Yucatán (schiereiland): verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k Correctie link naar doorverwijspagina Celestún (link gewijzigd in Celestún (gemeente)) met DisamAssist. |
|||
Regel 19:
== Geschiedenis ==
[[Bestand:Calakmul - Structure I.jpg|thumb|Calakmul]]
Yucatán wordt van oudsher bewoond door de Maya's. Tijdens de Klassieke periode (0-900) was het zuiden van het schiereiland een van de dichtstbevolkte gebieden ter wereld. [[Calakmul (Mayastad)|Calakmul]] was een van de machtigste Mayasteden, gedurende enkele decennia zelfs onbetwist de machtigste, en een van de grootste steden ter wereld. Andere klassieke Mayasteden op het schiereiland zijn [[Becán]], [[Río Bec]] en [[Kohunlich]]. In de 8e eeuw stortte de klassieke Mayabeschaving
De eerste Europeanen deden Yucatán in [[1511]] aan. Volgens de legenden zouden, toen Spanjaarden op Yucatán landden en vroegen hoe het land heette, indianen geantwoord hebben: "''Yuc atan''", wat "Wij begrijpen u niet" betekent. De Maya's noemden Yucatán zelf ''Lu'umil kuuts yéetel kéeh'', land van kalkoenen en herten. De eerste pogingen het gebied te onderwerpen stuitten op taai verzet van de Maya's. Pas nadat Europese infectieziektes een groot deel van de Mayabevolking het leven had gekost, wisten de Spanjaarden onder [[Francisco de Montejo, el mozo]] voet aan de grond te krijgen. Door handig gebruik te maken van onderlinge rivaliteiten wist Montejo in [[1546]] het grootste deel van het schiereiland te onderwerpen.
De oude Mayastad T'ho werd hersticht als Mérida en werd de hoofdstad van een [[kapiteinsgeneraliteit]]. Hoewel de Kapiteinsgeneraliteit Yucatán op papier viel onder de vicekoning van [[Nieuw-Spanje]], gezeteld in [[Mexico-Stad]]
De onafhankelijkheidsstrijd tegen de Spanjaarden werd in Yucatán geleid door de ''[[sanjuanistas]]'', een groep intellectuelen geïnspireerd door de [[Verlichting (stroming)|Verlichting]] en genoemd naar de kerk waar zij bijeenkwamen. Bij de onafhankelijkheid in [[1821]] koos Yucatán aansluiting bij Mexico, en bij de proclamatie van de [[Mexicaanse grondwet van 1824]] werd het een van de staten van de Mexicaanse federatie. De geïsoleerde positie van Yucatán leidde er echter toe dat er in de [[19e eeuw]] tot twee keer toe een [[Republiek Yucatán]] werd uitgeroepen. Yucatán steunde [[Republiek Texas|Texas]] tijdens haar onafhankelijkheidsoorlog tegen Mexico, bleef neutraal tijdens de [[Mexicaans-Amerikaanse Oorlog]] en overwoog zelfs aansluiting bij de [[Verenigde Staten]] te verzoeken. Het uitbreken van een enorme opstand van Maya-indianen, moe van eeuwenlange uitbuiting, in [[1847]] noopte de Yucateekse regering echter Mexicaanse heerschappij weer te erkennen. De [[Kastenoorlog]] tegen de Maya's bleef echter tientallen jaren voortwoeden en ging van beide zijden gepaard met ongekende wreedheden. Pas in [[1901]] werd [[Chan Santa Cruz]], centrum van de Maya-opstandelingen, onderworpen.
Regel 29:
Campeche, dat altijd al weinig op had gehad met het Yucateekse onafhankelijkheidsstreven, werd in [[1857]] afgesplitst van Yucatán en tot staat verheven. In [[1902]] volgde Quintana Roo, dat echter tot [[1974]] moest wachten alvorens tot staat te worden erkend.
Tegen het einde van de [[19e eeuw]] werd Yucatán een van de rijkste delen van het land wegens de export van [[Sisal (vezel)|sisal]], waarvan de productie een ware [[hoogconjunctuur|boom]] doormaakte. Mérida stond in die periode bekend als het 'Parijs van Amerika' wegens haar enorme rijkdom (de stad huisvestte meer miljonairs dan elke andere stad in Latijns-Amerika) en de vele herenhuizen die de sisalbaronnen in Franse stijl
De [[Mexicaanse Revolutie]] (1910-1920) bracht sociale veranderingen op het schiereiland, waarbij vooral gouverneur [[Felipe Carrillo Puerto (revolutionair|Felipe Carrillo Puerto]] zich onderscheidde. In de jaren 50 werd het schiereiland voor het eerst door middel van een spoorweg en verharde wegen met de rest van Mexico verbonden. Intussen zakte door de ontwikkeling van synthetische vezels de wereldmarkt voor sisal ineen. Sinds in de jaren zeventig Cancun door middel van een computerstudie werd uitgekozen als meest geschikte plaats om een badplaats te ontwikkelen is Yucatán een toeristentrekker van wereldformaat geworden. In de [[Golf van Campeche]] voor de westkust van het schiereiland werd rond dezelfde tijd het [[Cantarell]]veld ontdekt, en werd het gebied een van 's werelds grootste producenten van aardolie.
| |||