België: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
|||
Regel 8:
| motto = [[Eendracht maakt macht]]<br />{{fr}} ''L'union fait la force''<br />{{de}} ''Einigkeit macht stark''
| locatiekaart = EU-Belgium.svg
| talen = [[Nederlands]], [[Frans]], [[Duits]]<ref>{{nl}}[http://www.senate.be/doc/const_nl.html Belgische Grondwet], art. 4.</ref>
| hoofdstad = [[Brussel (stad)|Brussel]]
| religie = [[Rooms-katholieke Kerk|Rooms-katholiek]] (57%)<br />6 andere erkende religies (6%)<br />Niet-godsdienstig (37%)<ref>[http://www.kuleuven.be/icrid/religies/religies_overzicht.htm#erkend {{Aut|S. Van den Branden}}, Wereldreligies (in België), kuleuven.be (2007).]</ref><ref>[http://theo.kuleuven.be/icrid/icrid_religies/#andere Faculteit Godgeleerdheid - Wereldreligies (in België)<!-- Referentietitels -->]</ref>
| regeringsvorm = [[Constitutionele monarchie]] met een [[Parlementair systeem|parlementair stelsel]]
| staatsvorm = [[Federalisme|Federatie]]
| staatshoofd = [[Filip van België|Koning Filip]]
Regel 142 ⟶ 144:
België is traditioneel een [[Rooms-katholieke Kerk|katholiek]] land. De vele vaak opvallende [[kerkgebouw|kerken]] en [[kathedraal|kathedralen]] getuigen daarvan. Het [[christendom]] verbreidde zich reeds vroeg in het gebied van het huidige België. In de 4e eeuw was de [[Servaas van Maastricht|H. Servatius]] werkzaam te [[Tongeren (stad)|Tongeren]]. Bloeiende kloosters zoals de [[Sint-Pietersabdij (Gent)|Sint-Pietersabdij]] en de [[Sint-Baafsabdij]] in Gent, de abdijen van [[Abdij van Lobbes|Lobbes]], St-Hubert, [[Abdij van Stavelot|Stavelot]] en vele andere rezen op en droegen bij tot de economische en culturele ontwikkeling van het land. De hervormingsbeweging in de 16e eeuw die aanvankelijk een groot succes kende in de [[Zuidelijke Nederlanden]] en gepaard ging met politiek verzet tegen de absolutistische tendens van het [[Habsburg|Habsburgse huis]], werd vooral door [[Filips II van Spanje|Filips II]] gestuit. Onder de aartshertogen [[Albrecht van Oostenrijk|Albrecht]] en [[Isabella van Spanje|Isabella]] verdween de invloed van het protestantisme vrijwel volledig en werd het katholicisme vernieuwd door de besluiten van het [[Concilie van Trente]] (1545-1563), de [[Contrareformatie|Katholieke Hervorming]] en het werk van de [[jezuïeten]]. Tijdens de [[Franse Revolutie]] was het religieus verzet zeer sterk. De [[Belgische Grondwet|grondwet van 1830]] waarborgt de [[Godsdienstvrijheid|vrijheid van godsdienst]]. Ernstige spanningen tussen Kerk en Staat deden zich voor tijdens de [[schoolstrijd (België)|schoolstrijd]] van 1878-1884 en die van 1954-1958.
Het - wekelijkse - kerkbezoek in België is sinds de jaren 1960 drastisch gedaald en bedroeg anno 2008 minder dan 7%,<ref>''Tragiek van een kardinaal'', [[Peter Vande Vyvere]], [[Tertio]], [[28 mei]] [[2008]]</ref> daar waar in 1950 circa 50 % van de bevolking de [[Vijf geboden van de Heilige Kerk|zondagsplicht]] vervulde. In [[Vlaanderen]] ligt het kerkbezoek hoger dan in de overige landsgedeelten: volgens cijfers van de Katholieke Kerk zelf bedroeg het kerkbezoek 12,7% in 1998 tegen 11,2% voor België<ref>[http://www.nieuwsblad.be/article/detail.aspx?articleid=201LQNJ5 Vlaamse Kerk gaat na negen jaar weer koppen tellen], Nieuwsblad.be</ref> en
Volgende getallen zijn voor Vlaanderen, de kerkpraktijk in Wallonië en Brussel is lager dan in Vlaanderen, dus de getallen voor geheel België zijn dan ook lager. In 1976 ging 36 procent van de Vlamingen tussen 5 en 69 jaar nog wekelijks naar de zondagsmis. In 1998 was dat 13 procent. In 2009 daalde dat aandeel tot 5,4 procent, wat neerkomt op zo’n 247.000 mensen tussen de 5 en 69 jaar<ref>[http://www.rkk.nl/actualiteit/2010/detail_objectID720216_FJaar2010.html Vlaamse kerken leeg in 2016]</ref><ref>[http://www.standaard.be/artikel/detail.aspx?artikelid=3932PEIJ Kerken lopen zeer geleidelijk helemaal leeg ]</ref>
''Als we de gegevens van de voorbije decennia op een rijtje zetten, zien we een zeer gelijkmatige afname van de zondagsmis'', zegt onderzoeker Hooghe. ''Je kunt bijna perfect voorspellen dat er jaarlijks ongeveer 0,8 procent minder kerkgangers zullen zijn.''
Begrafenissen (61%) {{Bron?||2010|11|27}} en doopplechtigheden (57%) {{Bron?||2010|11|27}} gebeuren dikwijls in de kerk. Het aantal kerkelijke huwelijken neemt af en bedroeg in 2006 27% {{Bron?||2010|11|27}}.
De rest van de Belgen is of niet meer praktiserend of [[agnosticisme|agnost]], [[atheïsme|atheïst]], [[Unie Vrijzinnige Verenigingen|vrijzinnig]] (ca. 28%), [[islam|moslim]] (ca. 4%)),<ref>{{cite news|url=http://www.euro-islam.info/country-profiles/belgium/|title=Islam in Belgium|date=2014}}</ref> [[protestantisme|protestants]] (ca. 1,8%))).<ref>{{cite news|url=http://www.landenweb.net/belgie/godsdienst/|title=BELGIE Godsdienst|date=Februari 2014}}</ref> of [[Jodendom|joods]] (ca. 2,6%).<ref>{{cite news|url=http://www.worldjewishcongress.org/en/communities/show/id/94|title=World Jewish Congress, Belgium|date=2013}}</ref>
België onderhoudt diplomatieke contacten met het [[Heilige Stoel|Vaticaan]]. Het is bestuurlijk ingedeeld in acht [[bisdom]]men en een [[militair ordinariaat]] en vormt één [[Belgische rooms-katholieke kerkprovincie|kerkprovincie]] waarvan de [[Aartsbisdom Mechelen-Brussel|aartsbisschop van Mechelen-Brussel]], [[André Léonard]] de [[metropoliet]] is. De [[Jozef van Nazareth|Heilige Jozef]] is de [[beschermheilige]] van België.
Het [[Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs|VSKO]] is de koepel-organisatie van de [[inrichtende macht]] dat door de [[Belgische Bisschoppenconferentie|Belgische bisschoppen]] belast is met de coördinatie en de vertegenwoordiging van het [[Katholieke school|katholiek onderwijs]] in Vlaanderen. Sinds de Schoolpact-wet van [[29 mei]] [[1959]] worden de katholieke scholen ook grotendeels door de staat gesubsidieerd.
Beroemd zijn Belgische [[missionaris]]sen, zoals [[Peter van Gent]] in Mexico, [[Pater Damiaan]] bij de melaatsen in Molokai, [[Joos De Rijcke]] in Ecuador, [[Ferdinand Verbiest]] in China en nu nog [[Jeanne Devos (zuster)|Jeanne De Vos]] in India. Priester [[Adolf Daens]] en kardinaal [[Jozef Cardijn]] waren katholieke geestelijken die zich voor de arbeiders-emancipatie hebben ingezet.
=== Samenstelling ===
De productiviteit van de Belgische werknemers<ref>[http://www.diplomatie.be/nl/belgium/belgiumdetail.asp?textID=49043 België - Belgische economie<!-- Automatisch gegenereerde titel: verbeter de omschrijving als dat mogelijk is -->]</ref> is een van de hoogste ter wereld. De Belgen staan er ook om bekend dat ze aanzienlijke bedragen investeren in een eigen - liefst zelfgebouwde - woning, maar aangezien de bouwgronden alsmaar schaarser worden (de bevolkingsdichtheid bedraagt {{statsland-dichtheid}}), beleeft de renovatiesector gouden tijden.
Van de totale bevolking bevond zich op 01.01.2010:
* 21,66 % in de leeftijdscategorie 0-18 jaar
* 21,45 % in de leeftijdscategorie 19-35 jaar
* 23,42 % in de leeftijdscategorie 36-50 jaar
* 17,55 % in de leeftijdscategorie 51-65 jaar
* 11,88 % in de leeftijdscategorie 66-80 jaar
* 4,27 % in de leeftijdscategorie 81-100 jaar
* 0,01 % in de leeftijdscategorie +100 jaar
De gezinsgrootte in België is de laatste tijd weer licht gestegen. De vruchtbaarheidsgraad ligt op 1,79 kinderen per vrouw waardoor België minder geconfronteerd wordt met een verouderende bevolking dan andere landen in Europa.<ref>[http://statbel.fgov.be/figures/d21_nl.asp#2 Structuur van de bevolking<!-- Automatisch gegenereerde titel: verbeter de omschrijving als dat mogelijk is -->]</ref>: 15 procent is ouder dan 65 jaar. De levensverwachting ligt op 75 jaar voor de mannen en 81 jaar voor de vrouwen.
De kwaliteit van de Belgische gezondheidszorg behoort tot de beste ter wereld.<ref>{{en}}[[:en:WHO's ranking of health care systems|WHO's ranking of health care systems]]</ref>
Wat de levensstandaard betreft zijn er ongelijkheden tussen de inwoners van de verschillende gewesten; het [[Vlaams Gewest]] is financieel gezien rijker dan [[Wallonië]].<ref>[http://lvb.net/item/590 Het verschil tussen Vlamingen en Walen in cijfers]</ref>
De Belgische bevolking bestaat voor bijna een miljoen uit immigranten.<ref>[http://ecodata.mineco.fgov.be/mdn/Vreemde_bevolking.jsp De vreemde bevolking<!-- Automatisch gegenereerde titel: verbeter de omschrijving als dat mogelijk is -->]</ref> Een eerste grote golf inwijkelingen waren Italianen die in Wallonië en Limburg in de mijnen kwamen werken. De politicus [[Elio Di Rupo]] stamt daarvan af. Na de [[Mijnramp van Marcinelle]] in [[1956]] leverde Italië geen gastarbeiders meer en volgde een nieuwe golf Marokkanen en Turken die vanaf de jaren 1960 de tekorten op de arbeidsmarkt kwamen invullen. Bovendien woont er ook een gemeenschap uit de vroegere kolonie [[Belgisch-Kongo]] vooral in de [[Matonge]]wijk te Brussel.
=== Groei ===
{| class="toccolours" style="float:right; margin-left: 1em; margin-bottom: 1em; font-size: 85%;"
|<timeline>
Colors=
id:a value:gray(0.9)
id:b value:gray(0.7)
id:c value:rgb(1,1,1)
id:d value:rgb(0.7,0.8,0.9)
ImageSize = width:661 height:373
PlotArea = left:50 bottom:30 top:30 right:30
DateFormat = x.y
Period = from:0 till:12000
TimeAxis = orientation:vertical
alignBars = justify
ScaleMajor = gridcolor:b increment:1500 start:0
ScaleMinor = gridcolor:a increment:300 start:0
BackgroundColors = canvas:c
BarData=
bar:1846 text:1846
bar:1856 text:1856
bar:1866 text:1866
bar:1876 text:1876
bar:1880 text:1880
bar:1890 text:1890
bar:1900 text:1900
bar:1910 text:1910
bar:1920 text:1920
bar:1930 text:1930
bar:1947 text:1947
bar:1961 text:1961
bar:1970 text:1970
bar:1980 text:1980
bar:1990 text:1990
bar:2000 text:2000
bar:2010 text:2010
bar:2016 text:2016
PlotData=
color:d width:20 align:left
bar:1846 from:0 till: 4337
bar:1856 from:0 till: 4529
bar:1866 from:0 till: 4828
bar:1876 from:0 till: 5336
bar:1880 from:0 till: 5520
bar:1890 from:0 till: 6069
bar:1900 from:0 till: 6694
bar:1910 from:0 till: 7424
bar:1920 from:0 till: 7406
bar:1930 from:0 till: 8092
bar:1947 from:0 till: 8512
bar:1961 from:0 till: 9190
bar:1970 from:0 till: 9651
bar:1980 from:0 till: 9855
bar:1990 from:0 till: 9948
bar:2000 from:0 till: 10239
bar:2010 from:0 till: 10840
bar:2016 from:0 till: 11268
PlotData=
bar:1846 at: 4337 fontsize:S text: 4337 shift:(-10,5)
bar:1856 at: 4529 fontsize:S text: 4529 shift:(-10,5)
bar:1866 at: 4828 fontsize:S text: 4828 shift:(-10,5)
bar:1876 at: 5336 fontsize:S text: 5336 shift:(-10,5)
bar:1880 at: 5520 fontsize:S text: 5520 shift:(-10,5)
bar:1890 at: 6069 fontsize:S text: 6069 shift:(-10,5)
bar:1900 at: 6694 fontsize:S text: 6694 shift:(-10,5)
bar:1910 at: 7424 fontsize:S text: 7424 shift:(-10,5)
bar:1920 at: 7406 fontsize:S text: 7406 shift:(-10,5)
bar:1930 at: 8092 fontsize:S text: 8092 shift:(-10,5)
bar:1947 at: 8512 fontsize:S text: 8512 shift:(-10,5)
bar:1961 at: 9190 fontsize:S text: 9190 shift:(-10,5)
bar:1970 at: 9651 fontsize:S text: 9651 shift:(-10,5)
bar:1980 at: 9855 fontsize:S text: 9855 shift:(-10,5)
bar:1990 at: 9948 fontsize:S text: 9948 shift:(-10,5)
bar:2000 at: 10239 fontsize:S text: 10239 shift:(-10,5)
bar:2010 at: 10840 fontsize:S text: 10840 shift:(-10,5)
bar:2016 at: 11268 fontsize:S text: 11268 shift:(-10,5)
</timeline>
* <small>Opmerking: inwoneraantal x 1000</small>
* <small>Bron:NIS - Opm:1846 t/m 1970=volkstellingen; vanaf 1980= inwoneraantal op 1 januari</small>
|}
België telde 11.267.910 inwoners op 1 januari 2016.<ref>[http://statbel.fgov.be/figures/d21_nl.asp#3 NIS - structuur van de bevolking]</ref> Het [[Vlaams Gewest]] telt daar een aandeel van bijna 6,5 miljoen inwoners, het [[Wallonië|Waals Gewest]] van iets meer dan 3,6 miljoen en het [[Brussels Hoofdstedelijk Gewest]] van bijna 1,2 miljoen.<ref>[http://www.statbel.fgov.be/figures/d21_nl.asp#3 NIS - structuur van de bevolking]</ref>
In vergelijking met andere Europese landen is de Belgische bevolking traag gegroeid: 4,5 miljoen in 1850, bijna 7 miljoen in 1900, 10,2 miljoen in 2000.<ref>[http://ecodata.mineco.fgov.be/mdn/bevolking.jsp;jsessionid=wkowvkwbh1?CMDNAME=CHT13127&CMDTARGET=MdScatter433&VARIABLE=11&INDEX=4 De bevolking in België<!-- Automatisch gegenereerde titel: verbeter de omschrijving als dat mogelijk is -->]</ref> Ter vergelijking: de Nederlandse bevolking groeide van ''een derde minder'' (3 miljoen in 1850) tot meer dan ''de helft meer'' (16 miljoen in 2000).
De groei is sinds 1989 vooral te danken aan de [[sociale bevolkingsgroei]]. Het positieve migratiesaldo is goed voor 2/3 van de totale bevolkingsaanwas, tegenover 1/3 als gevolg van [[natuurlijke bevolkingsgroei]].
Deze groei is per gewest en provincie sterk verschillend geweest. Terwijl de bevolking van België in zijn geheel over de periode 1846-2016 toenam met een factor 2,60 was dit voor het Vlaams Gewest 2,76, voor het Waals Gewest 2,03 en voor het Brussels Hoofdstedelijk Gewest 5,61. In het Waals Gewest is de groei vanaf 1930 tot 2016 beperkt gebleven (20%) en deze is dan nog grotendeels te wijten aan de immigratie vanuit het buitenland. In het Vlaams Gewest heeft de groei ook na 1930 doorgezet (55% voor dezelfde periode). De sterke groei in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest was tot de [[Tweede Wereldoorlog]] vooral het gevolg van de binnenlandse migratie, waarna de stadsvlucht die optrad in de 2e helft van de [[20e eeuw]] slechts opgevangen werd door immigratie vanuit het buitenland en het inwoneraantal ongeveer stabiel bleef. Slechts sinds 1996 groeit de bevolking er weer en nu zelfs sneller dan het nationaal gemiddelde. Dit is het gevolg van buitenlandse immigratie en een hoger geboortecijfer bij de allochtone bevolking,<ref>[http://vub.ac.be/SOCO/demo/papersonline/SD2000-7.pdf - Evolutie vruchtbaarheidsniveaus in België]</ref> want de binnenlandse migratie vertoont nog steeds een negatief saldo.
Behalve in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest kennen ook de provincies Waals-Brabant en Luxemburg recent een sterker dan gemiddelde groei die vooral te wijten is aan economische migratie door de aantrekkingskracht van Brussel en [[Luxemburg (land)|Luxemburg]].
== Politiek ==
[[Bestand:KanaalCharleroiBrusselRonquières4.jpg|thumb|250px|Het [[hellend vlak van Ronquières]], gevolg van [[wafelijzerpolitiek]]]]
De naoorlogse politiek in België wordt beheerst door zgn. breuklijnen. Die historisch gevormde breuklijnen zijn:
* het communautaire'': dit is de nieuwe naam voor wat vroeger wel als de Vlaams-Waalse tegenstellingen of ook de Vlaamse ontvoogdingsstrijd werd beschreven;
* het sociale: ook wel de klassenstrijd of de tegenstelling tussen ''het kapitaal'' en ''de werkmensen'';
* het levensbeschouwelijke: op het eerste gezicht de tegenstelling tussen klerikaal-antiklerikaal, maar verbreedt naar het vlak van ethische problemen (zoals abortus, euthanasie) en de scheiding tussen kerk en staat.
Deze breuklijnen vertalen zich deels naar politieke partijen maar lopen ook dikwijls door partijen heen.<ref name="polhistbel">Syllabus Politieke Geschiedenis van België, VUB, Guy Van Themsche</ref>
De gewijzigde staatsstructuur volgt uit die breuklijnen.
Sommigen zien in het verschil in taal ook een verschil in cultuur en traditie: Germaanse in het noorden, Romaanse in het zuiden. Dit zou zich ook uiten in politieke verschillen: de [[Christendemocratie|christendemocraten]] zijn naar verhouding sterker in (landelijk) Vlaanderen dan in (het vroeger geïndustrialiseerde) Wallonië, voor de [[Sociaaldemocratie|sociaaldemocraten]] geldt het omgekeerde. Vroeger lag het economisch zwaartepunt van het land in het gewest Wallonië met zijn mijnen en zware industrie, maar sinds de [[1960-1969|jaren 60]] is de Waalse industrie verouderd en in crisis. Het economische belang van het gewest Vlaanderen groeide door zijn [[haven]]s, kleine en middelgrote ondernemingen (kmo's) en de constante groei van de [[Tertiaire sector|dienstensector]].
Brussel, de federale hoofdstad, de hoofdstad van het Vlaams en Brussels Hoofdstedelijk Gewest en de Vlaamse Gemeenschap, zetel van de Europese Raad, Europese Parlement en Europese Commissie, en tal van andere internationale organisatie, is zonder enige twijfel de belangrijkste stad van het land, en tevens de meest controversiële stad: ze vormt de inzet van veel twisten. Brussel is historisch een Vlaamstalige [[hertogdom Brabant|Brabantse]] stad en het [[Brussels Hoofdstedelijk Gewest]] ligt volledig ingesloten door het [[Vlaams Gewest]]. Brussel is de hoofdstad van Vlaanderen, maar ook van de Franse Gemeenschap. In theorie is Brussel tweetalig, maar in de praktijk meertalig met Frans als voornaamste taal. Zoals elke grote stad deint Brussel verder uit naar de [[Brusselse Rand|Vlaamse Rand]], die bij het Vlaams Gewest hoort. Dat zorgt voor politieke, communautaire spanningen, die hoog op kunnen lopen.
Kenmerkend voor België was de [[wafelijzerpolitiek]] als middel om spanningen ''af te kopen'', al dan niet in [[Communautair|communautaire kwesties]]. Wafelijzerpolitiek kwam erop neer, dat voor elke overheidsinvestering op één plaats een overeenkomstige investering bij de ''concurrent'' moest staan of omgekeerd. Voorbeeld is het groots ogende [[Hellend vlak van Ronquières]] ter compensatie van de uitbreiding van de [[haven van Brugge-Zeebrugge]].
Een heet hangijzer was tussen circa 2002 en 2012 de kwestie ''[[Kieskring Brussel-Halle-Vilvoorde|Brussel-Halle-Vilvoorde]] (B-H-V)''. Volgens het [[Grondwettelijk Hof]] was het handhaven van deze kiesomschrijving, terwijl overal elders per provincie werd gestemd, ongrondwettelijk. B-H-V werd opgesplitst in het tweetalig [[Brussels Hoofdstedelijk Gewest]] en het Nederlandstalige Halle-Vilvoorde, dat in het kiesdistrict Vlaams-Brabant opging. Dit weliswaar in ruil voor bijkomende financiering voor Brussel en taalfaciliteiten in Halle-Vilvoorde.
Als gevolg van de federalisering aan het einde van vorige eeuw, hebben de politieke partijen een metamorfose ondergaan. De grote unitaire (nationale) partijen werden gesplitst in een Franstalige en Nederlandstalige vleugel (BSP-PSB werd sp.a en PS; CVP-PSC werd CD&V en cdH); sindsdien netwerken de politici uit de verschillende gewesten (c.q. gemeenschappen) eigenlijk vooral binnen hun taalgroep en verlopen de contacten over de taalgrens heen minder vlot, politici kennen elkaar niet zo goed meer (op het persoonlijke vlak), er ontstaat zo een soort publieke communicatie over de taalgrens heen waarbij de pers als "proxy" fungeert.
=== Staatsstructuur ===
{{Zie hoofdartikel|Overheid van België}}
[[Bestand:Royal Palace Brussels.jpg|thumb|250px|Het [[Koninklijk Paleis van Brussel|koninklijk paleis]] te Brussel]]
Na een revolutionaire opstand heeft België zich op 4 oktober 1830 onafhankelijk gemaakt van [[Nederland]]. Een poging om opnieuw aan te sluiten bij [[Frankrijk]] mislukte, (zie [[rattachisme]]). België koos voor onafhankelijkheid met een [[Koning (titel)|koning]] aan het hoofd. België is de enige erfelijke [[constitutionele monarchie|constitutionele]] [[volksmonarchie]] ter wereld met aan het hoofd de Koning der Belgen. Dit werd, onder Engelse druk, een Duitse vorst die verwant was aan het Britse koningshuis, [[Leopold I van België|Leopold van Saksen-Coburg-Gotha]]. Zijn zoon [[Leopold II van België|Leopold II]] die de kolonie [[Belgisch-Kongo|Belgisch Congo]] schonk aan België, ''koning-ridder'' [[Albert I van België|Albert]], de in de [[koningskwestie]] omstreden [[Leopold III van België|Leopold III]], de bij de bevolking geliefde<ref>[http://www.allthingsroyal.nl/forum/index.php?showtopic=987 Koning Boudewijn 1 - All Things Royal<!-- Automatisch gegenereerde titel: verbeter de omschrijving als dat mogelijk is -->]</ref> [[Boudewijn I van België|Boudewijn]] en vervolgens diens broer, koning [[Albert II van België|Albert II]]. In 2013 werd [[Filip van België|Filip]] de zevende koning der Belgen. België is sinds eind 20ste eeuw een [[federalisme|federaal]] land en een [[constitutionele monarchie]] met aan het [[staatshoofd|hoofd]] een koning die ''formeel'' weinig politieke macht bezit, maar in de praktijk genoeg ervaring kan opbouwen om ''informeel'' politieke invloed uit te oefenen.
België bestaat als federale staat uit verschillende gemeenschappen en gewesten die naast de federale regering een eigen regering hebben. De [[Grondwet]]<ref>[http://www.senate.be/doc/const_nl.html Gecoördineerde Nederlandse tekst van de grondwet]</ref> beschrijft België op de volgende wijze:
* Titel 1
** in Art. 1 zegt dat België een federale Staat is, samengesteld uit de gemeenschappen en de gewesten.
** in Art. 2 dat België drie gemeenschappen omvat: de [[Vlaamse Gemeenschap]], de [[Franse Gemeenschap]] en de [[Duitstalige Gemeenschap]],
** in Art. 3 dat België drie gewesten omvat: het [[Vlaams Gewest]] (waarin vooral Nederlandstaligen wonen, met in bepaalde gemeenten faciliteiten voor Franstaligen), het [[Waals Gewest]] (waarin vooral Franstaligen en de Duitstalige gemeenschap wonen, in bepaalde gemeenten faciliteiten voor de Nederlandstaligen) en het tweetalige [[Brussels Hoofdstedelijk Gewest]] (waarin het Nederlands en het Frans wettelijk gelijkwaardig zijn),
** in Art. 4 dat België vier taalgebieden omvat: het Nederlandse taalgebied, het Franse taalgebied, het tweetalige gebied Brussel-Hoofdstad en het Duitse taalgebied.
{| class="wikitable" style="font-size:74%; text-align:center;"
!colspan="2" | {{BE}} ||[[Supranationalisme|Supranationaal]] || colspan="2" | [[staat|Nationaal]] || [[Gemeenschap (België)|Gemeenschap]] || [[Gewesten van België|Gewest]] || [[Provincies van België|Provincie]] || [[Arrondissement]] || [[Provinciedistrict]] || [[Kieskanton|Kanton]] || [[Belgische gemeente|Gemeente]] || [[Stadsdistrict|District]]
|-
! rowspan="4" ! style="font-size:75%;" | Administratief!! rowspan="2"| '''Niveau'''
| rowspan="2"| {{EU}} || colspan="2" rowspan="2"| {{BE}} || colspan="2" |{{BE-vlag|Vlaanderen}}<br />{{BE-vlag|Wallonië}} || rowspan="2" | 10 || colspan="3" rowspan="2"| 43 || rowspan="2" | 589 || rowspan="2"| 9
|-
| {{BE-vlag|Vlaams}}<br />{{BE-vlag|Frans}}<br />{{BE-vlag|Duitstalig}} || {{BE-vlag|Vlaams Gewest}}<br />{{BE-vlag|Waals Gewest}}<br />{{BE-vlag|Brussels Hoofdstedelijk Gewest}}
|-
! Bestuur
|''[[Europese Commissie]]''||colspan="2" | ''[[Belgische regering]]''|| ''[[Vlaamse regering]]''<br />''[[Franse gemeenschapsregering]]''<br />''[[Regering van de Duitstalige Gemeenschap]]''<br />---<br />''[[Vlaamse Gemeenschapscommissie|College v.d. Vlaamse Gemeenschapscommissie]]''<br />''[[Franse Gemeenschapscommissie|College v.d. Franse Gemeenschapscommissie]]''<br />''[[Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie|College v.d. Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie]]''|| ''[[Vlaamse regering]]''<br />''[[Waalse Regering]]''<br />''[[Brusselse Hoofdstedelijke Regering]]'' || colspan="4" | ''[[Deputatie]]'' ||''[[College van burgemeester en schepenen|Gemeentebestuur]]''||''[[Districtscollege]]''
|-
! Raad
|''[[Europees Parlement]]'' & ''[[Raad van de Europese Unie|Raad]]''||''[[Senaat (België)|Senaat]]''|| ''[[Kamer van Volksvertegenwoordigers|Kamer van<br />Volksvertegenwoordigers]]''|| ''[[Vlaams Parlement]]''<br />''[[Parlement van de Franse Gemeenschap]]''<br />''[[Parlement van de Duitstalige Gemeenschap]]''<br />---<br />''[[Raad van de Vlaamse Gemeenschapscommissie|Raad v.d. Vlaamse Gemeenschapscommissie]]''<br />''[[Franse Gemeenschapscommissie|Raad v.d. Franse Gemeenschapscommissie]]''<br />''[[Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie|Raad v.d. Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie]]'' || ''[[Vlaams Parlement]]''<br />''[[Waals Parlement]]''<br />''[[Brussels Hoofdstedelijk Parlement]]'' || colspan="4" | ''[[Provincieraad]]'' || ''[[Gemeenteraad]]'' || ''[[districtsraad (België)|Districtsraad]]''
|-
!colspan="2"|[[Kiesomschrijving]]
|colspan="2"|[[Frans kiescollege|Frans Kiescollege]]<br />[[Nederlands kiescollege|Nederlands Kiescollege]]<br />[[Duitstalige Gemeenschap|Duitstalig Kiescollege]]||colspan="4"| 12 [[kieskring]]en || 46 <br />[[kiesarrondissement]]en || 69 || 208 || 589 || 9
|-
!colspan="2"|[[Verkiezingen in België|Verkiezing]]
| ''[[Europese Parlementsverkiezingen|Europese]]''||colspan="2" | ''[[Belgische federale verkiezingen|Federale]]''|| colspan="2" | ''[[Vlaamse verkiezingen|Vlaamse]]'', ''[[Brusselse verkiezingen|Brusselse]]'',<br />''[[Waalse verkiezingen|Waalse]]'', ''[[Duitse Gemeenschapsverkiezingen|Duitse Gemeenschaps-]]'',<br />en ''[[Franse Gemeenschapsverkiezingen]]''|| colspan="4" | ''[[Belgische provincieraadsverkiezingen|Provincieraads-]]'' || ''[[Belgische gemeenteraadsverkiezingen|Gemeenteraads-]]'' || ''[[districtsraadsverkiezingen|Districtsraads-]]''
|}
Op 7 februari 1831 was de grondwet<ref>http://www.dekamer.be/kvvcr/pdf_sections/publications/constitution/grondwetNL.pdf</ref> de liberaalste ter wereld.{{Bron?||2009|12|15}} In de tweede helft van de [[20e eeuw]] was België verworden tot een in meerdere opzichten [[Verzuiling|verzuild]] en verdeeld land, waar politieke leiders onderling formele en informele macht konden verdelen en waar een voedingsbodem ontstond voor schandalen en schandaaltjes.
De Belgische politiek werd opgezadeld met diverse schandalen waarop niet onmiddellijk een afdoend antwoord kon worden geformuleerd: de [[Agustaschandaal|Agustazaak]], de [[Bende van Nijvel]], de ontvoering van oud-premier [[Paul Vanden Boeynants]], de [[André Cools#Dood|moord op André Cools]] en de zelfmoord van [[Alain Van der Biest]]. Het systematisch falen van de orde- en rechtshandhaving werd erg duidelijk na de arrestatie van [[Marc Dutroux]] en wekte verontwaardiging in heel het land. Reorganisatie van Gerecht en Politie drongen zich op. (Zie hieronder: Politie.)
=== Defensie ===
{{Zie hoofdartikel|Defensie van België}}
Het Belgisch leger is een beroepsleger: de dienstplicht is afgeschaft. Het leger bestaat uit de Landcomponent, Luchtcomponent, Marinecomponent en de Medische component. De Marine legt zich vooral toe op mijnenvegen. De Luchtmacht bezit [[F-16 Fighting Falcon|F-16]] gevechtsvliegtuigen, transportvliegtuigen ([[C-130 Hercules|C-130]], [[Airbus]]) en [[Agusta A109]] helikopters. Het Landleger beschikt over [[Leopard 2|Leopard]] tanks. De Medische afdeling is gespecialiseerd in behandeling van brandwonden, vooral in het militair hospitaal van [[Neder-Over-Heembeek]]. De elite-eenheid zijn de [[Commando (militair)|paracommando]]'s, die een aantal keren actief waren in [[Congo-Kinshasa|Kongo]]. Het Belgisch leger is ingepast in de [[Noord-Atlantische Verdragsorganisatie|NAVO]] en heeft deelgenomen aan operaties in [[Bosnië en Herzegovina|Bosnië]], [[Kosovo]], [[Libanon]] en [[Afghanistan]]. Belgische paracommando's werden ontwapend en vermoord tijdens hun inzet als blauwhelm in [[Rwanda]].
=== Politie ===
[[Bestand:Policecar antwerp.jpg|thumb|250px|Wagen van de lokale [[Politie in België|politie]] te [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]]]]
{{Zie hoofdartikel|Politie in België}}
Sedert de politiehervorming die in België werd doorgevoerd (wet van 7 december 1998) bestaat er nog maar één politiedienst, namelijk een "geïntegreerde politie gestructureerd op twee niveaus". Die twee niveaus bestaan uit een [[Politie in België#Federale politie|federale politie]] en een [[Politie in België#Lokale politie|lokale politie]] - die onderling communiceren via welbepaalde kanalen. De vroegere [[Politie in België|politiediensten]] (gemeentepolitie, gerechtelijke politie, rijkswacht ...) werden alle afgeschaft. Dit was een gevolg van de zaak-[[Marc Dutroux]] van ontvoerde en vermoorde meisjes, waarbij de toen nog versnipperde politiediensten weinig efficiënt bleken.
=== Federalisering ===
Het Belgische federalisme is voor niet-ingewijden ingewikkeld en onoverzichtelijk, omdat het [[eenheidsstaat|unitaire]] kenmerken vertoont (gewesten zijn -nog steeds- grotendeels financieel afhankelijk van de federale fiscus) en tegelijk [[confederatie|confederalistische]] trekken heeft (politici moeten zich -steeds meer- tot een uitsluitend Vlaams of Franstalig kiespubliek richten).
Langzamerhand groeide de opinie dat de tweeledige maatschappelijke structuur van België geen unitaire politieke structuur meer verdraagt. België werd daarom steeds verder [[decentralisatie|gedecentraliseerd]] in een vijftal [[staatshervorming (België)|staatshervormingen]] (1970, 1980, 1988-89, 1993 en 2001-2003), om officieel in [[1993]] een echte [[Federalisme|bondsstaat]] te worden, met het zogenaamde [[bipolair federalisme]] als [[staatsvorm]].
[[Bestand:Gewestenkaart.png|thumb|250px|Drie Gewesten: het [[Vlaams Gewest|Vlaams]] (geel), [[Waals Gewest|Waals]] (rood) en [[Brussels Hoofdstedelijk Gewest|Brussel-Hoofdstad]] (blauw)]]
[[Bestand:BelgieGemeenschappenkaart.png|thumb|250px|Drie Gemeenschappen: de [[Vlaamse Gemeenschap|Vlaamse]] (geel), de [[Franse Gemeenschap|Franse]] (rood) en de [[Duitstalige Gemeenschap|Duitstalige]] (blauw)]]
Dit federalisme, met als ''architect'' [[Wilfried Martens]], ''loodgieter'' [[Jean-Luc Dehaene]], ''federalist'' [[Hugo Schiltz]], ''regionalist'' [[Guy Spitaels]] en de ''controversele'' politicus [[Jean Gol]] kenmerkt zich door verschillende overheidslagen, elk met eigen verkozen volksvertegenwoordiging en regering:
;Federaal: De federale overheid is bevoegd voor defensie, buitenlandse zaken, economische en monetaire unie, pensioenen, ziekteverzekering... heeft het federaal parlement als wetgevende macht en de federale regering als uitvoerende macht.
;[[Gewesten van België|Drie Gewesten]]: [[Vlaams Gewest]] (olijfgroen), [[Waals Gewest]] (rood), [[Brussels Hoofdstedelijk Gewest]] (blauw). De gewesten zijn bevoegd voor aan het grondgebied gerelateerde materies: ruimtelijke ordening, milieu, landbouw, huisvesting, energie, werkgelegenheid, openbare werken en vervoer, economie en buitenlandse handel, toezicht op gemeenten en provincies en ontwikkelingssamenwerking. Elk gewest heeft een parlement als wetgevende macht en een regering als uitvoerende macht.
;[[Gemeenschap (België)|Drie gemeenschappen]]: [[Vlaamse Gemeenschap|Nederlandstalig]] (olijfgroen), [[Franse Gemeenschap|Franstalig]] (rood), [[Duitstalige Gemeenschap|Duitstalig]] (blauw). De gemeenschappen gaan over ''persoonsgebonden materies'': culturele aangelegenheden, sport, onderwijs, onderzoek, gezondheid, welzijn en taalgebruik. Elke gemeenschap heeft een gemeenschapsraad als wetgevende macht en een gemeenschapsregering als uitvoerende macht.
De Vlaamse Gemeenschap en het Vlaams Gewest hebben een gemeenschappelijk parlement en regering, beide met zetel te [[Brussel (stad)|Brussel]]. De Brusselse leden van het Vlaamse Parlement mogen echter niet meestemmen over Vlaamse gewestaangelegenheden.
In Franstalig België ligt het ingewikkelder. De Franstaligen beslisten om hun afzonderlijke bestuursorganen, namelijk het [[Waals Gewest]] (zetel te [[Namen (stad)|Namen]]) en de [[Franse Gemeenschap]] (zetel te [[Brussel (stad)|Brussel]]) gescheiden te houden.
De Duitstalige Gemeenschap heeft haar eigen [[Parlement van de Duitstalige Gemeenschap|parlement]] en regering (zetel [[Eupen]]).
Het meest gecompliceerd: in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is het [[Brussels Hoofdstedelijk Parlement]] en regering (zetel [[Brussel (stad)|Brussel]]) bevoegd voor gewestmateries, en zijn de Vlaamse en Franse gemeenschappen elk bevoegd voor de eigen gemeenschapsmateries, via de [[Vlaamse Gemeenschapscommissie|Vlaamse]], respectievelijk [[Franse Gemeenschapscommissie]] en hun uitvoerende organen (colleges). Voor zaken die beide gemeenschappen aangaan, is in Brussel de [[Gemeenschappelijke Gemeenschapscommissie]] (en college) bevoegd.
Gewesten en gemeenschappen kunnen [[Decreet (staatsrecht)|decreten]] of (in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest) [[Ordonnantie (Brussel)|ordonnantie]]s uitvaardigen die kracht van wet hebben in het eigen gewest of de eigen gemeenschap. Een bijzonder rechtscollege, het [[Grondwettelijk Hof]], waakt erover dat de wetgeving van de federale regering, de gemeenschappen en gewesten de bevoegdheidsverdeling tussen deze verschillende entiteiten eerbiedigt. Het Grondwettelijk Hof kan wetsbepalingen vernietigen die deze bevoegdheidsverdeling schenden.
Het pijnpunt vormen de financiën. Nu gebeurt er langs het federaal niveau door sociale zekerheid, investeringen, spoorwegen enz. een netto transfer van geld van noord naar zuid. Bij overheveling van meer bevoegdheden naar de gemeenschappen/gewesten en ook de financiering ervan zou de solidariteit tussen noord en zuid in het gedrang komen.
De hoofdstad van [[Vlaanderen]] is [[Brussel (stad)|Brussel]], de hoofdstad van [[Wallonië]] is [[Namen (stad)|Namen]]. Brussel is ook de hoofdstad van Franstalige Gemeenschap. De hoofdstad van de Duitstalige gemeenschap is [[Eupen]].
=== Parlementen ===
[[Bestand:Brussel Parlementsgebouw.jpg|thumb|250px|Het [[Federaal Parlement van België]] in de [[Wetstraat]] te Brussel]]
De zes parlementen bestaan in totaal uit zeven wetgevende vergaderingen en tellen samen 537 verschillende leden:
# [[Federaal Parlement van België]] ([[Kamer van Volksvertegenwoordigers|Kamer]] 150 leden en [[Senaat (België)|Senaat]] 74 leden)
# [[Vlaams Parlement]] (124 leden, fusie van 2 wetgevende vergaderingen namelijk: Vlaams Gewest en Vlaamse Gemeenschap)
# [[Waals Parlement]] (75 leden)
# [[Brussels Hoofdstedelijk Parlement]] (89 leden)
# [[Parlement van de Franse Gemeenschap]] (Parlement de la Communauté française de Belgique) (94 leden, namelijk de 75 leden van het Waals Parlement en 19 van de 72 Franstalige leden van het Brussels Hoofdstedelijk Parlement)
# [[Parlement van de Duitstalige Gemeenschap]] (25 leden)
=== Regeringen ===
{{Zie hoofdartikel|Lijst van Belgische nationale regeringen}}
De zes regeringen tellen samen 47 ministers en 7 staatssecretarissen:
# [[Belgische regering|Federale regering]] (14 ministers en 4 staatssecretarissen)
# [[Vlaamse regering]] (9 ministers)
# [[Waalse regering]] (8 ministers)
# [[Brusselse Hoofdstedelijke Regering]] (5 ministers en 3 staatssecretarissen)
# [[Regering van de Franse Gemeenschap]] (7 ministers)
# [[Regering van de Duitstalige Gemeenschap]] (4 ministers)
Twee ministers van de Waalse regering zijn ook minister in de Franse Gemeenschapsregering. Er zijn dus geen 47 verschillende personen minister.
=== Provincies ===
{{Zie hoofdartikel|Provincies van België}}
[[Bestand:Provinces of Flanders.svg|thumb|250px|De vijf Vlaamse provincies met rechts onderaan de [[Voeren|Voerstreek]]]]
Het [[Vlaams Gewest]] (Vlaanderen) is ingedeeld in 5 provincies:
# [[Antwerpen (provincie)|Antwerpen]] (hoofdstad [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]])
# [[Limburg (Belgische provincie)|Limburg]] (hoofdstad [[Hasselt (België)|Hasselt]])
# [[Oost-Vlaanderen]] (hoofdstad [[Gent]])
# [[Vlaams-Brabant]] (hoofdstad [[Leuven]])
# [[West-Vlaanderen]] (hoofdstad [[Brugge]])
[[Bestand:Provinces of Wallonia.svg|thumb|250px|De vijf Waalse provincies met links bovenaan [[Komen-Waasten]]]]
Ook het [[Wallonië|Waals Gewest]] (Wallonië) telt 5 provincies:
# [[Waals-Brabant]] (hoofdstad [[Waver (België)|Waver]])
# [[Henegouwen]] (met als hoofdstad [[Bergen (België)|Bergen]])
# [[Luik (provincie)|Luik]] (hoofdstad [[Luik (stad)|Luik]])
# [[Luxemburg (provincie)|Luxemburg]] (hoofdstad [[Aarlen]])
# [[Namen (provincie)|Namen]] (hoofdstad [[Namen (stad)|Namen]])
Het [[Brussels Hoofdstedelijk Gewest]] behoort tot geen enkele provincie.
De provincies bestaan weer uit diverse [[arrondissement]]en.
Aan het hoofd van elke provincie staat een [[Gouverneur (België)|gouverneur]]. De provinciale besturen hebben evenwel weinig gewicht. Hun bestaan wordt soms in vraag gesteld. Een van de taken van de provinciegouverneur is het coördineren van de hulpverlening bij rampen van grote omvang (bijvoorbeeld chemische ongelukken in de havens). Ook het besturen van belangrijke milieuzaken zoals kernenergie behoort tot zijn taken.
Elke Belgische gemeente heeft een [[gemeenteraad]] als wetgevende macht en een [[college van burgemeester en schepenen]] als uitvoerende macht, met als hoofd de [[burgemeester]].
=== Politieke partijen en bewegingen ===
{{Zie hoofdartikel|Lijst van Belgische politieke partijen}}
Als gevolg van de steeds sterker wordende tegenstellingen tussen Vlamingen en Franstaligen zijn de unitaire partijen in de jaren zestig en zeventig, dus nog voor België een federale staat werd, één voor één uit elkaar gevallen in aparte Vlaamse en Franstalige partijen: christendemocraten ([[Christen-Democratisch en Vlaams|CD&V]]; [[Centre démocrate humaniste|cdH]]), socialisten ([[Socialistische Partij Anders|sp.a]]; [[Parti Socialiste (België)|PS]]), liberalen ([[Open Vlaamse Liberalen en Democraten|Open Vld]]; [[Mouvement Réformateur|MR]]) en groenen ([[Groen (partij)|Groen]]; [[Ecolo]]). België is daardoor een federaal land zonder federale politieke partijen, een unicum in de wereld en volgens een groeiend aantal mensen ook een risico voor het voortbestaan van het land.
Door de specifieke manier waarop België werd gefederaliseerd (op basis van taalgroepen), ontstonden er partijen die zich tot slechts één taalgroep richten. Uit het [[Vlaams-nationalisme]] zijn, na het [[Egmontpact]] in [[1977]] en het uiteenvallen van de [[Volksunie]] in [[2001]], de partijen [[Vlaams Blok]], [[Nieuw-Vlaamse Alliantie|N-VA]] en [[Sociaal-Liberale Partij|Spirit]] voortgekomen.
Toen de vzw's die de organisatie en de financiën van het Vlaams Blok beheerden veroordeeld werden voor [[racisme]], werd de partij omgedoopt tot het [[Vlaams Belang]], dat als uiterst rechts geldt. Vlaams Belang en N-VA streven de [[onafhankelijkheid (staatkunde)|onafhankelijkheid]] van Vlaanderen na en worden daarom [[separatisme|separatistisch]] genoemd.
De voornaamste Franse taalpartij is het [[Fédéralistes démocrates francophones|FDF]], dat opkomt voor de belangen van de Franstalige Brusselaars. De partij maakte tot 2011 deel uit van het liberale [[Mouvement Réformateur|MR]].
Na de invoering van de [[kiesdrempel]] in [[2003]] kwam de trend om versnippering tegen te gaan door vorming van [[Kartel (politiek)|kartels]]. Zo ontstond sp.a-Spirit (Spirit werd later [[Sociaal-Liberale Partij|SLP]] en verbrak het kartel in 2008), VLD-Vivant (Vivant is intussen opgegaan in de [[Open Vlaamse Liberalen en Democraten|Open Vld]]), CD&V-N-VA (het ''Vlaams kartel'', inmiddels uiteengevallen). Groen! (nu Groen) weigerde in [[2004]] om met sp.a mee in het kartel te stappen. Lijst Dedecker wilde geen gesprek meer met het Vlaams Belang en anderen over de vorming van een rechts front, een [[Forza Flandria]].
Een bijkomende verwikkeling vormt de [[Symmetrie|asymmetrie]] tussen Vlaanderen en Wallonië. Wallonië heeft een langere industriële geschiedenis, waardoor de socialistische PS er traditioneel sterker staat dan de Vlaamse socialisten van de sp.a. Vlaanderen kent een traditie van landbouw en katholicisme, waardoor de CD&V veel sterker is dan haar Franstalige zusterpartij cdH.
=== Europa ===
Binnen België groeien de tegenstellingen langs de taalgrens. Eerder hebben Belgische politici nochtans wezenlijk bijgedragen aan de Europese eenwording. In [[1921]] ging België samenwerken met [[Luxemburg (land)|Luxemburg]] in de [[Belgisch-Luxemburgse Economische Unie]] en vanaf [[1944]] met Nederland en het Groothertogdom in de [[Benelux]]. Vooral [[Paul-Henri Spaak|Paul Henri Spaak]] heeft bijgedragen tot de [[Europese Gemeenschap voor Kolen en Staal|EGKS]], wat later de [[Europese Economische Gemeenschap|EEG]] en de [[Europese Unie|EU]] werd. Brussel huisvest het [[Europees Parlement]] en de [[Europese Commissie]] in het [[Berlaymontgebouw]]. Zo ook herbergt België te [[Evere]] het hoofdkwartier van de [[Noord-Atlantische Verdragsorganisatie|NAVO]] en te [[Casteau]] de [[Supreme Headquarters Allied Powers Europe]].
Verschillende Belgen vervullen een belangrijke functie binnen de Europese instituten. [[Herman Van Rompuy]] is de allereerste Permanente [[voorzitter van de Europese Raad]] of President van de [[Europese Raad]] (van regeringsleiders en staatshoofden) en [[Karel De Gucht|Karel de Gucht]] EU-Commissaris voor Handel (vanaf 2010), [[Wilfried Martens]] Voorzitter van de [[Europese Volkspartij]], Annemie Neyts Voorzitter van de Europese Liberalen [[Partij van Europese Liberalen en Democraten|ELDR]], [[Guy Verhofstadt]] Fractieleider van de Liberalen in het Europees parlement
en [[Isabelle Durant]] ondervoorzitter van het Europees Parlement.
== Economie ==
[[Bestand:Ougree 16.jpg|thumb|250px|Staalindustrie bij [[Luik (stad)|Luik]]]]
{{Zie hoofdartikel|Economie van België}}
De economie van België is gebaseerd op diensten, vervoer en handel. Het belang van de industrie neemt steeds meer af. De [[mijnbouw]] is sinds de laatste mijn sloot in [[1991]], stopgezet. De productie van [[Staal (legering)|staal]], chemische producten en [[Cement (bouwmateriaal)|cement]] waren traditioneel geconcentreerd in de valleien van [[Samber]] en [[Maas]], in de [[Borinage]] rond [[Bergen (België)|Bergen]], [[Charleroi]], [[Namen (stad)|Namen]] en [[Luik (stad)|Luik]] en in het [[Kempens Bekken|Kempens Steenkolenbekken]]. Luik en Charleroi zijn nog steeds staalcentra, maar de nieuwere metaalbedrijven zijn vooral ingeplant rond de havensteden [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]], [[Gent]] en [[Brugge]]. De chemische producten omvatten [[kunstmest|meststoffen]], [[kleurstof]]fen, [[geneesmiddel]]en en [[Plastic|plastieken]]; de petrochemische industrie is geconcentreerd dicht bij de [[Aardolieraffinage|olieraffinaderij]]en van Antwerpen.
De textielproductie, die in de [[Middeleeuwen]] begon, omvat [[katoen]], [[linnen]], [[wol]] en [[kunstvezel]]s; tapijten en dekens zijn belangrijke vervaardigde producten. Gent, [[Kortrijk]], [[Doornik]] en [[Verviers]] zijn alle textielcentra; [[Mechelen (stad)|Mechelen]], Brugge en [[Brussel (stad)|Brussel]] zijn beroemd vanwege hun [[kant (textiel)|kant]]. Andere industrieën omvatten [[diamant]]slijperij (Antwerpen is een belangrijk diamantcentrum), [[Cement (bouwmateriaal)|cement]] en [[glas]]productie, en de verwerking van [[leer (stof)|leer]] en [[hout]]. Meer dan 55 procent van de elektriciteit van België wordt opgewekt uit [[kernenergie]].
De Belgische industrie hangt af van de [[invoer (handel)|invoer]] voor zijn grondstoffen. Het meeste ijzer kwam uit het bassin van [[Lotharingen (Frankrijk)|Lotharingen]] in [[Frankrijk]], terwijl de non-ferro metaalproducten van uit de koloniën ingevoerde grondstoffen worden gemaakt, waaronder [[zink (element)|zink]], [[koper (element)|koper]], [[lood (element)|lood]] en [[tin (element)|tin]].
De [[uitvoer (handel)]] omvat [[IJzer (element)|ijzer]] en staal, vervoersapparatuur, [[tractor]]en, [[diamant]]en en [[aardolie]]producten. De industriële centra zijn met elkaar en met de belangrijkste [[haven]]s, [[Haven van Antwerpen|Antwerpen]], [[Haven van Brugge-Zeebrugge|Brugge-Zeebrugge]] en [[Haven van Gent|Gent]], verbonden door de rivieren de [[Maas]] en de [[Schelde (rivier)|Schelde]] en hun zijrivieren, door een netwerk van kanalen (in het bijzonder [[Albertkanaal]], het [[kanaal Gent-Terneuzen]] en het [[Boudewijnkanaal]]), en door een uitgebreid spoorwegsysteem.
België heeft veel vruchtbare en goed bewaterde grond, hoewel de landbouw een steeds kleiner percentage arbeidskrachten vertegenwoordigt. De belangrijkste gewassen zijn [[Mais|maïs]], [[tarwe]], [[haver]], [[Rogge (graan)|rogge]], [[gerst]], [[suikerbiet]]en, [[aardappel]]s en [[vlas (gewas)|vlas]]. [[Rund]]vee en [[Varken (tam)|varkens]] evenals de [[zuivel]]productie (vooral in Vlaanderen) zijn ook belangrijk. Het verwerkte voedsel omvat [[tafelsuiker|suiker]] vooral te [[Tienen]], [[kaas]] en andere zuivelproducten; [[bier]] onder meer te [[Leuven]] en andere dranken worden ook vervaardigd.
Belangrijker dan landbouw is wellicht intensieve [[tuinbouw]] en [[fruitteelt]], ook voor export, zowel in serres, ooit begonnen in het glazen dorp [[Hoeilaart]], als in volle grond: [[witlof]], [[Spruitkool|spruiten]], [[asperge]]s, [[sla]], [[tomaat]], [[aardbei]]en en dies meer. Zo spreekt men in het Engels van "''Brussels sprouts''" en van "''Belgian endives''" en kent men in het Duits "''Brüsseler''". De veilingen van [[Sint-Katelijne-Waver]] en van [[Hoogstraten]] zijn internationaal bekend. Ook hier speelt het wegennet een belangrijke rol om de geveilde waren snel naar de verbruikers te vervoeren.
De munteenheid is sinds 1 januari 2002 de gemeenschappelijke Europese munt [[euro]] (EUR) het enige wettelijke betaalmiddel. Voordien was dit de [[Belgische frank]] (BEF). Deze was reeds sinds 1 januari 1999 gekoppeld aan de gemeenschappelijke Europese munt. (1 euro = 40.3399 BEF) Van 1926 tot 1946 is er ook als munt de Belga geweest, die een waarde had van vijf BEF. Deze benaming was niet populair en werd in 1946 afgeschaft.
=== Verkeer ===
[[Bestand:Haven Antwerpen03.jpg|thumb|250px|De [[haven van Antwerpen]]]]
{{Zie hoofdartikel|Vervoer in België}}
België is een internationaal knooppunt voor goederen- en personenvervoer, met een uitgebreid wegennet van [[autosnelweg]]en en [[expresweg]]en. Het [[spoorweg]]ennet wordt geëxploiteerd door de [[Nationale Maatschappij der Belgische Spoorwegen]] (NMBS). De eerste trein op het Europese vasteland reed in 1835 van Mechelen naar Brussel. De belangrijkste andere maatschappijen voor [[openbaar vervoer]] zijn de Vlaamse [[Vlaamse Vervoermaatschappij "De Lijn"|De Lijn]], de Brusselse [[Maatschappij voor het Intercommunaal Vervoer te Brussel|MIVB]] en de Waalse [[Société Régionale Wallonne du Transport|TEC]]. Die drie netten sluiten nauwelijks op elkaar aan, zodat versnippering ook hier de efficiëntie niet ten goede komt.
De [[haven van Antwerpen]] is op [[haven van Rotterdam|Rotterdam]] na de grootste van Europa. Er bevindt zich onder meer het tweede grootste petrochemisch complex ter wereld, na dat in [[Houston]]. Ook de [[haven van Brugge-Zeebrugge]] en de [[haven van Gent]] zijn belangrijke goederenhavens. Zeebrugge geldt als 's lands grootste passagiershaven, Europa's belangrijkste [[Roll-on-roll-offschip|roro]]- en [[aardgas]]haven en 's werelds belangrijkste [[auto]]haven. Daarnaast heeft ook de [[haven van Oostende]] een aanzienlijk betekenis als rorohaven. Zeebrugge is de belangrijkste Belgische [[visserij|vissershaven]], gevolgd door Oostende en Nieuwpoort. Brussel en Luik hebben belangrijke [[Haven|binnenhavens]].
Er zijn civiele [[vliegveld|luchthavens]] bij Brussel ([[Brussels Airport|Zaventem]]), Charleroi ([[Brussels South Charleroi Airport|Gosselies]]), Antwerpen ([[Internationale Luchthaven Antwerpen|Deurne]]), Luik ([[Liège Airport|Bierset]]) en [[Internationale Luchthaven Oostende-Brugge|Oostende]].
=== Media ===
{{Zie ook|Zie ook: [[Communicatie in België]] en de [[lijst van televisiekanalen in België]].}}
[[Bestand:Tour-RTBF Luc Viatour.JPG|thumb|left|250px|De gezamenlijke zendmast van [[Vlaamse Radio- en Televisieomroeporganisatie|VRT]] en [[Radio-Télévision belge de la Communauté française|RTBF]] te Brussel]]
De Nederlandstalige en Franstalige openbare omroepen zijn gevestigd te Brussel in hetzelfde complex aan de Reyerslaan. Voor de Nederlandstaligen is dat de [[Vlaamse Radio- en Televisieomroeporganisatie|VRT]]: Vlaamse Radio en Televisie. Voor de Franstaligen is dat de [[Radio-Télévision belge de la Communauté française]] (RTBF). (Bemerk de verwijzing naar België in de Franstalige benaming en de afwezigheid ervan in de Vlaamse benaming.) Daarnaast zijn er commerciële tv-stations als [[VTM]], [[VT4]], [[2BE]] aan Vlaamse kant en [[RTL Group|RTL]] aan Franstalige kant. De openbare omroepen zenden elk verschillende radioprogramma's uit en krijgen steeds meer concurrentie van privé-zenders. Daarnaast zijn er erkende vrije radio's. De regeling daarvan gebeurt per taalgemeenschap, wat rond Brussel voor problemen zorgt omdat sommige FM-programma's van de ene taalgroep die van de andere taalgroep met een groter vermogen verdringen.
Er bestaan tientallen kranten en tijdschriften in de drie talen. Er zijn tien Vlaamse kranten waarvan die met de grootste oplage die van het [[Het Laatste Nieuws]] is. Er verschijnen 18 Franstalige kranten, waarvan het Brusselse [[Le Soir]] de bekendste is. Voor de Duitstalige gemeenschap is er [[Grenz-Echo]].
[[Bestand:Belfort Brugge.jpg|thumb|250px|Het [[belfort van Brugge]]]]
=== Toerisme ===
{{Zie ook|Zie ook het hoofdartikel [[Toerisme in België]] en [[Werelderfgoedlijst#België|Belgische monumenten op de Werelderfgoedlijst]].}}
De kunststeden [[Brugge]], [[Gent]], [[Antwerpen (stad)|Antwerpen]], [[Mechelen (stad)|Mechelen]] en [[Brussel (stad)|Brussel]] trekken toeristen voor hun historische gebouwen, [[Begijnhoven in Vlaanderen|begijnhoven]], architectuur en musea onder meer het [[Plantin-Moretusmuseum]] als [[werelderfgoed]]. Vooral de [[Jugendstil|Art nouveau]] van onder meer [[Victor Horta|Horta]] is uniek. Typische trekpleisters voor toeristen te Brussel zijn het [[atomium]] dat is overgebleven van [[Expo 58]] en [[Manneken Pis van Brussel|Manneke Pis]]. Japanse toeristen bezoeken dikwijls Brugge, Antwerpen en [[Hoboken (Antwerpen)|Hoboken]], vanwege het in Japan populaire boek [[Een hond van Vlaanderen]]. De kust trekt badgasten voor het strand, de zee en fietstochten. In [[Limburg (Belgische provincie)|Limburg]] werd in [[2006]] het eerste Vlaamse [[Nationaal park|Nationaal Park]] geopend, door steeds meer toeristen ontdekt als fiets- en wandelgebied. Het [[fietsroutenetwerk]] is een concept dat hier is ontstaan na de mijnsluitingen. De Ardennen lokken toeristen voor wandeltochten, rotsbeklimmen en afdalingen van bergstromen met kajaks en in de winter langlaufen. Ook de [[Scheepsliften op het Centrumkanaal|scheepsliften bij La Louvière]] zijn werelderfgoed, net als de neolithische [[vuursteen]]mijnen van [[Spiennes]]. Bekende Belgische folklore, zoals de [[Gilles (carnaval)|Gilles]] van [[Binche]], het [[Ros Beiaard]] van [[Dendermonde]], de [[Heilig-Bloedprocessie]] van Brugge of de [[Ommegang]] van reuzen te Antwerpen, trekt ook veel toeristen. [[Kuuroord|Spa]] is in het Engels synoniem voor kuuroord.
== Cultuur ==
=== Kunst ===
{{Zie ook|Zie ook: [[Lijst van musea in België]].}}
[[Bestand:Peter Paul Rubens 066.jpg|thumb|250px|De ''Kruisafname'' door [[Peter Paul Rubens|Rubens]] hangt in de [[Onze-Lieve-Vrouwekathedraal (Antwerpen)]].]]
België kent een rijke traditie op gebied van schilderkunst. Deze begon rond de 15e eeuw met de [[Vlaamse Primitieven]] waaronder [[Jan van Eyck]] en [[Hans Memling]] en kwam in de renaissance- en barokperiode verder tot bloei met [[Quinten Matsijs]], [[Pieter Bruegel de Oude]], [[Peter Paul Rubens]], [[Jacob Jordaens]] en [[Anthony van Dyck]]. Uit de twintigste eeuw zijn de bekendste namen [[Constant Permeke]], [[René Magritte]], [[Paul Delvaux]] en [[James Ensor]] en actueel zijn vooral [[Luc Tuymans]] en [[Michael Borremans]] internationaal bekend.
Op vlak van literatuur telt België één Nobelprijswinnaar: [[Maurice Maeterlinck]]. Langs Franstalige kant zijn auteurs als [[Georges Simenon]] van commissaris Maigret en [[Amélie Nothomb]] het meest bekend. [[Hendrik Conscience]], [[Ernest Claes]] en [[Felix Timmermans]] begonnen te schrijven in het Nederlands. [[Willem Elsschot]], [[Gerard Walschap]], [[Louis Paul Boon]] brachten dit tot verdere ontwikkeling. [[Johan Daisne]] en [[Hubert Lampo]] lanceerden het magisch realisme. [[Hugo Claus]] en [[Jef Geeraerts]] brachten literatuur met meer vaart. Hedendaagse schrijvers zijn [[Pieter Aspe]], [[Herman Brusselmans]], [[Kristien Hemmerechts]] en [[Anne Provoost]]. Beroemde dichters waren [[Guido Gezelle]], [[Albrecht Rodenbach]], [[Paul Snoek]] en [[Herman de Coninck]].
Een mengvorm van het picturale en tekst zijn stripverhalen, met wereldberoemde striptekenaars als [[Hergé]] van ''[[Kuifje (stripfiguur)|Kuifje]]'', [[Edgar P. Jacobs]] van ''[[Blake en Mortimer]]'', [[Willy Vandersteen]] van ''[[Suske en Wiske]]'', [[Marc Sleen]] van ''[[Nero (strip)|Nero]]'', [[Jozef van Hove|Pom]] van ''[[Piet Pienter en Bert Bibber]]'', [[Jef Nys]] van ''[[Jommeke (stripreeks)|Jommeke]]'', [[Peyo]] van ''[[De Smurfen (stripreeks)|de Smurfen]]'' en [[André Franquin|Franquin]] van ''[[Guust Flater]]''.
[[Adolphe Sax]] vond de [[saxofoon]] uit. Bekende muziekartiesten zijn [[Toots Thielemans]], [[Jacques Brel]], [[Axelle Red]], [[Dani Klein]] en [[Arno (zanger)|Arno Hintjens]]. [[Sandra Kim]] won het [[Eurovisiesongfestival]] in [[1986]].
De bekendste opera is [[Koninklijke Muntschouwburg|De Munt]] te Brussel, waar de Belgische Revolutie begon na de opvoering van ''[[de Stomme van Portici]]''.
Bekende ballet en moderne dans choreografen zijn [[Anne Teresa De Keersmaeker]] en [[Jeanne Brabants]]. Acteurs [[Jean-Claude Van Damme]], [[Jan Decleir]] en [[Matthias Schoenaerts]] zijn internationaal bekend, de [[Jean-Pierre Dardenne|gebroerders Dardenne]] wonnen met hun films tot twee maal toe de [[Gouden Palm]] te Cannes en de film [[Rundskop]] en [[The Broken Circle Breakdown]] werden genomineerd voor een [[Oscar (filmprijs)|Oscar]]. De Antwerpse modeschool bracht met o.a. [[Dries Van Noten]], [[Dirk Bikkembergs]] en [[Walter Van Beirendonck]] een aantal ontwerpers voort die ondertussen internationaal gerenommeerd zijn.
=== Onderwijs en wetenschap ===
[[Bestand:Castle Arenberg, Katholieke Universiteit Leuven adj.jpg|thumb|250px|De [[Katholieke Universiteit Leuven]] stamt uit [[1425]] en is de oudste van de Nederlanden]]
{{Zie ook|Zie ook: [[Lijst van hogeronderwijsinstellingen in België]].}}
Het [[onderwijs]] behoort sedert 1980 tot de bevoegdheid van de gemeenschappen. Op enkele uitzonderingen na zijn er dus geen "Belgische" scholen meer, maar wel Nederlandstalige, Franstalige, of Duitstalige. Het onderwijs is ingedeeld in [[onderwijsnet]]ten:
* ''officieel onderwijs'', georganiseerd door de burgerlijke overheid (gemeenschappen, de provincies en de gemeenten) en
* ''vrij onderwijs'', georganiseerd door particuliere organisaties, maar wel erkend en gesubsidieerd door de staat. Het [[Vlaams Secretariaat van het Katholiek Onderwijs|katholieke net]] is daarbij het grootst.
De grootste universiteit is de [[Katholieke Universiteit Leuven]]. Ze bestaat sinds [[1425]] en is daarmee de oudste van de Nederlanden. Daarnaast bestaan er Nederlandstalige universiteiten te Gent, Brussel, Antwerpen, Kortrijk en Hasselt, waar met Maastricht aan een transnationale universiteit wordt gewerkt. De Franstalige universiteiten liggen in Louvain-la-Neuve, Luik, Brussel, Bergen en Namen. De universiteiten van Leuven en Louvain-la-Neuve zijn katholiek en ook te Brussel bestaat er een [[Katholieke Universiteit Brussel]] naast twee [[Unie Vrijzinnige Verenigingen|vrijzinnige]] universiteiten: de Nederlandstalige [[Vrije Universiteit Brussel]] en de Franstalige [[Université Libre de Bruxelles]]. Het onderwijslandschap is door opdeling in taal, levensbeschouwing en organisatie dus meer versnipperd dan in andere landen. In Antwerpen werden in 2003 een katholieke, stedelijke en rijksinstelling samengevoegd tot één instelling: [[Universiteit Antwerpen]].
Bekende wetenschappers zijn Nobelprijswinnaar in 1977 [[Ilya Prigogine]] met zijn bijdragen tot de [[thermodynamica]], [[Georges Lemaître]] die de [[Oerknal|Big Bang]] beschreef en Nobelprijswinnaar 2013 [[François Englert]] bekend van het [[Higgsboson|Brout-Englert-Higgs-deeltje]]. Op vlak van geneeskunde leverde België de volgende Nobelprijswinnaars: in [[1974]] [[Albert Claude]] en [[Christian de Duve|Christian De Duve]], in [[1938]] [[Corneille Heymans]] en in [[1919]] [[Jules Bordet]]. De traditie loopt terug tot [[Andreas Vesalius]], [[Rembert Dodoens]] en [[Jan Palfijn]]. De farmacoloog [[Paul Janssen (farmacoloog)|Paul Janssen]] en [[Peter Piot]] die aids bestrijdt, sluiten ook bij die traditie aan. [[Dirk Frimout]] en [[Frank De Winne]] zijn de Belgische astronauten.
=== Sport ===
{{Zie ook|Zie ook: [[Voetbal in België]].}}
[[Bestand:Erwin Vervecken.jpg|thumb|250px|Wereldkampioen veldrijden [[Erwin Vervecken]]]]
Voetbal is bij jongeren de meest beoefende sport. Al in het begin van de 20e eeuw groeiden [[voetbal]] en [[Wielersport|wielrennen]] uit tot de populairste sporten met uitgebreide verslaggeving door [[massamedia|pers]]. Exponent daarvan is [[Eddy Merckx]], een van de beste wielrenners aller tijden. Voordien waren er kampioenen als [[Rik Van Steenbergen]] en [[Rik Van Looy]]. Tijdgenoten waren [[Patrick Sercu]], [[Herman Van Springel]], [[Walter Godefroot]], [[Roger De Vlaeminck]], [[Lucien Van Impe]] en [[Freddy Maertens]]. Nadien kwamen wielerkampioenen [[Johan Museeuw]], [[Peter Van Petegem]], [[Tom Boonen]] en [[Philippe Gilbert (wielrenner)|Philippe Gilbert]].
Populair is [[veldrijden]] met meervoudige wereldkampioenen als [[Eric De Vlaeminck]], [[Roland Liboton]], [[Sven Nys]], [[Bart Wellens]], [[Erwin Vervecken]], [[Mario De Clercq]] en [[Niels Albert]]. Zo ook is België traditioneel sterk in [[motorcross]] met wereldkampioenen als [[Joël Robert]], [[Roger De Coster]], [[André Malherbe]], [[Gaston Rahier]], [[Eric Geboers]], [[Harry Everts]], [[Joël Smets]] en [[Stefan Everts]].
België kent ook een traditie van atletiek, vooral afstandslopers als olympisch kampioen [[Gaston Roelants]], [[Karel Lismont]], [[Miel Puttemans]] en [[Ivo Van Damme]]. Dit zet zich door in [[triatlon]] met onder meer [[Marc Herremans]], die na een zwaar ongeval nu als rolstoelatleet triatlon beoefent, [[Rutger Beke]] en [[Luc Van Lierde]], die tweemaal de [[Ironman (triatlon)|Iron Man]] won.
[[Biljart]] wordt veel beoefend. België domineerde de sport met [[driebanden|driebandpionier]] [[René Vingerhoedt]], [[Raymond Ceulemans]] die 35 keer wereldkampioen werd en [[Ludo Dielis]] die 9 maal wereldkampioen werd en meer recent als wereldkampioen de naamgenoot [[Eddy Merckx (biljarter)|Eddy Merckx]] van de wielrenner. België kende succes in [[judo]] met [[Robert Van de Walle]], [[Ingrid Berghmans]], [[Ulla Werbrouck]] die olympisch goud won en [[Gella Vandecaveye]]. In vrouwentennis domineerden de Vlaamse [[Kim Clijsters]] en de Waalse [[Justine Henin]].
Hoogspringster [[Tia Hellebaut]] won goud op de olympische spelen te Beijing. De Belgische sportarts [[Jacques Rogge]] is voorzitter van het [[Internationaal Olympisch Comité]]. België heeft de 7e [[Olympische Zomerspelen 1920]] georganiseerd te Antwerpen.
=== Eten en drinken ===
{{Zie ook|Zie ook: [[Belgische keuken]], [[lijst van Belgische gerechten]] en [[lijst van Belgische bieren]].}}
[[Bestand:Pieter Bruegel the Elder - Peasant Wedding - Google Art Project.jpg|thumb|250px|''Boerenbruiloft'' van [[Pieter Bruegel de Oude|Bruegel]]]]
De Belgische eetcultuur ontwikkelde zich in de [[Bourgondisch (levenshouding)|bourgondische]] levenshouding. Het schilderij ''De Boerenbruiloft'' van [[Pieter Bruegel de Oude]] beeldt dit uit. In het buitenland zijn de [[friet]]en vooral miskend als een Belgische uitvinding (men noemt het vaak ''french fries''). Streekgerechten die het tot de internationale keuken hebben geschopt zijn wildgerechten zoals everzwijn, hert of terrines, Mechelse koekoek of Mechelse kapoenen, konijn met pruimen, mosselen, maar ook Gentse [[waterzooi]] en zijn visvariant ''Ostendaise'' dragen bij aan de reputatie van de Belgische keuken.<ref>Uderzo & Goscinny, Asterix en de Belgen, 1979</ref> Andere typische Belgische gerechten zijn [[Stoofkarbonade|stoofvlees]], [[paling in 't groen]], [[hutsepot]] en [[bloedworst]] met appelmoes, alsook de enorme variëteit aan charcuterie, koude vleeswaren.
De Belgische keuken is een burgerlijke variant op de [[Franse keuken]]. In 2007 waren er twee restaurants met drie [[Michelinster]]ren, tien met twee sterren en 89 met één ster.
België heeft meer dan 365 verschillende bieren. Met [[Anheuser-Busch InBev|InBev]] is de grootste brouwerijgroep ter wereld<ref>[http://www.inbev.com/ InBev<!-- Automatisch gegenereerde titel: verbeter de omschrijving als dat mogelijk is -->]</ref> Belgisch.
België is bekend om zijn [[chocolade]], met name [[praline]]s ("Belgische bonbons"). Jean Neuhaus vervaardigde in 1912 de eerste praline, en zijn merk [[Neuhaus (chocolade)|Neuhaus]] bestaat nu nog, naast onder meer [[Leonidas (chocolade)|Leonidas]] en [[Godiva (chocolademerk)|Godiva]]. In het begin van de 20e eeuw was er vanuit [[Belgisch-Kongo]] kwalitatief goede aanvoer van [[Cacaoboom|cacao]] en de verwerkingsnijverheid kon zich technisch verfijnen. Het grootste deel (meer dan 90%{{Bron?||2009|12|11}}) van de in België geproduceerde chocolade bestaat uit kwaliteitschocolade met cacaoboter zonder toevoeging van andere (plantaardige of dierlijke) vetten. Naast de eerder genoemde chocolatiers, zijn er ook een heleboel artisanale chocolatiers die zeer hoogstaande producten afleveren{{Bron?||2009|12|11}}, sommigen vervaardigen enkel chocoladeproducten (poppetjes en pralines), anderen hebben een beperkter productie die zij integreren in de rest van hun aanbod, als bakker-patissier, als restaurateur en dergelijke meer.
== Milieu ==
Het leefmilieu in België staat onder druk door de hoge bevolkingsdichtheid. Het land is met zijn autosnelwegen een draaischijf (transport langs het water, over de wegen en een druk luchtverkeer). [[Lintdorp|Lintbebouwing]] is een erfenis van de gewoonte in het verleden om in Vlaanderen huizen langs alle steenwegen te bouwen in plaats van de dorpskernen uit te breiden. Er is [[suburbanisatie]] en door de aanleg van expreswegen raakten natuurgebieden meer en meer versnipperd.
=== Waterkwaliteit ===
Vooral in Antwerpen en Brussel laat de waterkwaliteit<ref>[http://www.vmm.be/water/cijfers-en-databanken Cijfers en databanken - Vlaamse Milieumaatschappij<!-- Automatisch gegenereerde titel: verbeter de omschrijving als dat mogelijk is -->]</ref> in de rivieren te wensen over. Toch is er vooruitgang. De kwaliteit van het [[Zenne]]water<ref>[http://www.gs-esf.be/Zennekrant_7/Zenne7_T1_NL.htm Hoe schoon is de Zenne nu ? - Zennekrant nr.6 - juni 2006<!-- Automatisch gegenereerde titel: verbeter de omschrijving als dat mogelijk is -->]</ref> ten zuiden van Brussel is sinds 2000 aanzienlijk verbeterd (bron: [[Natuurpunt]]) sinds twee<ref>http://www.scaldit.org/uploads/146Presentatie_A._Lefebvre_NL.pdf</ref> [[rioolwaterzuiveringsinstallatie]]s,<ref>[http://www.aquafin.be/nl/indexb.php?n=8&e=28&s=150 Waterzuivering - Aquafin - Vlaanderen, Wallonië en Brussel<!-- Automatisch gegenereerde titel: verbeter de omschrijving als dat mogelijk is -->]</ref> Brussel-Noord en Brussel-Zuid, werden geactiveerd nadat België door Europa in gebreke werd gesteld. Omdat de waterkwaliteit van de Zenne al in de 19de eeuw zo slecht was dat de rivier een gevaar voor de volksgezondheid betekende, werd besloten om de Zenne tijdens zijn loop door Brussel te [[Overwelving van de Zenne|overwelven]]. Tot de ingebruikname van de nieuwe waterzuiveringsstations in de vroege 21ste eeuw stroomde het afvalwater van de stad Brussel ongezuiverd in de Zenne en daarna door het Vlaams Gewest via de [[Rupel]] en de [[Schelde (rivier)|Schelde]]. De Zenne is de enige rivier die door drie gewesten stroomt en een deel van de problematiek vindt daar zijn oorzaak. Alhoewel de [[Leie (rivier)|Leie]] in de jaren 1990 nog sterk vervuild was en nauwelijks vis bevatte, is er nu een positieve kentering waar te nemen. In 2007 kon op alle plaatsen langs de Leie weer vis gevangen worden. Het water in Limburg is na de aanpak van de waterzuivering vaak van goede kwaliteit, maar in Wallonië is de waterkwaliteit van de Maas nog steeds een heikel punt. Sporadisch komt er industriële vervuiling voor, waardoor de drinkwatervoorziening van Antwerpen langs het [[Albertkanaal]] in het gedrang komt.
=== Luchtkwaliteit ===
De lucht rond Kortrijk-[[Roeselare]], Antwerpen, Brussel, Brugge-Zeebrugge, Luik, Charleroi en de Gentse Kanaalzone is even verontreinigd als in het [[Ruhrgebied]] in Duitsland. Het massale autoverkeer en de landbouw zorgen voor te hoge concentraties fijn stof en ozon in de lucht, vooral bij warm weer in de zomer en bij inversie in de winter. Rond Antwerpen bevindt zich een van de grootste concentraties van petrochemische industrie ter wereld. Ten noorden van Gent, vooral door de staalindustrie, bevat de lucht een grote hoeveelheid kankerverwekkende stoffen en fijn stof. In de rest van België, vooral in Wallonië (behalve dan de gebieden rond Luik en Charleroi, waar staalindustrie en cementovens ingeplant zijn), is het beter gesteld met de lucht doordat daar grotendeels bossen en landbouwvelden liggen. Het huishoudelijk afval van het Brussels gewest werd jarenlang verbrand in de [[afvalverbrandingsinstallatie]] van [[Neder-Over-Heembeek]] volgens minder strenge normen dan geldig in Vlaanderen ([[VLAREM]]), hoewel de rookgassen bij de overheersende wind naar het Vlaams gewest dreven. Ook dit is pas na tussenkomst van Europa verbeterd.
=== Bodemverontreiniging ===
Op meerdere plaatsen is de bodem verontreinigd door de industrie (''blackpoints''). Maar ondanks deze vervuiling is dit een van de betere punten in België op gebied van het milieu. Het is minder goed gesteld in andere landen in Europa zoals Nederland (vanwege industrie en bemesting){{Bron?||2009|12|11}}. Vooral in West-Vlaanderen ligt het [[nitraat]]gehalte van het grondwater hoog door intensieve [[Varken (tam)|varkensteelt]] voor export. De verschillende [[mest]]actieplannen bleven in praktijk deels dode letter. Rond [[Overpelt]] is er een historische grondvervuiling met zware metalen als [[cadmium]] vanwege de vroegere activiteiten van [[non-ferro]] industrie van [[Union Minière]]. Zo ook in [[Hoboken (Antwerpen)|Hoboken]] ten zuiden van Antwerpen: vervuiling met [[Lood (element)|lood]]. Te [[Kapelle-op-den-Bos]] bestaat ook historische vervuiling<ref>[http://www.knack.be/cmp/11/655/46459/asbest-vervolg-article.html Ze wisten het maar al te goed - Knack.be<!-- Automatisch gegenereerde titel: verbeter de omschrijving als dat mogelijk is -->]</ref> met [[asbest]] van [[Etex Group|Eternit]]. Rond [[Genk]] is er vervuiling met onder meer [[nikkel]] van [[ArcelorMittal]].Te [[Mol (België)|Mol]] bestaat radioactieve vervuiling van luchtgekoelde experimentele kernreactors en bij [[Dessel]]<ref>[http://www.milieurapport.be/default.aspx?PageID=86&ChapID=2669&NodeID=2683 MIRA-T - Milieurapport Vlaanderen MIRA<!-- Botmatig gegenereerde titel -->]</ref> bestaat vervuiling van opslag van lekkende vaten radioactief afval. Rond [[Tessenderlo]] is er vervuiling door lozingen van [[Tessenderlo Chemie]] in de [[Nete]].
=== Geluidshinder ===
Met de drukke menselijke activiteit vormt ook lawaai een pijnpunt. Een typisch voorbeeld vormt [[Brussels Airport]] te [[Zaventem (gemeente)|Zaventem]]. De Vlaamse, Brusselse en Waalse instanties leggen verschillende geluidsnormen op, om de hinder van vooral nachtvluchten van vooral [[DHL]] naar de andere gewesten te verplaatsen.
== Zie ook ==
* [[Geschiedenis van de Oostenrijkse Nederlanden|Geschiedenis van Belgium Austriacum]]
* [[Tijdlijn van de Lage Landen|Tijdlijn van de geschiedenis der Lage Landen]]
* [[Belgisch-Nederlandse betrekkingen]]
* [[Belgisch-Franse betrekkingen]]
* [[Belgisch-Duitse betrekkingen]]
* [[Belgisch-Britse betrekkingen]]
* [[Belgisch-Maleisische betrekkingen]]
== Externe link ==
{{Zusterproject klein
| commons = Belgium
| wikiatlas = Belgium
| wikispecies =
| wiktionary = België
| wikiversity =
| wikibooks =
| wikisource =
| wikiquote = België
| wikinews =
| wikidata =
| wikivoyage = België
}}
* [http://www.belgium.be/nl Federale portaalsite]
{{Appendix|2=
{{References|2=2}}
}}
{{Navigatie statistische informatie België}}
{{Navigatie bestuurlijke arrondissementen België}}
{{Navigatie Europese Unie}}
{{Navigatie landen Europa}}
{{Gesproken Wikipedia klein|Nl-België-article.ogg|3640626}}
{{Coor title dms|50|32|0|N|4|46|0|E|type:country_region:BE}}
{{DEFAULTSORT:Belgie}}
[[Categorie:België| 1]]
[[Categorie:Land]]
| |||