Temporale kwab: verschil tussen versies

Verwijderde inhoud Toegevoegde inhoud
Mx9 (overleg | bijdragen)
k Maxwvb heeft de pagina Temporale kwab hernoemd naar Temporaalkwab over een doorverwijzing: Cf gebruikelijk taalgebruik
Mx9 (overleg | bijdragen)
Geen bewerkingssamenvatting
Regel 1:
{{Infobox hersenen
| naam = Temporale kwabTemporaalkwab
| latijn1 = Lobus temporalis
| afbeelding = Lobes of the brain NL.svg
Regel 6:
| afbeelding2 =
| onderschrift2 =
| Latijn =
| Latijn = Lobus temporo-sphenoidalis<ref name="Foster1891">Foster, F.D. (1891-1893). ''An illustrated medical dictionary. Being a dictionary of the technical terms used by writers on medicine and the collateral sciences, in the Latin, English, French, and German languages.'' New York: D. Appleton and Company.</ref><br />
Lobus sphenoidalis'''<ref name="Foster1891"/>
| Oudgrieks =
| Nederlands =
| Nederlands = Slaapkwab<ref name="Pinkhof1923">Pinkhof, H. (1923). ''Vertalend en verklarend woordenboek van uitheemsche geneeskundige termen.'' Haarlem: De Erven F. Bohn.</ref><ref name="Coëlho1965">Kloosterhuis, G. (1965). ''Praktisch verklarend zakwoordenboek der geneeskunde'' (9de druk). Den Haag: Van Goor Zonen.</ref>
| deel van =
| onderdelen =
Regel 22 ⟶ 21:
}}
 
[[Bestand:Gray727.svg|thumb|260px|De belangrijkste mediale windingen (gyri) van de temporale kwabtemporaalkwab (zie anatomie mediaal deel)]]
[[Bestand:Gray726.png|thumb|260px|De drie laterale windingen (gyri) van de temporale kwabtemporaalkwab (zie anatomie lateraal deel)]]
[[Bestand:Ventral-dorsal streams.svg|thumb|260px|De twee grote visuele routes. De onderste of ventrale route loopt naar de temporale cortex. Deze is belangrijk voor herkenning van visuele objecten]]
 
De '''temporale kwabbentemporaalkwabben''' of '''lobi temporales''',<ref name="FCAT">Federative Committee on Anatomical Terminology (1998). ''Terminologia Anatomica''. Stuttgart: Thieme</ref> (enkelvoud: ''lobus temporalis'') zijn een deel van de [[hersenen]]. Ze behoren tot het [[Grote hersenen|telencephalon]] en zijn gelegen aan beide zijkanten, ongeveer boven de oren. De temporale kwabbentemporaalkwabben bevatten onder andere de [[hippocampus (anatomie)|hippocampi]] en de [[amygdala|amygdalae]].
 
== Anatomie ==
* Mediaal deel
De hippocampus en de amygdala zijn gelegen in het mediale (naar binnen gelegen) deel, dat ook wel de [[mediotemporale cortex]] wordt genoemd. In het mediale deel van de temporaletemporaal kwab liggen (van boven naar onder) twee windingen of gyri: de [[gyrus parahippocampalis]], door de [[sulcus rhinicus]] en de [[sulcus collateralis]] gescheiden van de [[gyrus fusiformis]]. De gyrus fusiformis wordt vervolgens weer begrensd door de [[sulcus occipitotemporalis]].
* Lateraal deel
Het laterale (aan de buitenkant gelegen) deel kan (wederom van boven naar onder, gerekend vanaf de fissura lateralis ([[groeve van Sylvius]]) worden onderverdeeld in drie windingen: de [[gyrus temporalis superior]] (bovenste slaapwinding, locatie van [[gebied van Brodmann|Brodmanngebied 22]]), de [[gyrus temporalis medius]] (middelste slaapwinding, locatie van [[gebied van Brodmann|Brodmanngebied 21]]) en de [[gyrus temporalis inferior]] (onderste slaapwinding, locatie van [[gebied van Brodmann|Brodmanngebied 20]]). Het achterste deel van de gyrus temporalis superior van de linkergrotehersenhelft wordt ook wel het [[centrum van Wernicke]] genoemd. Deze drie windingen worden gescheiden door respectievelijk de [[sulcus temporalis superior]] en de [[sulcus temporalis inferior]]. Het meest naar voren gelegen deel wordt de [[polus temporalis]] of slaappool genoemd. De [[auditieve cortex]] of gehoorschors ligt in het bovenste deel van de temporale kwabtemporaalkwab in de [[groeve van Sylvius]].
 
== Functie ==
De laterale (aan de buitenkant gelegen) temporale kwabbentemporaalkwabben bestaan (van voor naar achter) uit de [[primaire auditieve schors]], de [[secundaire auditieve schors]] en de [[secundaire visuele schors]]. De temporale kwabbentemporaalkwabben zijn betrokken bij het [[gehoor]], het verbale [[geheugen (mens)|geheugen]] en de [[taal]]functies, en ook bij visuele herkenning. Hier volgt een korte samenvatting.
* Herkennen en benoemen
Laesies van de temporale kwabtemporaalkwab gaan vaak gepaard met verschillende vormen van [[agnosie]] en [[anomie]]: het onvermogen objecten te herkennen en/of te benoemen. Volgens onderzoekers als H. Damasio e.a. zouden laesies van specifieke gebieden hier gepaard gaan met categorie-specifieke functionele defecten zoals het niet kunnen herkennen of benoemen van personen, dieren of gereedschappen (zie ook hieronder bij taal). Stoornissen in het herkennen van gezichten ([[prosopagnosie]]) lijken verband te houden met specifieke gebieden (zoals de [[gyrus fusiformis]]) in de temporale kwabtemporaalkwab van de rechtergrotehersenhelft.
* Geheugen
De mediotemporale schors met [[hippocampus (hersenen)|hippocampus]] is verantwoordelijk voor de tijdelijke (voorlopige) opslag van nieuwe [[kennis (wetenschap)|kennis]] van feiten en gebeurtenissen, ook wel aangeduid als [[declaratief geheugen]] of [[expliciet geheugen]]. Waarschijnlijk is de opslag van deze kennis in het [[langetermijngeheugen]] niet beperkt tot de temporale kwabtemporaalkwab, maar kan het ook plaatsvinden in verder weg gelegen gebieden in de hersenschors.
* Visuele waarneming
De [[cortex temporalis inferior]] vormt het eindpunt van de zogeheten ventrale route van het [[visuele systeem]] (zie afbeelding hiernaast). Deze is vooral verantwoordelijk voor de verwerking van kennis van objecten (‘wat-route’). Aangenomen wordt dat vroegere (dit wil zeggen dichter bij de visuele schors gelegen) stations in deze route betrokken zijn bij verwerking van elementaire visuele kenmerken (zoals: kleur, vorm), en latere stations bij verwerking van meer abstracte of betekenisvolle kenmerken (zoals: begrippen/categorieën) van waargenomen objecten. Neuronen in dit gebied reageren vooral op driedimensionale objecten.
* Taal
De temporale kwabtemporaalkwab van de linker hersenhelftlinkerhersenhelft speelt ook een rol bij taalverwerking. Beschadigingen in de gyrus temporalis superior (gebied 22 van [[Brodmann]]) gaan vaak gepaard met syntactische [[afasie]]: stoornissen in het begrijpen van grammatica van zinnen. Mogelijk fungeren deze gebieden als opslagplaats van linguïstisch-syntactische informatie. Daarentegen zou de [[cortex temporalis inferior]] (o.a. gebied 20) meer betrokken zijn bij de opslag c.q. verwerking van meer concreet-inhoudelijke begrippen.
 
== De temporale kwabtemporaalkwab als plaats van godsgeloof ==
Volgens de Canadese neuroloog Michael Persinger wordt ons geloof in onze hersenen bepaald in de temporale kwabtemporaalkwab. Stimulatie van de temporale kwabtemporaalkwab zou kunnen leiden tot visioenen. Hij heeft dat middels een helm met stroomdraadjes aangetoond.<ref>[http://www.primal-page.com/p-feardi.htm www.primal-page.com]</ref>
 
== Literatuur ==