Ermland: verschil tussen versies

'''Ermland''' of '''Warmië''' (Pools en Latijn: ''Warmia''), is een historische landstreek in [[Polen]], voormalig [[Oost-Pruisen]], gelegen tussen het [[Wislahaf]] (Frische Haff) en het [[Mazurisch Merenplateau]].

Ermland ligt thans ten dele in het Poolse woiwodschap [[Ermland-Mazurië]]. Steden in de regio zijn [[Biskupiec (stad)|Biskupiec]] (Bischofsburg), [[Braniewo (plaats)|Braniewo]] (Braunsberg), [[Frombork (stad)|Frombork]] (Frauenburg), [[Lidzbark Warmiński]] (Heilsberg), [[Olsztyn]] (Allenstein) en [[Reszel]] (Rößel). Het gebied grenst in het noorden aan het Wislahaf (Frische Haff), en voorts aan de historische landschappen [[Natangen]] en [[Barten]], in het oosten aan [[Galindië]], in het zuiden aan het [[Kulmerland]], [[Sassen (regio)|Sassen]] en [[Galindië]] en in het westen aan [[Pogesanië]] en [[Pomesanië]].

Ermland was oorspronkelijk een van de stamgebieden van de oude [[Pruisen (volk)|Pruisen]] ofwel [[Pruzzen]]. Het werd in de dertiende eeuw veroverd door de [[Duitse Orde]] en vooral de nieuwgestichte steden werden toen bevolkt met kolonisten uit het noorden en noord-westen van Duitsland en [[Silezië]]. Een meerderheid van de bevolking bestond uit Pruzzen die in de loop der tijd met de Duitse bevolking samensmolten. Uit hun taal stamt de oorspronkelijke maar niet te duiden naam 'Wormeland' die rond 1300 plaats maakt voor Ermland.

In 1243 werd Ermland door Paus Innocentius IV ingesteld als een van de vier bisdommen binnen de staat van de [[Duitse Orde]] ([[Oost-Pruisen]]). Drie stonden direct onder beschermheerschappij van de Orde. De zetel van het diocees Ermland was aanvankelijk [[Braunsberg]] (Braniowo) en sinds 1284 [[Frauenburg]] (Frombork), bisschoppelijke residentie was sinds 1350 [[Heilsberg]] (Lidzbark). Ermland en ook de andere bisdommen in het geied van de [[Duitse Orde]] waren deel van het [[Prinsbisdom Riga|aartsbisdom Riga]]. Toen deze in de [[Vrede van Thorn (1466)|Tweede Vrede van Thorn]] (1466) de supprematie van de Poolse koning moest aanvaarden, werden [[West-Pruisen]] en Ermland losgemaakt uit het gezag van de [[Duitse Orde]] en onder het koninkrijk Polen gesteld. ZeIn gebiedendat koninkrijk behielden ze autonomie. De bisschopsbenoemingen werden overigens sterk door de belangen van de Poolse koningen bepaald, dat wil zeggen doorleden Polen uitvan de hoge Poolse adel alswerden bisschop voor te dragenvoorgedragen. Deze hadDezen sindsdienhadden een zetel in de Poolse senaat. Ermland bleef ondanks de Poolse koninklijke invloed formeel onder pauselijk gezag wat nogmaals werd bevestigd toen het aartsbisdom Riga ophield te bestaan in 1566. De Ermlander adel paste zich ten dele aan in de Poolse adelskaste (de [[Szlachta (adel)|szlachta]]). Bij de [[Poolse Delingen|Eerste Poolse Deling]] (1772) werd het bisdom weer Pruisisch - waardoor de bisschoppen hun wereldlijke macht verloren - en het gebied deel van de provincie [[Oost-Pruisen]] werd. Onder gezag van de Pruisische koningen werden vanaf 1795 door Rome in plaats van Poolse Pruisisch-getrouwe bisschoppen benoemd, te beginnen uit de met het koningshuis verbonden tak [[Hohenzollern-Hechingen]]. De adel voegde zich in het Pruisische [[Junkertum]], hoewel enkele geslachten emigreerden naar Polen.

De bevolking van het gebied was, steedsna Duitstalighet geblevenverdwijnen van de laatste sprekers van taal van de [[Pruzzen]] in de 16de eeuw, Duitstalig, behalve in het zuiden waar zijuit [[Mazovië]] komende boeren hun Poolse Poolsdialect sprakbehielden. Door hun traditionele katholicisme onderscheidden de Ermlanders zich van de overige lutherse Oost-Pruisen.

In Ermland woont in enkele dorpen rond [[Olsztyn]] ([[Allenstein]]) tot op heden nog een Duits-tweetalige minderheid (zie [[Duitse minderheid in Polen]]). De verdreven Ermlanders werden vooral in traditioneel katholieke streken gevestigd zoals [[Munsterland]] en in het bijzonder [[Emsland]].

Het bisdom Ermland werd in 1992 verheven tot aartsbisdom (zie [[aartsbisdom Ermland]]). In 1992 werd het bestuurlijkopenbare bestuur gereorganiseerd als Wojewodeschap (provincie) [[Warminsko-Mazurskie]] (Ermland-Masuren).

* [[Erich Mendelsohn]] (1887-1953), architect, vertrok als jood in 1934 naar Amerika toen zijn beroep hem onmogelijk waswerd gemaakt

* Paul Hoppe (1900-1988), apostolisch visitator voor de 'Heimatvertriebenen' in de Bondsrepubliek

Na de verdrijving wwerden uit Ermlander ouders in het westen van Duitsland geboren: