Observatie: verschil tussen versies
Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting |
Geen bewerkingssamenvatting |
||
Regel 1:
{{wiu2}}
Een '''observatie''' of '''waarneming''' is het verwerven van informatie uit eerste hand, ofwel door gebruikmaking van de eigen [[zintuig]]en, ofwel door gebruik te maken van [[Wetenschappelijk instrument|instrumenten]] en het onmiddelijk vastleggen ervan.
Bij een [[Kwaliteit (eigenschap)|kwalitatieve]] observatie wordt alleen de aan- of afwezigheid van een [[fenomeen]] vastgesteld, de toe- of afname, versnelling of vertraging. Bij een [[Kwantitatief|kwantitatieve]] observatie worden door middel van [[tellen]] of [[meten]] een numerieke waarde (in [[Natuurkundige eenheid|eenheden]]) toegekend aan een specifieke [[grootheid]].
Observaties vormen de basis van [[empirisch onderzoek]] en daarmee de [[wetenschappelijke methode]].
==Algemeen==
Waarnemingen spelen op twee manieren een belangrijke rol in de wetenschappelijke methode. Ten eerste om de (veelal kwantitatieve) gegevens te verzamelen om een [[hypothese]] op te baseren, ten tweede om de opgestelde hypothese te toetsen aan de werkelijkheid en zonodig te verwerpen. Hierbij is van belang dat de waarnemingen [[Herhaalbaarheid|herhaalbaar]] zijn.
==Geschiedenis==
De [[Perzië|Persische]] [[wiskunde|wiskundige]] en [[astronomie|astronoom]] [[Alhazen]] stelde dat men wetenschappelijke geschiften "moet beschouwen als vijanden en ze van alle kanten moet aanvallen" en zelfs zichzelf moest wantrouwen om niet ten prooi te vallen aan misvattingen. Hij was de eerste die schreef over observatie, exprimenten (''إعتبار, i'tibar'') en een [[methodologie|methodische aanpak]] als fundament van de wetenschap in zijn werk ''[[De Aspectibus]]'' (''كتاب المناظر'', ''Kitāb al-Manāẓir'') over [[optica]]. Alhazen was echter niet de eerste die zijn waarnemingen op schrift stelde en de geschriften die hij aanvalt zijn onder andere die van [[Claudius Ptolemeus]] over hetzelfde onderwerp en die van [[Hipparcos]] over astronomie. Alhazen op zijn beurt inspireerde de [[Engeland|Engelse]] [[Natuurlijke theologie|theoloog]] [[Roger Bacon]] om blind vertrouwen op, vaak slecht vertaalde, overgeleverde werken te verwerpen en te vertrouwen op [[Empirisch resultaat|empirische]] methoden om kennis niet alleen te verwerven, maar ook te toetsen.
*[[Verlichting (stroming)]]
*[[Karl Popper]]
{{appendix|
| |||