Karel V van Frankrijk: verschil tussen versies

'''Karel V''' ([[Vincennes (Val-de-Marne)|Vincennes]], [[21 januari]] [[1338]] - [[kasteel van Beauté]], [[16 september]] [[1380]]<ref>{{Aut|Léopold Delisle|L. Delisle}} (ed.), ''Mandements et actes divers de Charles V (1364-1380): recueillis dans les collections de la Bibliothèque Nationale'', Parijs, 1874, pp. [http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k57448409/f967.image 948][http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k57448409/f968.image -][http://gallica.bnf.fr/ark:/12148/bpt6k57448409/f969.image 950] (nrs. 1955-1956). Vgl. [[Jean Froissart]], ''Chroniques'' IX 287-288 (verkeerdelijk gedateerd op Sint-Michielsdag (29 september) 1380).</ref>), bijgenaamd ''de Wijze'' (Frans: ''Charles le Sage''), was [[Lijst van koningen van Frankrijk|koning van Frankrijk]] van [[1364]] tot aan zijn dood in 1380 en een lid van het [[huis Valois]]. Karel was de eerstgeborene zoon van [[Jan II van Frankrijk]] (1319-1364), koning van Frankrijk en [[Bonne van Luxemburg]] (1315-1349), dochter van de graaf van Luxemburg. Zijn heerschappij was een hoogtepunt voor Frankrijk tijdens de [[Honderdjarige Oorlog]], met zijn legers die veel van de gebieden herstelden die afgestaan waren aan [[Eduard III van Engeland]] bij het [[Verdrag van Brétigny]] in 1360.

Tijdens zijn persoonlijke regering (sinds 1364) wist hij het ondermijnde staatsgezag te herstellen door een steviger uitbouw van het staatsapparaat, voornamelijk op fiscaal gebied. Bovendien werd Frankrijks militair potentieel zodanig uitgebreid dat een hervatting van de [[Honderdjarige Oorlog]] tegen Engeland in 1368 mogelijk werd. Karel V nam zelf niet actief deel aan de vijandelijkheden, maar met de hulp van zijn bekwame generaals [[Bertrand du Guesclin]] en [[Olivier V de Clisson|Olivier de Clisson]] wist hij in twaalf jaar tijd het in 1360 verloren deel van Frankrijk grotendeels te heroveren. Toen in 1380 de koning en du Guesclin beiden overleden, bezaten de Engelsen op Franse bodem nog enkel [[Calais]], [[Cherbourg-Octeville|Cherbourg]], [[Brest (Wit-RuslandFrankrijk)|Brest]], [[Bordeaux (stad)|Bordeaux]] en [[Bayonne (Frankrijk)|Bayonne]]. Een poging om in 1378 het [[hertogdom Bretagne]] te heroveren mislukte evenwel. Hij overleed in 1380 aan een slepende ziekte. Hij was zijn hele leven lichamelijk al niet sterk.