt meestal met een [[emmer]] via een [[katrol]] of [[windas]] omhoog gehaald. Als het grondwater echter dieper zit, wat meestal bij drogere omgevingen het geval is, is het grondwaterpeil te bereiken door zinken pijpen aan te leggen. Het water zal dan worden opgepompt met een [[waterpomp]]. Bij echt droge omgevingen kan het grondwaterpeil tot op honderden meters onder het [[aardoppervlak]] liggen.
In de prehistorie groef men in de buurt van de woning vaak een [[waterkuil]]. De bodem daarvan lag flink onder het peil van het grondwater, zodat er altijd water in de kuil stond. De opvolger van de waterkuil is de [[boomstamput]].
Gedurende de Middeleeuwen en nog lang daarna werden waterputten, naast [[oppervlaktewater]], algemeen gebruikt om in de waterbehoefte te voorzien. Water uit waterputten werd ook wel gebruikt als bluswater. Sinds de [[industriële revolutie]] is de klassieke waterput in de westerse wereld nauwelijks nog in gebruik. Op het platteland ziet men ze nog wel bij oude boerderijen. Veel steden en dorpen hebben nog één of meer oude waterputten, vaak met karakteristieke pomp, bewaard.
In [[derde wereld|derdewereldlanden]] is de waterput vaak een belangrijke schakel in de strijd om het bestaan.
