Boorne: verschil tussen versies

[[Afbeelding:Boarn.png|thumb|300px|De loop van de BoorneBoarne]]

[[Image:090616 Aldeboarn (Oldeboorn) Fryslân NL.jpg|thumb|300px|De BoorneBoarne in [[Oldeboorn]] (2009)]]

Historisch stroomde de BoorneBoarne langs [[Rauwerd]] (Raerd) waar het uitmondde in de [[Middelzee]]. Naar dit riviertje is de gemeente [[Boornsterhem]] (Boarnsterhim) genoemd.

Aan de hand van de geologische kaarten van de [[TNO-NITG|Rijks Geologische Dienst]] en de [[Bosatlas]] van 1939 hieronder de geschiedenis van de BoornBoarn:

Ongeveer 10.500 jaar geleden kwam de zee tot het huidige [[Beetsterzwaag]]. De BoorneBoarn stroomde ten zuiden van Beetsterzwaag de zee in. Ongeveer 7.000 jaar geleden was er een inham tussen [[Terschelling]] en [[Vlieland]], met ten zuiden van de strandwal een kleiner wad met een strook veen langs de oevers. Die inham liep, richting Beetsterzwaag, bij hoogwater onder. Op het zuidelijkste punt van die inham mondde de BoorneBoarn uit.

Ongeveer 4.300 jaar geleden was die inham verbreed en uitgediept tot de [[Middelzee]], met klei langs het water en een veenstrook aan de landzijde, tussen [[Oldeboorn]] en Beetsterzwaag. Bij [[Akkrum]] liep die kleistrook in noordelijke richting. Daarom buigt de BoorneBoarn hier nu nog naar het Noorden af. Toen kwam de BoorneBoarn bij Irnsum, langs [[Rauwerd]], in de Middelzee uit.

Omstreeks 1200 was de Middelzee zover dichtgeslibd, dat er voor de BoorneBoarn een afwateringskanaal naar het [[Sneekermeer]] moest worden gegraven. De BoorneBoarn begint bij Bakkeveen als ''Oud- of Koningsdiep''. Iets ten oosten van OldeboornAldeboarn, waar het ''OuddiepAlddjip'' en het ''Nieuwe DiepNijdjip'' samenkomen, gaat het verder als BoorneBoarn. Bij Akkrum is het riviertje omgeleid vanwege het [[Leppa Akwadukt]] in de [[Rijksweg 32|A32]]. Het stuk tussen Akkrum en [[Oude Schouw]] wordt ''Kromme Knilles'' genoemd. Na Irnsum heet de oude loop van de BoorneBoarn ''[[Mûzel]]'' en loopt door tot voorbij Rauwerd.

Dit riviertje wordt ook wel de ''Boorn'', ''Born''. of hetHet Friestalige ''De Boarn'' genoemdis de officiële spelling. Een 'boarne' is Fries voor een bron.

==Plaatsen aan de BoorneBoarn==

* [[OldeboornAldeboarn]]

In de vroege Middeleeuwen vond aan de BoorneBoarn bij [[Irnsum]] een veldslag plaats tussen de [[Friezen]] en de [[Frankische Rijk|Franken]], de [[Slag aan de Boorne]].

''Manke Meine'' en ''Kromme Knillis'' zouden rond [[1400]] een vaart gegraven hebben (nu de BoorneBoarn). Bij Akkrum kregen ze een meningsverschil en splitsten zich op en groeven de Kromme Knillis en Meinevaart. De reuzen zijn het beeld van het dorp.<ref>[http://www.vanderkrogt.net/standbeelden/object.php?record=FR11bp Standbeelden Manke Meine en Kromme Knillis]</ref><ref>[http://www.lc.nl/friesland/regio/reuzen-nu-ook-bij-entree-akkrum-11249401.html Reuzen nu ook bij entree Akkrum]</ref>