Allersmaborg: verschil tussen versies

Het huis heeftbestaat uit drie [[vleugel (bouwkunde)|vleugels]]. De zuidvleugel is het oudste onderkelderde gedeelte van de borg en heeft een kelder. De noordvleugel stamt uit de 16e eeuw, terwijl de oostvleugel uit begin 18e eeuw stamt, waarop iets na 1817 een tweede verdieping is geplaatst. Intern bestaat de borg uit een achterhuis en een voorhuis. Het in oorsprong mogelijk 14e eeuwse achterhuis wordt gedekt door een 17e eeuwse kap, bestaande uit eiken bok[[Spant (bouwkunde)|spanten]] met gebogen voet. Bij het begin 18e eeuwse voorhuis werden ook stenen gebruikt van ouder muurwerk. Dit is te zien aan de grotere en oudere bakstenen in het muurwerk langs de gracht, die tot een hoogte van 4,8 meter zichtbaar zijn. Het voorhuis is verdeeld in de notariskamer, de rode, blauwe en gele kamer, de opkamer en de keuken. In het achterhuis bevinden zich het koetshuis (met de vroegere stallen) en twee slaapzalen. Deze indeling is tot stand gekomen bij de laatste verbouwing van 2005. Bij deze verbouwing werden de kamers in 19e eeuwse stijl ingericht, met gebruikmaking van meubelen uit de collectie van het [[Groninger Museum]], waaronder meubelen die vroeger toebehoorden aan de familie De Marees Van Swinderen, die de borg bewoonde in de 19e eeuw.<ref>{{Citeer web|url=https://www.rug.nl/alumni/stay-involved/broerstraat-5/pdf/broerstraat5_2007_2.pdf|titel=Lamsbout en Reitdieppaling|auteur=Jonna Brenninkmeijer|datum=juli 2007|werk=Broerstraat 5|uitgever=Rijksuniversiteit Groningen|paginas=p. 23}}</ref>

Het Groningse kalksteenbedrijf Switters en Terpstra kocht vervolgens de borg voor 7175 gulden met de bedoeling het geheel af te breken.<ref>{{Citeer web|url=http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?identifier=ddd%3A010886502%3Ampeg21%3Aa0034|titel=Afloop van verkoopingen|werk=Nieuwsblad van het Noorden|datum=19-12-1899|paginas=p. 3}}</ref> Vervolgens liet zij de eiken, iepen, essen en notenbomen rond de borg kappen, brak het zomerhuisje op de dijk af en sloopte alvast de [[Schouw (haard)|schouwen]] uit de borg. Rijksarchivaris [[Johan Adriaan Feith]] sprak in de Groninger volksalmanak van 1901 schande van de voorgenomen sloop van de Allersmaborg. Hij beschouwde de sloop van een van de weinige overgebleven landhuizen en het slechten van een van de zeldzame landgoederen van Groningen met haar singels, lanen, grachten en tuinen als verwerpelijk. Hij schreef het stuk nog in 1899 en sprak de verwachting uit dat nog vóór de twintigste eeuw het gebouw gesloopt zou zijn. In 1901 en later in 1960 ondernamen nazaten van de familie Oomen een tevergeefse poging om de borg te kopen. Zij stellen dat Anna Oomen, geboren in 1884<ref>{{Citeer web|url=http://www.allegroningers.nl/personen/weergave/register/layout/blader/id/aa8149af-7df1-c732-74ff-c93bc7e0da2c/q/persoon_achternaam_t_0/oomen/q/persoon_rol_s_0/0/q/persoon_rol_s_1/0?sort=datum_i&direction=asc&persoon=Sm9oYW5uYSBFdmVyaGFyZGEgT29tZW4gMjUtMDktMTg4NCBBa3RlbnVtbWVyIDExNzM%3D&image=0ae8e7fe-d6d2-20c8-9c70-104ba441a467&tmpl=blader|titel=Johanna Everharda Oomen 25-09-1884|datum=25-09-1884|werk=Alle Groningers}}</ref>, een kind is van Johanna Everharda Oomen en Reneke Meinard Adriaan de Marees van Swinderen.<ref name=":0" /> Uiteindelijk was het echter Jan Willem Bolt, de opvolger van Reneke als notaris in Ezinge, die de sloop wist te voorkomen door het huis over te kopen van het sloopbedrijf om er vervolgens zelf te gaan wonen. In 1913 kocht zijn opvolger, notaris Hendrik van Veen de borg. Deze verkeerde toen in slechte staat. Een jaar eerder schreef historicus [[Johan Huizinga]] in de Groninger volksalmanak nog als een van de borgen die "op kommerlijke wijs" bestonden.<ref>Huizinga, J. (1911), "Naar aanleiding van Coenders' kaart van Groningen en Ommelanden", ''Groningsche volksalmanak (1912)'', p. 212, noot 1</ref> In 1923 kocht de rentenierende Garnwerder landbouwer Olfert de Boer de borg en knapte huis en tuin weer op. In zijn tijd werd er jaarlijks tussen 1926 en 1937 in de zomer onder leiding van een dominee het Boschfeest gehouden, met christelijke muziekkorpsen en zangkoren. In 1939 onderhandelde hij met de vereniging [[Groninger Gemeenschap]] van [[Hans Linthorst Homan|Linthorst Homan]] om de borg over te nemen<ref>{{Citeer web|url=http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?identifier=ddd%3A010676698%3Ampeg21%3Aa0250|titel=Andere plaatsen|datum=30 juni 1939|werk=Nieuwsblad van het Noorden|paginas=p. 17}}</ref>, maar mogelijk zorgde de Tweede Wereldoorlog ervoor dat het plan niet doorging. Na zijn overlijden in 1943 werd het huis gebruikt als dependance van het Rijksarchief in Groningen (huidige Groninger Archieven). Ook deed het dienst als [[Onderduiken (Tweede Wereldoorlog)|onderduikadres]]. Het landgoed werd ondertussen gebruikt door dagjesmensen uit Groningen.

In 1946 kocht de gemeente Ezinge de borg voor een bedrag van 12.000 gulden. Zij liet het arbeidersgezin Siegers, die verderop werkte bij een boer, de borg bewonen. InNadat destudenten jarenin 19501947 er al het stuk [[Granida]] opnamen<ref>{{Citeer web|url=http://www.delpher.nl/nl/kranten/view?identifier=ddd%3A010885556%3Ampeg21%3Aa0009|titel=Van Perzië naar 't Hogeland: Granida op Allersmaheerd|datum=10 oktober 1947|werk=Nieuwsblad van het Noorden|paginas=p. 1}}</ref>, kwam de borg in de jaren 1950 in trek bij verschillende kunstenaars, waaronder de teken- en schildersvereniging De Linetreckers, die onder leiding stond van schilder [[Johan Dijkstra (kunstenaar)|Johan Dijkstra]] van [[De Ploeg (Groningen)|De Ploeg]]. Vanaf 1962 namen kunstenaar [[Martin Tissing]] en zijn vrouw, weefkunstenares [[Annie Vriezen]], het klerkenhuis in gebruik voor tentoonstellingen. In 1964 kwam de borg leeg te staan en gingen ze hier wonen. Het kunstenaarsechtpaar maakte er een [[kunstenaarskolonie]] van, een ontmoetings- en expositiecentrum van voor onder andere bevriende kunstenaars als [[Edu Waskowsky]], [[Gjalt Blaauw|Gjalt Blaauw,]] [[Henri de Wolf (kunstschilder)|Henri de Wolf]], [[Karl Pelgrom]] en fotograaf [[Sanne Sannes]].<ref name=":1">{{Citeer web|url=http://www.dekrantvantoen.nl/vw/article.do?v2=true&id=NVHN-19990730-AE0023006|titel=Echo's van een bijna vergeten tijdperk|auteur=Linda Schregardus|datum=30 juli 1999|werk=Nieuwsblad van het Noorden|paginas=p. 23}}</ref><ref>{{Citeer web|url=https://www.groningerarchieven.nl/historie/stadsverhalen/kunst-en-cultuur/martin-tissing|titel=Martin Tissing: Bij de 70-ste verjaardag van een Groninger kunstenaar|auteur=Beno Hofman|werk=Groninger Archieven}}</ref> Ook liepen schrijver [[Belcampo]] en dichteres [[Fritzi Harmsen van Beek]] er rond en kwam kunsthistoricus [[Henk van Os]] er wel eens toen hij nog woonde op de [[Piloersemaborg]]. In de zomer werden er kunsttentoonstellingen gehouden. Sannes schoot onder andere samen met [[Remco Campert]] (als regisseur) en [[Gerrit Jan Wolffensperger]] (als hoofdrolspeler) opnamen voor zijn film ''Sanne Lucia of Santa Lucia'' (''Dirty girl'') op en rond de borg, die de VPRO in eerste instantie weigerde uit te zenden vanwege het 'verregaande erotische en sadistische karakter', zoals de filmkeuring het noemde.<ref>{{Citeer web|url=https://www.groningerarchieven.nl/historie/stadsverhalen/kunst-en-cultuur/sanne-sannes|titel=Sanne Sannes had op filmfestival niet misstaan|auteur=Beno Hofman|werk=Groninger Archieven}}</ref> In de eerste jaren werd er jaarlijks als vervolg op het vroegere Boschfeest een zomerfeest gehouden door muziekkorpsen en zangkoren uit de omtrek.

In 2005 werd de borgenstichting zelf opgeheven en werd ter vervanging een nieuwe Stichting Allersmaborg opgericht. De Rijksuniversiteit besloot dat jaar om het gebouw voor 30 jaar in erfpacht over te nemen en het gebouw op te knappen, waarbij geprobeerd werd om via fondsenwerving bij [[Alumnus|alumni]] een deel van de verbouwing te bekostigen. Uiteindelijk werd eind 2005 bijna een half miljoen opgebracht door donaties van oud-studenten. De renovatie vond plaats tussen 2005 en 2006. Hierbij werd het klerkenhuis verbouwd om het geschikt te maken voor de functie van [[logies en ontbijt]]. In 2006 werd de borg deels ingericht als het alumnihuis van de universiteit en deels als plek voor vergaderingen, masterclasses en werkconferenties, waarbij twee vertrekken als slaapzaal werden ingericht. De borg werd ook beschikbaar gesteld voor feesten en partijen en trouwplechtigheden. Een deel van de borg behield de woonfunctie. Tussen 2007 en 2010 bewoonden Sibrand Poppema, vice-voorzitter van de raad van bestuur van het [[Universitair Medisch Centrum Groningen]] en decaan van de Faculteit der Medische Wetenschappen, en zijn vrouw Joke de borg als borgheer en borgvrouw. In 2008 werden de tuinen en singels opgeknapt met behulp van een subsidie van de provincie Groningen en het Europese [[CLLD/LEADER|LEADER-fonds]]. In 2011 werd de exploitatie van de borg in handen gegeven van Hampshire Hotels Groningen. In hetzelfde jaar gingen André en Janneke Koch de borg bewonen als borgheer en borgvrouw. Zij verzorgen op afspraak rondleidingen op de borg.