Dirk Rafaelsz. Camphuysen: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Alice2Alice (overleg | bijdragen)
14 juni 2014 is inmiddels verleden tijd
Bedoeling (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
[[Bestand:Dirck_Rafaëlszn_Camphuysen.png|thumb|Portret door G. Casteleyn en Salomon Savery]]
 
'''Dirk Raphaelsz. Camphuysen''' ([[Gorinchem]], [[4 mei?]] [[1586]] - [[Dokkum]], [[19 juli]] [[1627]]) was een Nederlands [[dichter]], [[kunstenaar]] en [[predikant]].
 
Dirk Raphaelsz. Camphuysen, afkomstig uit een [[doopsgezind]]e familie, werd op vroege leeftijd wees. Zijn broer deed hem in de leer bij een kunstschilder, maar de rector van de Latijnse school wist hem over te halen een wetenschappelijke opleiding te volgen. In 1608 ging hij [[theologie]] studeren in Leiden. Hij studeerde niet af, maar werd in 1613 gouverneur vanbij [[Gideon van den Boetzelaer]]. InLater 1613in hetzelfde jaar trouwde hij met Anna van Alendorp. In 1614 werd hij leraar aan de Latijnse school in Utrecht, en in 1617 werd hij beroepen als [[doopsgezind]]-[[remonstranten|remonstrants]] predikant in [[Vleuten]]. Daar werd hij in 16181620 verbannen vanwege zijn [[Arminianisme|Arminiaanse]] denkbeelden.
 
Camphuysen nam deel aan de theologische strijd tussen remonstranten en [[contra-remonstranten]]; na de overwinning van de laatsten in 1619 weigerde hij de zogenaamde [[Acte van Stilstand]] te ondertekenen. Camphuysen woonde in Waalwijk, Heusden en dook onder in de Amsterdamse Jordaano.a. Hijbij werktede korte tijd bijdrukker [[Willem Jansz. Blaeu]] aan dehet [[Damrak]], waar hij ook het drukkersvak leerde.
In 1620 werd alle Remonstrantse predikanten verbannen en trok hij naar [[Norden]], waar hij met zijn Haarlemse vriend Pieter Arentsz een drukkerij opzette onder bescherming van [[Enno III van Oost-Friesland]]. CamphuysenIn was1623 vervolgensvluchtte woonachtighij inachtereenvolgens naar Harlingen (1621) en naar Nes op Amelandop (1622)Ameland.<ref> Huib van den Doel: Het bewogen leven van dichter Dirk Rafaelsz Camphuysen (2014); Encyclopedie van Friesland (1958); Oosthoeks Geïllustreerde Encyclopaedie (1917) </ref> De laatste jaren van zijn leven (vanaf 1623) was hij vlashandelaar in Dokkum, waar zich lange tijd een gemeente van remonstrantenDoopsgezinden en Remonstranten heeft kunnen handhaven. Hij werd de vader van de schilder [[Govert Dircksz Camphuysen]], geboren in 1623.<ref> Zie 'Het isbewogen onduidelijkleven ofenz. Govertpp. in79,147 1624en in Dokkum werd geboren158. De meeste bronnen houden Gorkum aan.</ref> In 1625 bedankte hij voor een professoraat in het Poolse [[Raków (powiat Kielecki)|Rakow]], waar tot 1630 een [[socinianisme|sociniaanse]] hogeschool was gevestigd.<ref>Rakow had destijds 15.000 inwoners, maar is in 1639 verwoest; alle inwoners werden verdreven. </ref> Camphuysen stierf, slechts 41 jaar oud, aanten eengevolge van algehele nierkwaaluitputting.
 
Camphuysen was een praktisch christen; hij had een afkeer van [[confessie van Augsburg|confessies]] en [[Drie Formulieren van Enigheid|formulieren]]. Hij twijfelde aan de [[drie-eenheid]], en verwierp de [[predestinatie]], en de [[erfzonde]]. enHij dezag goddelijkheidChristus als Zoon van ChristusGod, die als voorbeeld moest dienen voor alle gelovigen in het gaan van de 'smalle weg' die ten hemel leidt.
 
Camphuysen heeft een groot aantal geestelijke liederen nagelaten, verzameld in de ''Stichtelijcke rymen'' (Hoorn, 1624) en de ''Uytbreyding over De Psalmen des propheten Davids'' (1630). Drie van zijn liederen zijn opgenomen in het [[Liedboek voor de Kerken]] dat in 1973 verscheen (nrs 18, 420 en 433); in het in 2013 verschenen Liedboek is er daarvan nog één overgebleven (nr 901). Ook is het stedelijk gymnasium in [[Gorinchem]] naar hem vernoemd: [[Gymnasium Camphusianum]].
Hoewel Camphuysen tegenwoordig minder bekend is was hij in zijn tijd de op één na meest gelezen schrijver. Dit kan geconcludeerd worden uit de vele herdrukken van zijn werk. Zijn populariteit lag waarschijnlijk in het feit dat Camphuysen over geestelijke zaken begrijpelijke poëzie schreef met een piëtistische ondertoon.
 
Zijn biografie, eerder gepubliceerd in 1967, is in 2014 herschreven,<ref>{{aut|Dr. Huib van den Doel}}.Het bewogen leven van Dirk Rafaelsz Camphuysen (1586-1627). Haarlem 2014. ISBN 978-90-806677-6-1 </ref> met publicatie van alle bronnen,een kritische beschouwing over de tot die datum verschenen studies over Camphuysen en een aantal nieuwe vondsten.
In november 2013 verscheen van de hand van Utrechtsde Utrechtse emeritus-hoogleraar historische letterkunde Riet Schenkeveld-van der Dussen het boek 'Een platina liedboek uit de Gouden Eeuw'<ref>{{aut|Dr. Riet Schenkeveld-van der Dussen}}. Een platina liedboek uit de Gouden Eeuw. Uitgeverij Meinema, 2013. ISBN 9789021143552</ref> met een gedetailleerde levensbeschrijving en beschouwing over de 'Stichtelycke Rijmen' en een keuze daaruit. In de media werd Camphuysen wel aangeduid als 'de Huub Oosterhuis van de Gouden Eeuw'.
Op 14 juni 2014 hield de Remonstrants-Doopsgezinde Gemeente in Dokkum een herdenkingsbijeenkomst over Camphuysen met o.a. een wandeling naar zijn graf; de burgemeester van Dongeradeel onthulde de gerestaureerde grafzerk.
 
Regel 25 ⟶ 26:
 
== Externe link ==
<!--*Een aantal docenten aan het Gymnasium Camphusianum onderhouden een pagina op facebook: [http://www.facebook.com/dirck.camphuysen] Camphuysen wordt hier beschouwd als een soort school -mascotte die opkomt voor leerlingen.-->
* {{Link dbnl auteur|id=camp001}}