Zondagsschool: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geschiedenis: aanvulling |
Geschiedenis aanvulling |
||
Regel 6:
De eerste zondagsscholen zijn in 1780 opgericht door [[:en:Robert Raikes|Robert Raikes]] (1735-1811), uitgever van [[The Gloucester Journal]] en [[filantroop]]. Hij stichtte in de achterbuurten van [[Gloucester]] scholen voor de fabriekskinderen, die zes dagen per week werkten en op zondag vrij waren. Als lesstof werd de bijbel gebruikt terwijl de scholen opgezet waren uit sociaal-pedagogisch motief. Nadat de sociale omstandigheden aan het einde van de 19de eeuw verbeterden kwam het accent op de godsdienstige en geestelijke vorming van het kind te liggen.
Raikes wordt beschouwd als ''het boegbeeld van de internationale zondagsschoolbeweging''.<ref>[https://books.google.nl/books?id=P01VmL4OUnEC&pg=PA104&lpg=PA104&dq=leren+geloven+lage+landen+sturm&source=bl&ots=rv1Ghzt0dx&sig=Vk7IEYzrN9Yk1BKZ9LHUe9FzWSs&hl=nl&sa=X&ved=0CDAQ6AEwBGoVChMI4syRs4nfyAIVRgMaCh3OFQGK#v=onepage&q=sturm%20&f=false{{Aut|Dane, Jacques}} (1996) ''De vrucht van de bijbelse opvoeding'', p. 104 (Hilversum Verloren)]</ref><ref group=noot>Dane maakt in noot 21 p. 104 de opmerking: (citaat) ''J.C. Sturm plaatste in 1993 een kanttekening bij dit beeld [Raikes] door op te merken dat reeds vanaf de middeleeuwen in Nederland, Groot Brittannië, Frankrijk en België vromen van zondagsschoolonderwijs bekend waren. Sturm stelt dat er veel overeenkomsten zijn tussen deze oudere vormen van zondagsschoolonderwijs en de laat-achttiende eeuwse schooltjes van Raikes. ... ... Het onderscheid ligt , aldus Sturm, in het feit dat Raikes' 'initiatief veel navolging heeft gevonden en tot een internationaal vertakte ''beweging'' van protestantse evangeliserende zondagsscholen is uitgegroeid'.</ref> De eerste zondagsscholen in Nederland naar voorbeeld van Robert Raikes dateren uit de jaren dertig van de negentiende eeuw. Zij werden vanuit sociaal-filantropische bewogenheid opgericht door prominente figuren binnen de [[Reveil]]kring. De eerste was de Haagsche 'Zondagschool' opgericht in 1836 door de van joodse afkomstige arts [[Abraham Capadose]].
In 1865 werd in Amsterdam de ''Nederlandse zondagsschool vereniging'' door o.a. ds. C.S. Adema van Scheltema (voorzitter), Ph.J. Hoedemaker (secretaris), jhr. E. [[van Weede]] van Dijkveld (penningmeester) en T.M. Looman. Bij de oprichting ging het om 281 scholen met 729 actieve personen. Er werden nog meerdere zondagsschool''verenigingen'' opgericht, die op verschillende locaties in een stad zondagsscholen organiseerden. De activiteiten richtten zich niet alleen op de kinderen van de christelijke gemeenten, maar ook op niet-kerkelijk gebonden kinderen met de bedoeling hen in aanraking te brengen met het christelijk geloof. Zondagsschoolverenigingen werden zowel naar kerkelijke achtergrond als methodiek opgericht.
In 1871 vond een afsplitsing plaats. Op 14 november 1871 werd in Utrecht de 'Gereformeerde Zondagsschoolvereeniging Jachin' opgericht op initiatief van jhr. mr. A. M. C. [[van Asch van Wijck]] en ds. J. R. Kreulen van de Christelijke Gereformeerde Gemeente. Men wilde hiermee voorkomen dat [[rationalisme]] en [[modernisme]] hun ''verderfelijke dwalingen'' via de bestande zondagsscholen over zouden brengen op de kinderen.<ref>[http://www.dbnl.org/arch/taze003gede01_01/pag/taze003gede01_01.pdf {{Aut|Tazelaar, J.P.}} (1911) ''Gedenkboek. Feest-uitgave bij het 40-jarig bestaan van de Gereformeerde Zondagsschool-Vereniging Jachin' '']</ref>
===Enkele voorbeelden van persoonlijke initiatieven===
In 1855 richtte de predikant [[Jan de Liefde]] in Amsterdam de Vereniging Tot heil des Volks op. Hij startte met scholen voor haveloze kinderen waar onder andere de zondagsschool uit voort kwam.
{{Zie hoofdartikel|Tot Heil des Volks}}
In 1861 stichtte mr. Aeneas baron Mackay (1806-1876) de zondagsschool Ophemert & Zennewijnen met het doel ''bijbelkennis te bevorderen''. In 1845 had hij reeds samen met zijn vader de 'Christelijke Naaischool van Ophemert' gesticht waar de uitdrukkelijke regel gold: '' 's Heeren naam worden aangeroepen en 's Heeren woord gelezen''. De zondagsschool startte met dertig kinderen. In 1875, de school telde inmiddels 182 kinderen, werden de groepen heringedeeld waarbij jongens en mesjes gescheiden werden. Het hoogste aantal kinderen, 213, werd bereikt rond het 50-jarig bestaan in 1912. Het aantal was in 1951 teruggelopen tot 136, in 1986 bij het 125-jarig bestaan tot ruim 60. Bij het 140-jarig bestaan, anno 2002, bedroeg het aantal 30 kinderen, gelijk aan het aantal bij de start.<ref>{{Aut|Verburg, Teuntje}} (2002) ''Tot heil van Hemertsch jeugd. Het ontstaan en de vroege jaren van de zondagsschool van Ophemert & Zennewijnen 1861-1876'', ter gelegenheid van het 140-jarig bestaan (1861-2001)</ref>
In Eibergen leidde mevrouw Ter Braak-Huizinga, moeder van [[Menno ter Braak]], een zondagsschool die op haar innitiatief in 1907 gesticht was door de [[Protestantenbond]]. Doel was '' het aankweken van godsdienstige gevoelens in vrijzinnige geest en kennis van de bijbelse geschiedenis''.<ref>[http://www.dbnl.org/tekst/hans017want01_01/hans017want01_01_0008.php DBNL: {{Aut|Hanssen, Léon}} (2000) ''Want alle verlies is winst: Menno ter Braak 1902-1930'', hoofdstuk 8, (Balans,
==Nederlandse zondagsscholen anno 21ste eeuw==
Regel 31 ⟶ 36:
'''Referenties'''
{{References}}
'''Noot'''
{{References|group=noot}}
}}
{{Commonscat|Sunday school}}
| |||