Sonderbund-oorlog: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 65:
Het kanton [[Basel-Stadt]] verzette zich een tijdlang tegen verzoeken van de Tagsatzung, maar leverde uiteindelijk zijn troepencontingent op 6 november, twee dagen nadat de gevechten waren begonnen.
===
De eerste handelingen werden verricht door de Sonderbund. Troepen uit Uri bezetten de [[Gotthardpas]] in de vroege novemberdagen. Daarmee slaagden ze erin de verbinding tussen Centraal-Zwitserland en Wallis open te houden via de [[Furkapas]]. Maar in tegenstelling tot de triomfantelijke bekendmakingen in Sonderbund-kranten faalde de actie om de federale troepen onder Luvini in Ticino effectief te scheiden van die in Graubünden onder [[Eduard de Salis-Soglio]] (de broer van de rebellencommandant), omdat de [[Grote Sint-Bernhardpas]] open bleef voor de Eedgenoten. De eerste oorlogsdoden vielen op 4 november toen een officier en een soldaat van Uri werden gedood door de Ticinezen.
Op 7 november bereidden Sonderbunders onder rechtstreeks bevel van Jean-Ulrich de Salis-Soglio en von Elgger de lancering van een tweede offensief voor richting de Freiamtregio van [[Aargau]]. Nadat ze de brug over de [[Reuss (rivier)|Reuss]] hadden verwoest, betraden ze op 12 november Aargau om de federale legers in tweeën te splijten en [[Fribourg (kanton)|Fribourg]], dat omringd werd door federaal gebied, te ontzetten. Maar na een paar opmarsen werden ze tegengehouden door Ziegler en trokken zich met verliezen terug naar het kanton Luzern.
===De
Op 9 november lanceerde Dufour zijn eerste aanval op Fribourg, in overeenstemming met zijn algemene plan. Dat kanton was niet alleen het dichtste bij Bern, de regeringszetel en derhalve de meest directe bedreiging. Het was ook geïsoleerd van de andere opstandige gewesten, daarom makkelijker te veroveren en de inname ervan zou Dufour in staat stellen om zijn strijdkrachten in het midden van het land te concentreren. Tegen 10 en 11 november overrompelden federale troepen de stad [[Estavayer-le-Lac]], de enclaves van Fribourg in Vaud en het leeuwendeel van het district [[Murten]] zonder weerstand, waarbij de Firbourgse troepen onder kolonel [[Philippe de Maillardoz]] zich terugtrokken om de hoofdstad te verdedigen.
Regel 79:
Desalniettemin meldden in morgen van 14 november twee afgevaardigden van de regerende Raad van State van Fribourg aan Dufour dat het kanton bij meerderheidsstemming had besloten zich over te geven. Hoewel de Eedgenoten het nieuws toejuichten, was de overgave een bittere teleurstelling voor de Fribourgse troepen. Vele beschuldigingen van verraad deden de ronde, vooral tegen de commander, kolonel de Maillardoz, die moest vluchten naar Neuchâtel en daar in ballingschap ging. Hoewel uiteindelijk duidelijk werd dat de capitulatie een besluit van de burgerregering was, waarvoor de Maillardoz niet eens was geraadpleegd, bleef hij in ongenade.<ref>Zie {{cite book|first=Henri|last=de Schaller|title=Souvenirs d'un officier fribourgeois 1798-1848|location=Fribourg|year=1890}}, geciteerd door {{cite book|first=Pierre|last=du Bois|title=La Guerre du Sonderbund}} ''op. cit.''</ref>
====Nasleep van de Fribourgse campagne====
[[Bestand:Gefecht bei Airolo - Jakob Ziegler.png|thumb|De slag bij Airolo in Ticino.]]
In de avond van 14 november besloot de regering van Wallis om een offensief te lanceren tegen Vaud in reactie op Fribourgs hulpkreet. Maar het nieuws van de capitulatie kwam vroeg genoeg om de Wallische troepen terug te roepen en ze in plaats daarvan voor te bereiden op een manoeuvre tegen Ticino.
De akte van overgave die Fribourg ondertekende zou een voorbeeld worden voor de andere Sonderbundkantons. Het bepaalde dat Fribourg de Sonderbund verliet, zijn soldaten ontwapende en de federale bezettingstroepen diende te onderhouden. Op 15 november werd een nieuwe Fribourgse regering van radicale snit verkozen, die als eerste daad de [[Jezuïeten]] uit het kanton verbande. De volgende dag moest de Vaudese commandant, kolonel Rillet-Constant, de [[staat van beleg]] afkondigen om te voorkomen dat federale militairen de stad zouden plunderen, tegen de strikte orders van hun meerderen in.
In beide kampen werd de val van Fribourg becommentarieerd in de pers en door de politieke leiders. In Luzern en Wallis werden proclamaties voorgelezen aan de troepen om hen te verzekeren dat deze tegenslag geen gevolgen zou hebben voor de coalitie. Katholieke kranten betwijfelden het nieuws van de overgave of beweerden dat Wallis een zegerijk offensief tegen de Vaudezen was begonnen in de [[Chablais]]. Aan federale zijde groeiden het publieke vertrouwen en het moreel van het leger.
Zodra de nieuwe regering was geïnstalleerd, verliet Dufour Fribourg met zijn leger richting Centraal-Zwitserland. Hij liet het westelijk strijdtoneel over aan Rillet-Constant, die toestemming had om zijn hoofdkwartier naar de Chablais te verplaatsen, maar verboden werd eenzijdige acties te ondernemen tegen Wallis zonder Dufours rechtstreeks bevel. Tegen 15 november passeerden de federale strijdkrachten door Bern en bereikten [[Aarau]] de volgende avond.
In de morgen van 17 november rukten de troepen van Uri met enkele versterkingen van Nidwald op in Ticino naar [[Airolo]], dat na een kort gevecht viel, en de volgende dag naar [[Faido]] en op de 21e naar [[Biasca]], waar ze halt hielden om versterkingen op te wachten. Maar de Ticinezen werden eerder versterkt dan zij, namelijk door enkele bataljons uit Graubünden die op 22 november arriveerden.
== Galerij ==
| |||