Baule (volk): verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
k clean up en/of Typo fixing, typos fixed: creër → creëer, creëeren → creëren, West Afrika → West-Afrika met AWB
Regel 3:
==Geschiedenis==
 
Net als de andere volkeren in West -Afrika kennen de Baule slechts een geschiedenis door mondelinge overlevering. Deze geschiedenis begint met koningin Abla Pokou (ca. 1730-1750). Onder leiding van deze koningin hebben de Baule het huidige [[Ghana]] verlaten en zijn ze westwaarts gemigreerd. Dit was het gevolg van de machtsvergroting van de Ashanti in Ghana en de militaire agressie die daarmee gepaard ging. Koningin Abla Pokou was het nichtje van de Ashantikoning Osei Kofi Tutu I (ca. 1660-1717), een van de grondleggers van het machtige Ashantirijk. Het Ashantirijk was een federatie en veelvuldig verwikkeld in een factiestrijd. Na de dood van de koning ontstond er een machtstrijd tussen twee neefjes: Opoku Ware en Dakon, de broer van Abla Pokou. Dakon dolf het onderspit en Abla Pokou leidde haar volk weg uit de oorlog naar het huidige Ivoorkust. Ze moesten daarbij de rivier de Komoe oversteken. De zieners van de koningin vertelden haar dat ze het dierbaarste moest offeren dat ze bezat. Ze offerde vervolgens haar pasgeboren zoontje in de rivier. Ze schreeuwde vervolgens in groot verdriet "Ba ouli" ofwel "Het kind is dood". Van deze hartenkreet is de naam Baule afgeleid. Na het offer doken er verschillende nijlpaarden op uit de rivier die een brug vormden, waarover de Baule veilig konden oversteken. In een andere versie boog een grote boom over de rivier, waarop de Baule konden oversteken. Toen de achtervolgende Ashanti aankwamen boog de boom terug. Het verhaal van de exodus van de Baule is ongetwijfeld legendarisch, in meer of mindere mate een mythe. Mogelijk zijn de Baule in verschillende golfbewegingen, verdrongen door de Ashanti, geëmigreerd.
 
== Sociale structuur ==
Regel 14:
De ''Gba Gba'' is een maskerdans die gedanst wordt bij de begrafenis van vrouwen. De geest van de overleden vrouw zou bezit nemen van de mannelijke danser. Bij een Gba Gba-masker staat schoonheid centraal. De vrouwelijke gezichten zijn prachtig vormgegeven en soms versierd met een geraffineerde littekenversiering. Aan het kapsel is ook veel aandacht besteed. Het haar is ingevlochten in strengen en mooi gekapt. De maskers moeten de geesten verleiden bezit te nemen van het masker en de danser.
 
De ''Mblo'' bestaat uit een serie dansen die complexer wordt naarmate het ritueel vordert. De Mblo is een reflectie op de samenleving waarin belangrijke mensen uit het dorp worden geëerd. Dit kunnen mannen of vrouwen zijn. Het masker van een vrouw wordt vaak door haar echtgenoot besteld, om haar te eren. De Mblo-maskers zijn geen portretten, maar geïdealiseerde weergaven. Ze hebben uitgebreide kapsels en versieringen. Het masker wordt verondersteld tijdens de dans de spirituele dubbelganger van de persoon in kwestie te worden. Het is noodzakelijk dat deze persoon ook bij de dans aanwezig is en deelneemt aan de dans. Hij of zij danst, geeft geschenken of legt kleren op de grond waarop de danser stapt. Wanneer iemand op leeftijd is kan een kind of kleinkind zijn of haar plaats innemen. De Mblo is meer een wereldlijke dan een religieuze dans. Dat neemt niet weg dat er contact wordt gezocht met krachten uit de natuur. Zo worden er ook maskers van huisdieren en wilde dieren gedanst. De Mblo wordt gedanst op feestelijke gelegenheden, bijvoorbeeld bij de ontvangst van gasten. De dans kan ook gedanst worden bij de begrafenis van mensen die tijdens hun leven nauw bij de Mblo betrokken waren. Wanneer de maskers niet worden gedanst zijn ze in het bezit van de persoon die verbeeld is (of diens erfgenaam). Het masker wordt in doeken gewikkeld en in het huis opgehangen.
 
De ''Bono Amuen'' is een dans waarbij gepoogd wordt belangrijke voorouders op te roepen. Deze voorouders leven in Blolo, een wereld die naast de wereld van de levenden zou bestaan. De voorouders worden verondersteld de dorpelingen in moelijke tijden bij te kunnen staan.
 
De ''Goli'' is dans die de Baule die bestaat uit vier paren dansers. De maskers zouden met elk paar dat danst machtiger worden. De dans wordt gedanst bij festiviteiten, maar ook bij begrafenissen.
 
{{nocat||2015|10|13}}
 
==Zieners==
Regel 33 ⟶ 31:
 
Net als andere Akanvolkeren hielden de Baule slaven. De omvang van slavernij in de Baule samenleving was veel kleiner dan bij de Ashanti. De slaven werden tijdens aanvallen op naburige volkeren gevangen genomen of van islamitische slavenhandelaren uit het noorden gekocht. De slaven bewerkten veelal samen met de Baule de velden. Ze werden opgenomen in het huishouden van de eigenaar en gingen uiteindelijk op in de Baule. Slaven deelden in deopbrengst van het land en konden tijdens hun leven bezit verzamelen.Na hun dood verviel dit bezit echter aan de eigenaar of aan de verwantschap (awlo). Voor de Baule was slavernij mogelijk een manier om de eigen aantallen te vergroten en hun positie in het gebied veilig te stellen.<ref>Lovejoy, Paul E., Transformations in slavery: A history of slavery in Africa (2011), p.170.</ref><ref>Potash, B., Widows in African societies: Choices and constraints (1986), p.246</ref>
 
{{nocat||2015|10|13}}