Titus Brandsma: verschil tussen versies

Brandsma was een telg uit een zeer oud, rooms-katholiek en Fries boerengeslacht uit Oegeklooster nabij [[Bolsward]]. Hij studeerde van 1892 tot 1898 aan het [[gymnasium]] van het Minderbroederklooster [[AntoniusMinderbroedersklooster_(Megen)|Minderbroederklooster van Padua|St. Antonius van Padua]] te [[Megen]] (NBr). Op 17 september 1898 trad hij in bij de [[karmelieten]] waar hij de kloosternaam ''Titus'' aannam. Op 3 oktober 1899 legde hij zijn [[kloostergeloften]] af. Hij werd op 17 juni 1905 [[priester]] [[wijding|gewijd]]. Tussen 1906 en 1909 studeerde hij aan de [[Pontificia Università Gregoriana]] in [[Rome (stad)|Rome]] waar hij promoveerde tot [[doctor]] in de [[wijsbegeerte]] ([[filosofie]]).

Terug in Nederland doceerde Titus Brandsma filosofie, [[sociologie]] en [[kerkgeschiedenis]] aan het studiehuis (Filosoficum) van de karmelieten in [[Oss]]. Hij werd ook hoofdredacteur van het nieuwsblad voor Oss en omgeving "De Stad Oss" en stichtte er een katholieke [[hogereburgerschool|HBS]], het huidige [[Titus Brandsmalyceum]] en leeszaal.<ref>
{{cite book |last=Bruna |first=Frans |date=augustus 2006 |title=Het Hooghuis Lyceum en al zijn voorgangers |url=https://web.archive.org/web/20150417092633/http://tbl-reunie-2013.lacocina.nl/2006-hethooghuislyceum-en-al-zijn-voorgangers_fbruna.pdf |location=Oss |publisher=Hooghuis Lyceum |archiveurl=https://web.archive.org/web/20150417092633/http://tbl-reunie-2013.lacocina.nl/2006-hethooghuislyceum-en-al-zijn-voorgangers_fbruna.pdf |archivedate=2015-04-17 |accessdate=17 april 2015 }}
</ref> Als lid van het hoofdbestuur van de orde speelde Titus een niet onbelangrijke rol bij de vernieuwingsbeweging onder de karmelieten in Nederland. In zijn hoedanigheid van geestelijk adviseur van de Nederlandsche Rooms-Katholieke Journalistenvereeniging had hij een groot aandeel in de modernisering van de katholieke dagbladpers in Nederland en in betere arbeidsvoorzieningen voor katholieke journalisten. Zijn voorstellen tot het oprichten van een journalistenopleiding kregen pas na zijn dood gestalte.

Brandsma ontwikkelde zich tot een groot kenner van de Karmelitaanse mystiek en de [[Moderne Devotie]]. Zo vertaalde hij onder andere een deel van de 'Werken der [[Theresia van Ávila|Heilige Theresia]]' in het Nederlands. Hij was medeoprichter van het belangrijke spirituele tijdschrift [['Ons Geestelijk Erf']].<ref>
{{cite web |url=http://www.dbnl.org/titels/tijdschriften/tijdschrift.php?id=_ons008onsg01 |title=Ons geestelijk erf - dbnl |author=<!--Staff writer(s); no by-line.--> |date= |website=De Digitale Bibliotheek voor de Nederlandse Letteren |publisher=Maatschappij der Nederlandse Letterkunde |access-date=2015-04-29}}
</ref> Zijn unieke verzameling kopieën van middeleeuwse mystieke [[handschrift (document)|handschriften]] heeft aan de basis gestaan van het huidige [[Titus Brandsma Instituut]] te Nijmegen. Kern van zijn opvatting omtrent mystiek: God is verborgen aanwezig, in iedere mens én in de gehele schepping. Ieder moment schept God alles dat is uit het niets tevoorschijn. Alles is in God en God is in alles. Daarom staat de mysticus niet los van het alledaagse leven, maar staat hij of zij er juist voluit in.

Op 30 december 1941 maakte hij met de aartsbisschop een rondgang langs de katholieke dagbladdirecteuren om het verbod toe te lichten. Deze gesprekken werden in een rapport van de Duitse [[Sicherheitsdienst]] betiteld als ''wühlarbeit'': ondergrondse activiteit. Brandsma kenschetste men daarin verder als een gevaarlijk persoon die het nazisme bestreed.<ref>[
{{cite web |url=http://www.titusbrandsmamemorial.nl/titus-brandsma/verzet.html | archivedate=25 juni 2012 | archiveurl=http://web.archive.org/web/20120625132608/http://www.titusbrandsmamemorial.nl/titus-brandsma/verzet.html |title=Onverzettelijk |date= |location=Nijmegen |website=Titus Brandsma Memorial over het verzet van |publisher=Titus Brandsma] Memorial}}
</ref>

Begin januari 1942 arresteerden de Duitse bezettingsautoriteiten de priester met van meet af aan de bedoeling hem voor lange tijd gevangen te houden. Via een tocht langs de [[gevangenis van Scheveningen (Oranjehotel)|gevangenis van Scheveningen]], [[kamp Amersfoort]] en de strafgevangenis van Kleef kwam hij ten slotte in het [[concentratiekamp]] [[Dachau (concentratiekamp)|Dachau]] terecht. In Amersfoort leerde hij de jonge gereformeerde predikant ds. Johannes Kapteyn kennen, met wie hij een innige vriendschap opbouwde.<ref>[{{cite web |url=http://www.kerkbladvoorhetnoorden.nl/index2.php?option=com_content&do_pdf=1&id=416 |last=Geertsema |first=Sietze P. Geertsema,|title="Oorlogsherinneringen 2" |publisher=Kerkblad voor het Noorden,| accessdate=12 april 2008]| archiveurl=http://web.archive.org/web/20150429070943/http://www.kerkbladvoorhetnoorden.nl/index2.php?option=com_content&id=416 | archivedate=29 april 2015| deadurl=no}}</ref> Op 13 juni werd Brandsma in Kleef met zijn linkerpols aan de rechterpols van Kapteyn geketend voor het transport richting Dachau waar ze op 19 juni arriveerden. Brandsma kreeg nummer 30492 en Kapteyn nummer 30493. Ze werden geplaatst in Block 28, kamer 3, de barak van de Poolse geestelijken.

Ook hier was, aldus latere getuigenissen van voormalige kampgenoten, deze 'alledaagse' mysticus een grote morele, spirituele en daadwerkelijke steun voor zijn medegevangenen. Na enkele weken vol ontberingen en mishandelingen werd hij - levenslang behept met een wankele gezondheid - uitgeput en doodziek in het ''Revier'' (kamphospitaal) opgenomen. Toen hij daar enkele dagen lag, raakte hij buiten bewustzijn. Op 26 juli 1942 om twee uur 's middags kwam een eind aan het leven van Titus Brandsma nadat een kamparts hem een [[dodelijke injectie]] toediende.<ref>{{cite book |last=Jong |first=Lou de |authorlink=Lou de Jong, ''|title=Het Koninkrijk der Nederlanden in deden Tweede Wereldoorlog, dl.1939-1945, Deel 5'', ('Stweede helft |location='s-Gravenhage |year=1974) p. |page=723 |url=http://loe.niod.knaw.nl/grijswaarden/De-Jong_Koninkrijk_deel-05_tweede-helft_zw.pdf}}</ref><ref>Lou de Jong acht het praktisch uitgesloten dat Brandsma ook nog slachtoffer is geworden van medische experimenten. Zie hiervoor pagina 723, deel 5.</ref>

In 1982 werd hem postuum het [[Verzetsherdenkingskruis]] toegekend.<ref>
<!--[http://www.absolutefacts.nl/wo2/data/brandsmatitus.htm Absolute facts: Titus Brandsma]</ref-->

In de loop van de jaren zijn in [[Bolsward]], [[Brunssum]], [[Dordrecht (Nederland)|Dordrecht]], [[Delft]], [[Hengelo (Overijssel)]], [[Hoogeveen (plaats)|Hoogeveen]], [[Velp (Gelderland)|Velp]], [[Venlo (stad)|Venlo]], [[Voorburg (Zuid-Holland)|Voorburg]] en [[Oss]] schoolgebouwen naar de geestelijke genoemd. In [[Amstelveen]] en [[Deventer]] staat een Titus Brandsmakerk. Er is in 15 plaatsen in Nederland een Titus Brandsmastraat.<ref>[http://nominatim.openstreetmap.org/search?format=html&q=Titus+Brandsmastraat Plaatsen met een Titus Brandsmastraat]</ref> TeOok zijn er parochies vernoemd naar de pater in [[Den HaagOss]]<ref>{{cite isweb in|url=http://www.titusbrandsmaparochieoss.nl/ 2007|title=Website van de Titus Brandsmaparochie Oss}}</ref>, bijWageningen een<ref>{{cite fusieweb van|url=http://www.ztitusbrandsmaparochie.nl/index.php drie|title=Website parochies,van de Zalige Titus Brandsma parochieParochie in Wageningen}}</ref>, en Den Haag<ref>{{cite web |url=http://www.titusbrandsmaparochiedenhaag.nl/ |title=Website Titus Brandsmaparochie in Den Haag}}, die in 2007 door een fusie van drie parochies gevormd</ref>.

Eind 2005 werd Titus Brandsma door de bevolking van Nijmegen uitgeroepen tot de ''Grootste Nijmegenaar aller tijden''.<ref>{{cite In Nijmegen staat ook de [[Titus Brandsma Gedachteniskerk]], waarin door kunstenaars ontworpen wandpanelen over het leven en de geestelijke weg van Titus Brandsma te zien zijn, evenals daarmee corresponderende vitrines met voorwerpen en documenten uit zijn leven. De Radboud Universiteit Nijmegen herbergt te zijner nagedachtenis het [[Titus Brandsma Instituut]].web

Zijn verering beperkt zich niet tot Nederland. Zo hangt in een kerk van [[karmelieten]] in [[Gdańsk]] en in de [[Sint-Petrus-en-Paulusbasiliek]] te [[Poznań (stad)|Poznań]] in Polen het portret van Brandsma aan de muur en staat er een standbeeld in de kerk in [[Whitefriar Street Carmelite Church]] in [[Dublin]]. In [[Frankrijk]] is een straat in [[Nantes]] omgedoopt tot ''Allée Titus Brandsma'' en er is een ''centre catholique Titus Brandsma'' in [[Lyon]]. Men heeft er een ''Prix Titus Brandsma'' ingesteld, die eens per drie jaar wordt toegekend aan een journalist, een [[publicatie]] of een [[Organisatie|instelling]] die geleden heeft van bedreigingen of vervolgingen vanwege zijn of haar engagement in de pers ten gunste van een belangrijk humaan of christelijk onderwerp<ref>{{fr}}:
<!--{{fr}}: [http://web.archive.org/web/20071126103047/http://www.ucip.ch/fre/aw Prix internationaux de journalisme] (gearchiveerd op archive.org)-->
{{cite web |sitelang=fr |url=http://www.ucip.ch/fre/aw |title=Prix internationaux de journalisme |archiveurl=http://web.archive.org/web/20071126103047/http://www.ucip.ch/fre/aw |archivedate=26 november 2007
}}
</ref>. De [[Internacia_Katolika_Unuiĝo_Esperantista|Internationale Vereniging van katholieke esperantisten (IKUE)]] heeft van Titus Brandsma een van zijn patronen gemaakt.<ref>{{fr}}:
<!-- [http://nominis.cef.fr/contenus/saint/10123/Bienheureux-Titus-Brandsma.html Franse site IKUE]</ref> In [[Dachau (stad)|Dachau]], de plaats waar hij stierf in het gelijknamige concentratiekamp, bestaat een Titus Brandsmaweg.-->