Van Leyden was een zoon van de schilder [[Huygh Jacobsz.]] en zijn vrouw Marie Hendriksdr. Volgens de kunstenaarsbiograaf [[Karel van Mander]] werd hij geboren in mei of juni 1494. Later werd dit jaartal in twijfel getrokken, sommigen vermoeden zelfs dat Van Leyden in 1489 werd geboren, maar 1494 wordt officieel aangehouden. Hij werd eerst als schilder opgeleid door zijn vader en daarna door de Leidse schilder [[Cornelis Engebrechtsz.]] Van Leyden was een vroegrijp talent. Op negenjarige leeftijd zou hij zijn eerste gravure gemaakt hebben en zijn eerste schilderij zou hij op twaalfjarige leeftijd verkocht hebben. Zijn vroegst gedateerde gravure is ''Mohammed en de vermoorde monnik'' uit [[1508]], een geslaagd werk waaruit blijkt dat hij een goede opleiding heeft gehad, hoewel niet bekend is waar hij heeft leren graveren.
Hij trouwde in [[1515]] met Elisabeth van Boschhuyzen, afkomstig uit een aanzienlijk geslacht in Leiden. Lucas heeft veel gereisd. Hij ontmoette in [[1521]] in [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]] zijn tijdgenoot [[Albrecht Dürer]], die hem bewonderde en werk met hem ruilde. Hij bezocht [[Jan Gossaert]] in [[Middelburg (Zeeland)|Middelburg]] en reisde met hem door [[graafschap Vlaanderen|Vlaanderen]]. Van Leyden overleed in [[1533]] na een langdurig ziekbed aan [[tuberculose]]. Hij werd begraven in de [[Pieterskerk (Leiden)|Pieterskerk]] in Leiden.
== Werk ==
[[Bestand:Last Judgement, by Lucas van Leyden.jpg|thumb|left|Het Laatste Oordeel (1526)]]
Hij is het bekendst geworden vanwege zijn grafisch werk. Zijn werk bevat zowel [[Gotische kunst|gotische]] als [[renaissance|renaissancistische]] elementen en wordt daarom wel gezien als een overgang tussen die twee perioden, zoals blijkt uit zijn gebruik van het [[lijnperspectief|perspectief]].
Naast gravures maakte hij ook schilderijen. Circa vijftien werken zijn met zekerheid aan hem toe te schrijven. Zijn schilderwerk is volgens zijn bewonderaar [[Conrad Busken Huet]] duidelijk minder dan zijn grafisch werk.
[[Rembrandt van Rijn|Rembrandt]] bezat zijn volledige prentwerk. Van Rembrandt is bekend dat hij in [[1642]] bedragen van 200 tot 250 gulden - toen een jaarloon voor een werkman - uitgaf voor een prent van Van Leyden. Van Leydens thema's omvatten net als die van Rembrandt het dagelijks leven, zoals bedelaars en charlatans. Rembrandt heeft zich hierdoor merkbaar laten inspireren. Werk van Van Leyden hangt onder meer in het [[Rijksmuseum Amsterdam|Rijksmuseum]] en het Leidse [[Museum De Lakenhal]]. In Leiden is onder andere ''[[Het laatste oordeel (Lucas van Leyden)|Het Laatste Oordeel]]'' te zien, een van zijn bekendste schilderijen.
