Gaius Suetonius Tranquillus: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Robbot (overleg | bijdragen)
k Robotgeholpen doorverwijzing: Sallustius - Koppeling(en) gewijzigd naar Gaius Sallustius Crispus
Btouburg (overleg | bijdragen)
k .. veranderd in . ~~~~
Regel 13:
== Biografie ==
[[Bestand:Nuremberg chronicles f 111r 1.png|thumb|Gaius Suetonius Tranquillus (Illustratie in de [[Kroniek van Neurenberg]])]]
Suetonius werd geboren rond 70 na Chr. als zoon van Laetus in de [[equites]], een maatschappelijke klasse die vergelijkbaar is met middeleeuwse ridders. Laetus nam in [[69]] deel aan de [[eerste slag bij Bedriacum]] voor keizer [[Otho]] tegen de latere keizer [[Vitellius (keizer)|Vitellius]] in [[69]]. In de buurt van [[Hippo Regius]] in [[Africa]] is een opschrift gevonden, mogelijk vervaardigd door dankbare burgers, waaruit Suetonius' carrière kan worden afgeleid. Als alternatieve geboorteplaatsen zijn gesuggereerd Rome, [[Ostia Antica|Ostia]] en [[Pesaro]] waar een [[gens]] ''Suetonia'' woonde.
 
De jonge Suetonius kreeg een [[rechten]]opleiding en diende onder [[Plinius de Jongere]] toen deze gouverneur van [[Pontus et Bithynia|Bithynia]] was. Uit een aantal brieven van Plinius blijkt dat deze hem als geleerde (''scholasticus'') en vriend hogelijk waardeerde.<ref>Plinius, Epistola I, 18; I, 24; I, 29; III, 8; V, 10; X, 94, 2</ref> Plinius en Septicius Clarus, prefect van de [[Praetoriaanse garde]], bevalen hem aan bij keizer [[Trajanus]] die hem als [[bibliothecaris]]/[[archivaris]] (''a studiis'' en ''a bibliothecis'') aanstelde. Onder keizer [[Hadrianus]] was hij enkele jaren hoofd van het keizerlijke secretariaat (''ab epistulis'').
 
Waarschijnlijk in [[122]] werden hij en zijn beschermheer Septicius Clarus op staande voet ontslagen tijdens een reis van Hadrianus' hof in [[Britannia (Romeinse provincie)|Britannia]], vermoedelijk vanwege een vermeende, te vertrouwelijke relatie met de keizerin [[Vibia Sabina]].<ref>[[Historia Augusta]], 11, 3</ref> Voor de geschiedschrijving was dit betreurenswaardig, omdat Suetonius vanaf dit moment geen toegang meer had tot het keizerlijk archief.. Een lezing van dit voorval is dat hij na de dood van [[Plotina]], tot wier kring hij hoorde, door een paleisintrige werd verwijderd, net als zijn beschermheer Septicius Clarus. Uit de indrukwekkende lijst van zijn werken blijkt dat hij nog lange tijd daarna literair actief moet zijn gebleven. Suetonius droeg ''De vita Caesarum'' op aan Septicius Clarus.
 
== Werken ==
Regel 24:
=== ''De Vita Caesarum'' ===
==== Twaalf keizers ====
Voor dit hoofdwerk ''Over de levens van de keizers'' verzamelde Suetonius gegevens uit de keizerlijke archieven. Maarmaar vooral betrok hij mondelinge informatie van familieleden (vader) en andere zegslieden. Het werk - of de eerste aflevering - verscheen (rond [[121]] na Chr.) en bestaat uit biografieën van twaalf [[Lijst van Romeinse keizers|keizers]], van [[Gaius Iulius Caesar]] tot [[Titus Flavius Domitianus|Domitianus]]. (Caesar was eigenlijk geen keizer, maar zelf uitgeroepen "dictator voor het leven".) Het werk bleef nagenoeg geheel bewaard:. alleenAlleen het eerste deel van de tekst over Iulius Caesar is niet overgeleverd.
 
In eenvoudig Latijn geschreven, maar zonder veel zin voor historische [[kritiek]], richtte het werk zich vooral tot het grote publiek, dat meer gesteld was op pittige details en bedgeheimen, dan op oorzaken van grote feiten en gebeurtenissen uit het staatsleven. Eigenaardig genoeg zijn de levens van de [[Julisch-Claudische dynastie|Julisch-Claudische]] keizers beter gedocumenteerd dan die van de latere, en ook uitgebreider. Een reden hiervoor zou kunnen zijn dat Suetonius, toen hij aan zijn werk begon, nog hoofd van de afdeling keizerlijke correspondentie was:. Suetonius zou dan veel informatie uit keizerlijke brieven in de archieven hebben gehaald. Inderdaad citeert hij als eerste geschiedschrijver brieven, maar ook opmerkingen en zelfs opschriften op muren.
 
Het oudste overgeleverde manuscript is de ''Memmianus'' uit de [[negende eeuw]] (mogelijk een afschrift van een verloren handschrift uit de [[abdij van Fulda]]) [[Bibliothèque Nationale]], [[Parijs]] no 6115.
Regel 43:
 
==== Persoonlijke details ====
In tegenstelling tot [[Publius Cornelius Tacitus|Tacitus]] concentreerde Suetonius zich minder op de chronologische en meer op de persoonlijke bijzonderheden, hoewel veel van de keizers waarwaarover hij over schreef al overleden waren voor de geboorte van Suetonius. Juist door deze belangstelling voor de persoonlijke aspecten zijn de biografieën aardig om te lezen, ook al staan ze in literaire kwaliteit en psychologische diepgang ver achter bij die van [[Plutarchus]]. Hun kracht schuilt in de details, de talrijke [[anekdote]]s, de typerende uitspraken en trekjes, de aandacht voor uiterlijkheden (dankzij Suetonius weten we min of meer nauwkeurig hoe de keizers er uitzagen), maar ook voor de literaire en culturele belangstelling der keizers.
 
==== Chrestus ====
Suetonius maaktmaakte rond [[120]] in zijn werk ''De levens van twaalf keizers'' (''De goddelijke Claudius'', H.25, § 4) een vermelding van "Chrestus". Hij schrijft: "Omdat de Joden constant opwinding veroorzaakten op aandrang van Chrestus, verbande hij [= [[Tiberius Claudius Drusus Nero Germanicus|Claudius]]] hen uit Rome."
Deze passage refereert aan rellen in het jaar [[50]] die ook worden genoemd in [[Handelingen van de Apostelen|Handelingen]] 18:2.
Er kan overigens niet met absolute zekerheid worden gesteld dat dit een verwijzing is naar [[Jezus (traditioneel-christelijk)|Christus]]. De naam Chrestus kwam vaker voor, doorgaans voor [[slavernij|slaven]] als aanduiding voor 'goed' of nuttig'.
Regel 52:
=== ''De Viris Illustribus'' ===
''De Viris Illustribus'' (''Over beroemde mannen'') is een verzameling zakelijke biografieën en notities over bekende personen in de Latijnse literatuur ([[grammaticus|grammatici]], [[redenaar]]s, [[dichter]]s, [[filosoof|filosofen]] enz.) waarvan delen bewaard bleven. Een groot aantal gegevens uit [[Hiëronymus van Stridon|Hiëronymus]]’ ''Chronica'' gaat op deze beschrijvingen terug.
Het bestond uit vier delen,:
# philosophi (filosofen): onder meer [[Lucius Annaeus Seneca|Seneca]] en [[Varro Reatinus]]
# oratores (redenaars): 15