Decembristenopstand: verschil tussen versies

De '''Decembristenopstand''' ([[Russisch]]: Восста́ние декабри́стов; ook Dekabristenopstand genoemd, naar het Russische woord Декабрь (dekabr) voor [[december]]) was de eerste poging om de [[Tsaar|tsaristische]] autocratie in het [[Keizerrijk Rusland|Russische Rijk]] ten val te brengen. De opstand vond plaats op [[26 december]] [[1825]] ([[gregoriaanse kalender]], wat overeen kwam met 14 december 1825 in de destijds in Rusland gebruikte [[juliaanse kalender]]).

 

Twee groepen bleven echter in het geheim bestaan: een zuidelijke groep met als hoofdkwartier de stad [[Tultsjin]] in de [[Oekraïne]], met Pestel als een van de belangrijkste leiders; en een noordelijke groep in Sint-Petersburg, waarvan [[Nikita Moeraviev]] en de prinsen [[Sergej Troebetskoj]] en [[Eugen Obolenski]] de leiders waren.<ref>Neville (2003), pp 120-121</ref> De gematigdere noordelijke groep streefde naar een [[constitutionele monarchie]] met beperkt [[stemrecht]], afschaffing van [[lijfeigene]]n en invoering van een [[grondwet]], die alle inwoners van het rijk gelijke rechten gaf. De zuidelijke groep was radicaler en streefde naar afschaffing van de [[monarchie]], het uitroepen van een [[republiek]] en herverdeling van grondbezit, waarbij de helft van het land aan de boeren toekwam en de andere helft de staat toe zou behoren.

 

[[Bestand:Nicholas1.jpg|{{largethumb}}|Nikolai Pavlovitsj, de latere tsaar [[Nicolaas I van Rusland|Nicolaas I]].]]

 

Directe aanleiding van de muiterij in Sint-Petersburg was het overlijden van tsaar Alexander I in de zuidelijke havenstad [[Taganrog]], op 1 december 1825. Zijn beoogde opvolger was [[Constantijn Pavlovitsj van Rusland|Konstantin Pavlovitsj]], de oudste broer van de tsaar en onderkoning van [[Congres-Polen|Polen]]. Konstantin had echter in 1823 in het geheim afstand van de troon gedaan, waarvan behalve de tsaar en Konstantin zelf niemand op de hoogte was. Alexander I had zijn jongere broer [[Nicolaas I van Rusland|Nikolai Pavlovitsj]] in zijn testament aangewezen als opvolger.

 

 

== Opstand in Sint-Petersburg ==

De noordelijke groep decembristen maakte ook van de verwarring gebruik en spoorde militaire leiders aan geen trouw aan Nikolai te zweren. De leiders van de decembristen riepen daarop prins Sergei Troebetskoj uit tot interim-[[Dictator (modern)|dictator]].

 

 

== Vervolging van de decembristen ==

Nicolai Pavlovitsj, nu de nieuwe tsaar, bemoeide zich persoonlijk met de vervolging van de opstandelingen. Hij ondervroeg de betrokkenen en bemoeide zich met de strafmaat en waar en onder welke omstandigheden de schuldigen werden opgesloten. De vervolging van de decembristen was bijzonder grondig. Zelfs verre sympathisanten werden opgespoord en ondervraagd en honderden mensen belandden in gevangenissen, werden verbannen en/of tot [[dwangarbeid]] veroordeeld. Op veel leden van de aristocratische elite, zoals [[Aleksandr Poesjkin]], [[Aleksandr Gribojedov]] en [[Aleksej Jermolov]], viel de verdenking dat ze ten minste op de hoogte van de activiteiten van de decembristen waren geweest. Rond de 120 personen werden naar Siberië, het [[Russische Verre Oosten]], de [[Kaukasus (gebied)|Kaukasus]] of [[Kazachstan]] verbannen.