Kerkelijke Staat: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Geen bewerkingssamenvatting
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 65:
}}
 
De '''Kerkelijke Staat''' of de '''Pauselijke Staat''' behoorde tot de belangrijkste historische staten van [[Italië]] vanaf ongeveerhet midden van de 6e8e eeuw.<ref>Encarta-encyclopedie Winkler Prins (1993–2002) s.v. "Kerkelijke Staat". Microsoft Corporation/Het Spectrum.</ref> Het [[Apennijns Schiereiland]] werd in 1861 verenigd door het [[Koninkrijk Sardinië (1720-1861)|koninkrijk Sardinië]], waarna de Kerkelijke Staat, in minder territoriaal uitgebreide vorm, nog bleef bestaan tot 1870.
 
De Kerkelijke Staat bestond uit gebieden onder directe soevereine heerschappij van het pausdom. Op zijn hoogtepunt besloeg deze staat het grootste deel van de moderne Italiaanse regio's [[Romagna]], [[Marche_Marche (Italië)|Marche]], [[Umbrië]] en [[Lazio]]. Deze regerende macht wordt gewoonlijk de wereldlijke macht van de paus genoemd, in tegenstelling tot diens kerkelijke primaatschap.
 
== Geschiedenis ==
=== Middeleeuwen ===
[[Bestand:Karte kirchenstaat.jpg|thumb|left|UitbreidingMachtsbereik van de Kerkelijke Staat rond 800]]
De pausen hadden reeds in de [[4e eeuw]] aanzienlijke grondgebieden rond Rome verworven, het [[Patrimonium Petri]]. Ze wisten dit in de [[5e eeuw]] uit te breiden door in de nadagen van het instortende [[West-Romeinse Rijk]] bescherming tegen invallende [[Barbaar|barbaren]] te bieden. Deze bezittingen maakten de bisschop van Rome in de [[6e eeuw]] tot een van de grootste grondbezitters in Italië. Door de hervormingen van [[paus Gregorius I]] en het overstappen op een centraal bestuur kreeg dit gebied sterker het karakter van een eenheidsstaat, waarop de pausen met een beroep op een door [[Constantijn de Grote]] uitgevaardigde oorkonde, de later als vervalsing ontmaskerde [[Donatio Constantini]], aanspraak maakten. Na de definitieve val van het Romeinse Rijk in West-Europa waren de [[Ostrogoten]] de baas in Italië en na hen de [[Byzantijnse Rijk|Byzantijnen]]. De Byzantijnen werden op hun beurt grotendeels teruggedrongen door de [[Longobarden]].
[[Paus Stefanus II (III)]] riep in [[754]] de hulp van de [[Frankische Rijk|Frankische koning]] [[Pepijn de Korte]] in om de binnenvallende Longobarden-koning [[Aistulf]] af te slaan. Pepijn heroverde de bezette gebieden en schonk ze geheel aan de paus ([[Pepijnse Schenking]]), daarmee de aanspraken van het [[Byzantijnse Rijk]] op het voorheen door hen geregeerde Italië negerend. De paus werd hiermee heerser over [[Ravenna (stad)|Ravenna]], de [[Pentapolis]] en de regio rondom Rome. In de [[11e eeuw]] kwam door een alliantie met de [[Vikingen|Noormannen]] ook het [[hertogdom Benevento]] in pauselijk bezit.
Regel 81:
 
=== [[Napoleontische tijd]] ===
De [[Franse Revolutie]] en de nasleep hiervan hadden desastreuze gevolgen voor de staat. De steden Modena, Bologna, Ferrara en Romagna werden de Kerkelijke Staat na de Franse invasie in [[1797]] ontnomen om de nieuwe [[Cispadaanse Republiek]] te vormen, die later samen met de [[Transpadaanse Republiek]] de [[Cisalpijnse Republiek]] vormde. EenOp jaar15 laterfebruari werd1798 de(27 Staatpluviôse geheelVI) bezet,vielen waaropFranse troepen onder leiding van [[Louis Alexandre Berthier]] de FransenKerkelijke Staat binnen en riepen de [[Romeinse Republiek (1798-1799)|Romeinse Republiek]] uitriepen.uit, [[Pausdie Piusop VI]]21 stierffebruari ineen bondgenootschap sloot met de [[1799Cisalpijnse Republiek]].<ref>{{aut|William inDoyle}}, ballingschap''[https://books.google.nl/books?id=TIVSAwAAQBAJ DeThe staatOxford werdHistory inof [[1800]the French Revolution]'' hersteld,(1990) maarAppendix in1: Chronology of the French Revolution. Oxford University Press.</ref> [[1808Paus Pius VI]] opnieuwwerd bezetafgezet en eenop jaar20 laterfebruari geannexeerdontvoerd doornaar Frankrijk. DeHij Kerkelijkstierf Staatop werd29 daaropaugustus verdeeld1799 in tweeballingschap, waarop kardinalen [[DepartementenConclaaf van Frankrijk1799-1800|departementenconclaaf hielden in Venetië]], waar men zeven maanden steggelde over een nieuwe paus, hetgeen [[RomePaus Pius VII|Luigi Barnaba Chiaramonti (departementals Pius VII)|Rome]] en [[Trasimène]]uiteindelijk werd.
 
In november 1798 vielen [[Koninkrijk Napels|Napolitaanse]] troepen Rome binnen, maar de Franse generaal [[Jean-Étienne Championnet]] wist ze te verdrijven en achtervolgde ze tot hij Napels bezette, waarop koning [[Ferdinand I der Beide Siciliën|Ferdinand IV]] moest vluchten naar Sicilië. Met steun van revolutionaire Napolitanen werd de [[Parthenopeïsche Republiek]] uitgeroepen op 22 januari 1799. Hierna begon het tij echter tegen de Fransen te keren doordat in de maanden erna in heel Italië anti-Franse, monarchistische, katholieke volksopstanden uitbraken, al dan niet aangewakkerd door de clerus en versterkt door buitenlandse monarchale troepen (vooral Oostenrijkers en Russen). Kardinaal [[Fabrizio Ruffo di Calabria]] lanceerde het [[sanfedismo|Leger van het Heilig Geloof]] en 'bevrijdde' Napels op 20 juni 1799 van de Fransen (generaal [[Étienne Jacques Joseph Macdonald|Macdonald]], die Championnet had vervangen, had de stad enige dagen eerder verlaten om in Noord-Italië de Oostenrijks-Russische invasie tegen te gaan) en restaureerde het Koninkrijk Napels. Ferdinand IV liet 120 republikeinse leiders executeren. Vervolgens rukten de Napolitanen opnieuw op naar Rome en brachten de Romeinse Republiek, samen met de Oostenrijkers die de rest van haar grondgebied bezetten vanuit het noorden,<ref>{{aut|David Nicholls}}, ''[https://books.google.nl/books?id=PmCdv91zPS0C&pg=PA194 Napoleon: A Biographical Companion]'' (1999) 194. ABC-CLIO.</ref> in september 1799 definitief ten val nadat het Franse leger zich ook daar had teruggetrokken.<ref>{{aut|Alexander Grab}}, ''[https://books.google.nl/books?id=CPcnBQAAQBAJ&pg=PT108 Napoleon and the Transformation of Europe]'' (2003) 108–109. Palgrave Macmillan.</ref>
 
De Kerkelijke Staat werd in juni [[1800]] hersteld, maar in [[1808]] opnieuw bezet en een jaar later geannexeerd door Frankrijk. De Kerkelijk Staat werd daarop verdeeld in twee [[Departementen van Frankrijk|departementen]], [[Rome (departement)|Rome]] en [[Trasimène]].
 
=== Na 1815 ===
Regel 96 ⟶ 100:
 
{{Coor title dms|42|49|16|N|12|36|10|E|type:country_region:IT}}
{{Appendix}}
 
[[Categorie:Kerkelijke Staat| ]]