Accountant: verschil tussen versies

 

Behalve jaarrekeningen controleert een accountant ook andere (financiële) rapportages waarin verantwoording over iets wordt afgelegd, bijvoorbeeld een [[Wet milieubeheer|milieuverslag]] of een [[subsidie]]afrekening.

 

===Samenstellen===

Wanneer een accountant voor een cliënt een jaarrekening opmaakt voegt hij er een [[samenstellingsverklaring]] bij. Hij heeft de jaarrekening dan niet gecontroleerd en kan dus geen zekerheid geven dat de jaarrekening juist en volledig is. Zijn deskundigheid en beroepsvoorschriften zorgen er echter voor dat het samenstellen van de jaarrekening op kwalitatief hoog niveau plaatsvindt.

 

===Advies===

Behalve een verklaring kan een accountant ook een Rapport van Bevindingen schrijven. Hij zal dit doen wanneer hem gevraagd wordt specifieke onderzoekswerkzaamheden uit te voeren, bijvoorbeeld een onderzoek naar de juistheid en rechtmatigheid van onkostendeclaraties.

 

In Nederland is het accountantsberoep geregeld in de Wet op het accountantsberoep, die één regeling treft voor de twee soorten accountants die Nederland kent, [[Registeraccountant|RA's]] en [[Accountant-administratieconsulent|AA's]]. Op 11 december 2012 is deze wet door de Eerste Kamer aangenomen. Per 1 januari 2013 zijn NOvAA, de organisatie voor de AA's, en NIVRA, de organisatie voor de RA's, gefuseerd tot de [[Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants]] (NBA). Samenwerking tussen de twee organisaties was er overigens al jaren.

 

Sinds 1928 is het wettelijk voorgeschreven dat grote ondernemingen beschikken over een [[accountantsverklaring|verklaring]] van een accountant over de getrouwheid (juistheid en volledigheid) van hun jaarrekening. Sinds 1978 geldt dit ook voor middelgrote ondernemingen. Dit staat in artikel 393 van Boek 2 van het [[Burgerlijk Wetboek (Nederland)|Burgerlijk Wetboek]]. Ook voor het verkrijgen van subsidie stelt de overheid vaak het overleggen van een [[accountantsverklaring]] als voorwaarde.

 

Rond de jaren zestig waren er wel 15 accountantsverenigingen actief die ieder hun eigen deskundigheidseisen stelden. Bovendien was het accountantsberoep niet beschermd. Iedereen kon zich accountant noemen. Voorts voerden accountants allerlei verschillende activiteiten uit, buiten de wettelijke controletaak. Om de functie van accountant te normeren werd in 1962 de Wet op de registeraccountants (WRA) ingesteld. De [[registeraccountant]] kreeg het monopolie op het afgeven van verklaringen van getrouwheid. Om de kwaliteit van registeraccountants te bevorderen en te waarborgen werd het [[Nederlands Instituut van Registeraccountants|NIVRA]] (Koninklijk Nederlands Instituut van Registeraccountants) opgericht. Het NIVRA kwam voort uit het in 1895 opgerichte Nederlands Instituut van Accountants, NIVA.

 

 

 

Op 28 juni 2005 heeft de Tweede Kamer de Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta) aangenomen. De Wta is per 1 oktober 2006 in werking getreden. In de Wta is het toezicht op accountants nader geregeld, waarbij -naast de eisen die aan accountants worden gesteld- ook de organisatie aan bepaalde kwaliteitsnormen dienen te voldoen.

In april 2008 hebben NIVRA en NOvAA aangekondigd te onderzoeken op welke terreinen zij de samenwerking kunnen intensiveren. Dit heeft in november 2008 geresulteerd in het ondertekenen van een intentieverklaring om tot een volledige fusie te komen. Met ingang van 1 december 2010 is deze fusie effectief geworden en gaan het Koninklijk NIVRA en de NOvAA verder onder de naam [[Nederlandse Beroepsorganisatie van Accountants]] (NBA). Sinds 1 januari 2013 is dat de enig overgebleven accountantsorganisatie in Nederland.

 

In Nederland worden vier soorten accountants onderscheiden:

*openbaar accountant: werkt bij een accountantskantoor of als zelfstandig accountant;

Met de wettelijke term ''externe accountant'' wordt de openbaar accountant aangeduid die de wettelijk verplichte jaarrekeningcontroles mag uitvoeren. Dit is een wat verwarrende term omdat in het spraakgebruik alle openbare accountants wel worden aangeduid als extern om daarmee aan te geven dat ze niet in dienstbetrekking werken zoals interne accountants (en overheidsaccountants).

 

* [[Integriteit (persoon)|Integriteit]]

* [[Objectiviteit]]

* Professionaliteit

 

 

 

 

Er zijn verschillende accountantsopleidingen in Nederland. De belangrijkste zijn die tot Accountant-Administratieconsulent en tot Registeraccountant.

 

*[[Nyenrode Business Universiteit]]

*[[Universiteit van Amsterdam]]

*[[Universiteit van Curaçao]]

 

 

In België bestaat eveneens het beroep en de titel ''accountant''.

 

#Toegevoegd curator (art. 27 lid 4 Faillissementswet).

 

In het [[Verenigd Koninkrijk]] bestaan verschillende beroepsorganisaties voor ''accountants''. Om wettelijke controles te mogen uitvoeren moet een accountant ''Registered Auditor'' zijn waarvoor enkele aanvullende eisen gelden.

 

*Institute of Chartered Accountants in Scotland (ICAS)

 

In Frankrijk heet een accountant ''expert-comptable''. Wettelijke controles mogen alleen worden uitgevoerd door een ''commissaire aux comptes''. De controle op de "Bilan" is vooral fiscaal georiënteerd. Een Franse accountant mag niet tegelijkertijd als wettelijk controleur en als adviseur functioneren bij dezelfde klant.

 

Ook in [[Duitsland]] is de controlerende taak hoofdzakelijk in de fiscale wetgeving vastgelegd. De benaming voor een Duitse accountant is ''Wirtschaftsprüfer''.

 

[[Denemarken]] en [[Noorwegen]] kennen net als Nederland een onderscheid tussen openbare post-hbo- en post-wo-accountants. Zoals in Nederland kent men in deze landen post-initiële masteropleidingen die opleiden tot openbaar accountant. In tegenstelling tot Nederland bestaat deze post-initiële master echter niet uit een deeltijd-opleiding maar uit een studieonderbreking van de werkzaamheden: men keert terug naar de hogeschool of universiteit om daar de post-initiële master in voltijd te voltooien.

De titels van de openbare accountants in de respectievelijke landen:

[[IJsland]] kent een accountantsexamen waarmee men uiteindelijk kan worden ingeschreven. De beroepsorganisatie Félag löggiltra endurskoðenda heeft het toezicht op de examens en beheert het openbare accountantsregister. Een initiële master accountancy, boekhouding of auditing en relevante werkervaring is vereist om toegang te verkrijgen tot de examens.

 

In de [[Verenigde Staten|VS]] bestaan openbare accountants alleen als "certified public accountant" (CPA) en soms als "public accountant" (PA). Iedere [[Staten van de Verenigde Staten|deelstaat]], [[Washington D.C.|DC]] en territorium ([[Puerto Rico]], [[Amerikaanse Maagdeneilanden]], [[Guam]], [[Noordelijke Marianen]]) heeft haar eigen accountantsraad en wetgeving die het beroep van CPA en PA reguleren. Daarnaast bestaat er op federaal niveau de American Institute of Certified Public Accountants (AICPA), de overkoepelende beroepsorganisatie van CPAs en PAs. Een CPA mag alleen het openbaar beroep uitoefenen in de deelstaat of het territorium waar de licentie geldig is.

 

* certified management accountant (CMA), vergelijkbaar met de Nederlandse [[controller]]sopleidingen

 

In Zuid-Afrika bestaan openbare accountants als Chartered Accountant (South Africa), afgekort CA(SA), of Geoktrooieerde Rekenmeester (Suid-Afrika), afgekort GR(SA). Een CA(SA) / GR(SA) volgt normaal gesproken een vierjarige opleiding accountancy/boekhouden aan een universiteit (een 3-jarige bachelor en een 1-jarige honours). Daarna volgen 2 examens van de beroepsorganisatie (South African Institute of Chartered Accountants / Suid Afrikaanse Instituut vir Geoktrooieerde Rekenmeesters). Deze examens worden in het [[Engelse taal|Engels]] en [[Afrikaans]] afgenomen. Ook vormt beroepservaring een voorwaarde voor toegang tot het register van openbare accountants. Er bestaat ook een onderscheid tussen gekwalificeerde openbare accountants die wel en die geen attest functie voor jaarrekeningen hebben. De openbare accountants met een openbare attest functie zijn naast CA(SA)/GR(SA) ook Registered Accountant/Geregistereerde Rekenmeester. Sinds 2010 kent Zuid-Afrika, zoals in Nederland al gebruikelijk, een samenstelverklaring voor ondernemingen die niet van publiek belang zijn.

 

Na de [[Kredietcrisis]] kregen accountants kritiek omdat tijdens deze crisis bleek dat de controle van een deel van de jaarrekeningen niet afdoende was geweest, en sommige accountantskantoren de financiële risico's bij banken, verzekeraars en pensioenfondsen veel te laag hadden ingeschat. Accountants hadden de risico's van slechte hypotheekleningen en ingewikkelde bankproducten niet gesignaleerd.

 

Voor deze missers werden twee mogelijke oorzaken aangewezen. Ten eerste zouden verschillende accountants een te nauwe relatie hebben met hun klanten, waardoor hun onafhankelijkheid, ondanks de geldende gedragscodes (zie boven) in het geding was gekomen. Ten tweede zouden de grote [[Accountantskantoor|accountantskantoren]] in de branche te veel nadruk leggen op strategisch advies en consultancy, ten koste van de doorlichting van jaarrekeningen.

 

Inmiddels worden er pogingen ondernomen om deze gevaren te voorkomen. In 2011 overwoog de [[Europese commissie]] om de kantoren die naast hun accountingactiviteiten een adviespraktijk voeren verplicht op te splitsen. Daarnaast wordt overwogen om [[multinational]]s te verplichten om om de negen jaar van accountant te wisselen.

 

==Zie ook==