Nationaal-Liberale Partij (Roemenië): verschil tussen versies

De Nationaal-Liberale Partij is de oudste partij van [[Roemenië]] en werd op [[24 mei]] [[1875]] opgericht in [[Boekarest]]. Reeds voor die tijd bestond er al een krachtige [[liberalisme|liberale]] fractie in het parlement. De nieuwe partij kwam onder leiding te staan van [[Ion Brătianu|Ion Constantin Brătianu]], een [[bojaren|bojaar]] en premier van Roemenië in [[1868]]. De partij kreeg veel aanhang onder handelaars, industriëlen, stedelijke middenklasse, alsook veel grootgrondbezitters. De partij steunde vanaf het begin van haar bestaan de [[industrialisatie]]. Hoewel niet afwijzend tegenover buitenlands kapitaal, zette men zich vooral voor het creëren van een eigen, Roemeense kapitaalkrachtige klasse. In haar beginjaren zette de PNL zich in voor gelijke burgerrechten voor [[Moslim]]s en [[Jodendom|Joden]], iets wat weerstand opriep onder een deel van de bevolking. Gedurende de negentiende, en het begin van de twintigste eeuw, bestond er grote rivaliteit tussen de in [[1880]] opgerichte [[Conservatieve Partij (Roemenië, Oud)|Conservatieve Partij]] en de Nationaal-Liberale Partij. Afwisselend waren de conservatieven en liberalen aan de macht.

 

 

In de aanloop naar de [[Eerste Wereldoorlog]] was [[Ion I.C. Brătianu]] premier. Hij was de zoon van [[Ion Brătianu|Ion Constantin Brătianu]] en tevens voorzitter (sinds [[1909]]) van de PNL. De PNL, waarvan veel leden pro-[[Frankrijk|Frans]] waren, wilde aan de zijde van de [[Entente mogendheden|Entente]] deelnemen aan de [[Eerste Wereldoorlog]] om zo [[Transsylvanië]] te veroveren. De koning, [[Ferdinand I van Roemenië|Ferdinand I]] en Brătianu wilden echter wachten met deelname tot op gunstig moment. In [[1916]] vonden koning en premier de tijd rijp en Roemenië deed zijn intrede in de oorlog. De oorlog verliep aanvankelijk niet zoals verwacht en begin [[1918]] sloot Roemenië een afzonderlijke vrede met de [[Centralen]] ([[Duitsland]], [[Oostenrijk-Hongarije]] etc.), maar in [[oktober]] wist het [[Frankrijk|Franse]] leger onder generaal [[François Franchet d'Esperey]] de legers van de Centralen uit Roemenië te verdrijven. In [[1919]] werden Roemenië en [[Transsylvanië]] ([[Zevenburgen]]) met elkaar verenigd tot het [[Koninkrijk Groot-Roemenië]]. Het belangrijkste oorlogsdoel van de PNL was hiermee bereikt. De Conservatieve Partij, die zich verzet had tegen deelname aan de oorlog aan de zijde der Entente, verdween van het politieke toneel.

In [[december]] [[1989]] werd de PNL opnieuw opgericht. [[Radu Câmpeanu]] werd in [[1990]] tot voorzitter van de PNL gekozen. De partij maakte deel uit van het kabinet [[Theodor Stolojan|Stolojan]]. Daarna was het onderdeel van de [[Roemeense Democratische Conventie]] ([[1992]]-[[2000]]), en hierdoor onderdeel van de kabinetten [[Victor Ciorbea|Ciorbea]], [[Gavril Djeu|Dejeu]], [[Radu Vasile|Vasile]], [[Alexandru Athanasiu|Athanasiu]] en [[Mugur Isărescu|Isărescu]]. Op advies van [[Valeriu Stoica]], oud-voorzitter van de PNL, werd in [[september 2003]] de '''[[Alliantie van Recht en Waarheid (Roemenië)|Alliantie van Recht en Waarheid]]''' (DA), een alliantie die naast de PNL ook uit de centrum gerichte [[Democratische Partij (Roemenië)|Democratische Partij]] (PD) bestond.

 

 

In [[oktober 2006]] verliet een groep onder oud-voorzitter [[Theodor Stolojan]] en vormden de '''[[Liberaal-Democratische Partij (Roemenië)|Liberaal-Democratische Partij]]''' ''(Partidul Liberal Democrat)''. Reden tot de oprichting waren de slechte verhoudingen tussen de PNL en de PD, maar ook ontevredenheid over het leiderschap van Popescu-Tăriceanu speelde een rol. Toen de Popescu-Tăriceanu vervolgens alle PD ministers uit zijn kabinet ontsloeg hield de alliantie als DA op te bestaan. De minderheids regering werd voor de resterende tijd stilzwijgend gedoogd door oppositiepartij PSD tot aan de verkiezingen in 2008. Bij deze verkiezingen verloor de PNL flink op de pas gevormde [[Democratisch-Liberale Partij (Roemenië)|PDL]]. En nadat ze ook de presidentsverkiezingen hadden verloren raakte de PNL in de oppositie. In 2009 werd [[Crin Antonescu]] verkozen tot partijvoorzitter. In januari 2011 ging de PNL een alliantie aan met de [[Conservatieve Partij (Roemenië)|Conservatieve Partij]] onder de naam [[Centrum-Rechtse Alliantie]] (Alianţa de Centru Dreapta (ACD)) (Maar in de communicatie naar buiten toe presenteert men zich als PNL-PC), om vervolgens samen een maand later een alliantie aan te gaan met de PSD onder de naam [[Sociaal-Liberale Unie]] (Uniunea Social Liberală (USL)). Na de val van het tweede kabinet [[Emil Boc|Boc II]] in 2012 en de toetreding van enkele leden van de PDL tot de oppositie behaalde de USL de meerderheid en kreeg deze regeringsmacht. De voorzitter van de senaat vervangen door PNL leider Crin Antonescu. Hierna werd er een afzettingsprocedure ingesteld tegen PDL president [[Traian Băsescu]], totdat bekend werd dat de president dit referendum had overleefd was Crin Antonescu tevens interim-president. In 2014 stapt de PNL uit de alliantie USL. De PNL vond dat haar machtspositie binnen de alliantie werd ondermijnd door acties van de PSD die ook andere allianties aanging in aanloop naar de Europese verkiezingen ([[Uniunea Social Democrată|Sociaal Democratische Unie]]). Daarnaast raakte Antonescu en Ponta het niet eens over de aanstelling van [[Klaus Iohannis]] als vice-premier. Antonescu trad af als voorzitter van de senaat en werd hierin vervangen door [[Călin Popescu-Tăriceanu]] die juist net uit de partij was getreden uit onvrede over de gang van zaken én zijn eigen partij ([[Hervormde Liberale Partij]]) oprichtte waar zich enkele leden van PNL zich bij aansloten.